SOSYOLOG MEHMET ERÖZ’Ü YENİDEN OKUMAK VE HATIRLAMAK

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 5, 1 - 11, 31.12.2021

Ali Tanrıverdi

Öz

Bu makalede Türk düşün hayatında önemli bir yeri olan ve ayrıca bir sosyolog olan Mehmet Eröz’ün hayatı ve seciyesi hakkında onu doğrudan veya dolaylı olarak tanıyanların gözünden ve dilinden tanımak sonrasında fikir hayatına bir nebze de olsa dokunmak ve anlamak amaçlanmaktadır. Türk düşün ve kültür
hayatına adanmış bir ömür ve mefkûresi peşinde koşan bir fikir adamı ve sosyolog olan Eröz’ü anlatmak
elbette ki daha geniş bir çalışmanın ürünü olacaktır. Fakat buradaki amacımız hayatı, kişiliği, fikirleri ve bazı
eserleri üzerinden az da olsa Eröz’ü anlamak, yeniden okumak ve hatırlamaktır. Onun önemli eserlerini
okurken insanda bıraktığı ilk intiba, en ince detayına kadar dikkat ettiği veri toplama metodu ve saha gerçekliğinden ayrılmayışıdır. Çalışmalarının çoğu saha verilerine dayandığı için daha çok katılımcı gözlem
metodunu kullanarak gerek Yörük çadırlarında gerek ise yollarda ve yaylalarda geçen bir ömürden bahsetmek isabetli olacaktır. En önemli nokta ise yaşadığı yıllarda en hassas konulara (Alevilik, Bektaşilik, Marksizm, Kürtler, Rus Emperyalizmi, Milliyetçilik, Türk Kültürü vs.) dokunabilmiş ve bu alanlarda ilk özgün
kavramları verebilmesi açısından akademi dünyasında da önemli bir yer edinmiş olmasıdır. Zira Eröz; Türk
kültür ve millî meselelerle adeta kader birliği etmiş ve bölücülükle mücadelenin ise kültürel köprüden geçilerek verileceğine inanmış önemli bir Türk mütefekkiridir. Ona göre; “Türkiye Cumhuriyeti, hiçbir bilimsel temeli olmayan fikirlere dayanarak üniter yapısını bozmak isteyenlerin görüşlerine yeşil ışık yakamaz.”

Anahtar Kelimeler

Mehmet Eröz, İlmi Karakteri, Fikir Hayatı, Eserleri

Kaynakça

• 1. AKSOY, Mustafa (2011). Türklüğümüzü Mehmet Eröz'den Öğrendik. M. Aksoy, & O. Yorulmaz içinde, Mehmet Eröz Armağanı (s. 75-79). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• 2. AKSOY, Mustafa (2021, Şubat). Tarih Sosyolojisi Bağlamında Pertek-Tunceli Araştırmaları. Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, 69(409), s. 28-35.
• 3. BİLGİSEVEN, A. Kurtkan (1986). Eröz'e Göre Alevilik-Bektaşilik. Türk Dünyası Araştırmaları(44), 15-45.
• 4. BİLGİSEVEN, A. Kurtkan (1991). Prof. Dr. Mehmet Eröz'e Göre Etnik ve Dini Bölücülük. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 3.
• 5. CROSLAND, Anthony (1961). The Future of Socialism . London.
• 6. ÇAĞBAYIR, Yaşar (2011). Sökeli Bir Sosyolog: Mehmet Eröz. M. Aksoy, & O. Yorulmaz içinde, Mehmet Eröz Armağanı (s. 11-12). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• 7. ÇETİN, Necat (2011). Mehmet Eröz'den Veli Ağa'ya. M. Aksoy, & O. Yorulmaz içinde, Mehmet Eröz Armağanı (s. 61-65). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• 8. DAĞOĞLU, Deniz (1971). Kendi Dilinden Mehmet Eröz. Töre Dergisi, 39-40.
• 9. ERÖZ, Mehmet (1976). Marxizm Leninizm ve Tenkidi (2 b.). İstanbul: İrfan Yayınevi.
• 10. ERÖZ, Mehmet (1983). Hıristiyanlaşan Türkler. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü.
• 11. ERÖZ, Mehmet (2015). Doğu Anadolu'nun Türklüğü (3. b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• 12. KILINÇ, Erol (2011). Ağabeyim Mehmet Eröz: 1960'larda Bugünü Gören İlim Adamı. M. Aksoy, & O. Yorulmaz içinde, Mehmet Eröz Armağanı (s. 55-58). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• 13. MAİR, Lucy (1965). An İntroducition to Social Anthropology. Oxford.
• 14. TALAS, Mustafa (2008). Mehmet Eröz(1930-1986), Türkiyede Sosyoloji(İsimler-Eserler). Ankara, Derleyen: M. Çağatay Özdemir: Phoenix Yayınları.
• 15. TALAS, Mustafa (2011). Mehmet Eröz'ün Açıklamalı Bibliyografyası. Tercüman Gazetesi(21 Nisan 1986). Ötüken Neşriyat.
• 16. TİMASHEFF, Nicholas (1965). Sociological Theory. New York.
• 17. ÜLKEN, H. Ziya (1942). Ziya Gökalp. İstanbul.
• 18. ÜLKEN, H. Ziya (1955). Sosyolojinin Problemleri. İstanbul.
• 19. VAMBERY, Arminius (1964). Travels in Central Asia. London.
• 20. YILMAZ, Ensar (2011). Mehmet Eröz'ün Model Yaklaşımı ve Sosyolojik Metot Üzerine Görüşleri. M. Aksoy, & O. Yorulmaz içinde, Mehmet Eröz Armağanı (s. 44-54). İstanbul: Ötüken Neşriyat.