A STUDY ON APPEASING THE GODS IN HITTITE SOCIETY

Yıl 2023, Sayı: 9, 83 - 94, 28.12.2023

Sema Ayaz

https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1320874

Öz

The Hittites provided a sincere account of the role and importance of religion in their lives by identifying themselves as the “people with one thousand gods.” It goes without saying that the exact number of the gods is not necessarily one thousand, but they used to believe in a significant number of gods that validate this description. According to the Hittites, the relationship between gods and humans is likened to that between a master and a servant, and the essence of Hittite religion is based on the idea of “pleasing the gods.” In line with this understanding, they led their lives within certain rules in order to obtain the consent and approval of the gods and protect themselves from their wrath. Some of these rules were celebrating the feasts fully properly, and avoiding actions that could possibly arouse the gods’ wrath. Considered to be like humans, their gods had needs such as food, drink, and shelter, which were supposed to be met by humans. The Hittites had also constructed temples, which they considered as the “house of the god.” It is understood that these temples, built for the gods by the Hittites, were not solely places for religious activities. These temples were also institutions that encompassed socio- economic structures. The “Directive Text for Temple Officials”, examined in this study, was prepared to guide the officials in order to ensure the smooth functioning of the temples’ multifaceted structure. These directives emphasize the importance of not neglecting the services to be offered to the god. At the same time, the use or abuse of the god’s animals, fields and things belonging to him are expressed as situations to be avoided. Otherwise, the consequence of disobeying these warnings is to incur the wrath of the god. Both the complete fulfilment of services to the gods and the preservation of the functionality and security of the temple are significant topics covered in the directives.

Anahtar Kelimeler

Ancient Anatolia, Religion, Hittite, Temple, Cleanness.

HİTİT TOPLUMUNDA TANRILARI TESKİN ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Hititler kendilerini “bin tanrılı halk” olarak tanımlayarak dinin hayatlarındaki yeri ve önemine dair oldukça samimi bir bilgi vermişlerdir. Elbette ki tanrı sayıları net olarak bin değildir belki ama bu tanımı doğrulayacak kadar da çok tanrıya inanmaktadırlar. Hititlere göre tanrı ve insan arasındaki ilişki “efendi-köle” ilişkisine benzetilmekte, Hitit dininin özü de “tanrıları memnun etme” anlayışına dayanmaktadır. Bu anlayış doğrultusunda tanrıların memnuniyetini elde edip onların gazabından korunabilmek için bazı kurallar çerçevesinde hayatlarını idame ettirmektedirler. Bu kurallardan bazıları bayramları eksiksiz kutlamak, tanrıların kızgınlığına sebep olabilecek davranışlardan sakınmaktı. Hititler tarafından insanlar gibi algılanan tanrıların yeme-içme, barınma ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçları da insanlar tarafından karşılanmalıdır. Hititler aynı zamanda “tanrının evi” olarak düşündükleri tapınaklar inşa etmişlerdir. Hititlerin tanrıları için inşa ettikleri tapınakların sadece dinî faaliyetlerin gerçekleştirildiği mekânlar olmadığı anlaşılmaktadır. Bu tapınaklar aynı zamanda sosyo-ekonomik bir yapılanmayı içeren kuruluşlardır. Bu çalışmada incelenmiş olan “Tapınak Görevlilerine Yönelik Direktif Metni” de tapınakların çok yönlü yapısının düzgün bir şekilde işleyebilmesi için görevlilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu direktiflerde, tanrıya karşı yapılacak hizmetlerin ihmal edilmemesi önemli bir yer tutar. Aynı zamanda tanrının hayvanlarının, tarlalarının ve ona ait olan eşyaların kullanılması veya suistimali kaçınılması gereken durumlar olarak ifade edilmiştir. Aksi taktirde bu uyarılara uymamanın neticesi tanrının gazabına uğramaktır. Hem tanrıya yapılacak hizmetlerin eksiksiz yerine getirilmesi hem de tapınağın işlevselliğinin korunması ve güvenliğinin sağlanması direktifte yer alan önemli başlıklardır.

Anahtar Kelimeler

Eskiçağ Anadolu, Din, Hitit, Tapınak, Temizlik.

Kaynakça

• AKDOĞAN, R. (2020). “HİTİTÇE YENİ BAYRAM METİNLERİ (Bo 3701, Bo 3968)”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.29, (4), 223-242.
• ALP, S. (2011). Hitit Çağında Anadolu. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• ALPARSLAN, M. (2007). II. Murşili ve Dönemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BECKMAN, G. (1999). “The Tongue is a Bridge: Communication between Humans and Gods in Hittite Anatolia.” Archiv Orientalní 67, 519-34.
• BECKMAN, G. (2013). “Hittite Religion”, The Cambridge History of Religions in the Ancient World, Cambridge University Press. 84-101.
• BRYCE, T. (2003). Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum. Ankara. Dost Kitabevi Yayınları.
• DADDİ, F. P. (2004), “Palace Servants and Their Obligations”, (Ed. Alfonso ARCHI-F. P. DADDI), Studi di Ittitologia in onore di Onofrio Carruba, Orientalia, Vol. 73, Roma, 451-468.
• DE MARTİNO, S. (2004). Purità dei sacerdoti e di luoghi di culto nell’Anatolia ittita“. Orientalia 73. 348- 362.
• DİNÇOL, A. (1982), Hititler, Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi I. İstanbul: Görsel Yayınlar.
• EMİROĞLU, K.- AYDIN, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• GOETZE, A. (1969). "Hittite Instructions”. (Ed. J.B. Pritchard), Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament (ANET), Princeton University Press, Princeton, 346-361.
• HAAS, V. (1994). Geschichte der hethitischen Religion. Leiden: E. J. Brill.
• HUTTER, M. (1997). “Religion in Hittite Anatolia. Some Comments on "Volkert Haas: Geschichte der hethitischen Religion”. Numen, C. 44, (1), 74-90.
• KARAUĞUZ. G. (2020). Hitit Duaları Kil Kitapları. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• KARAUĞUZ. G. (2020). Hititlerde Fal ve Kehanet. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• KRAMER, S.N. (2002). Sümerler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• KÜÇÜKBEZCİ, H. G. (2019). “Hitit İnancında Farklı Kurban ve Sunu Türleri”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 139-147.
• MOUTON, A. (2004). “Le rituel de Walkui (KBo 32.176): quelques réflexions sur la déesse de la nuit et l’image du porc dans le monde hittite”. Zeitschrift für Assyriologie und Vorderasiatische Archäologie, V.94, (I), 85-105.
• MOYER, J.C. (1969) The Concept of Rjtual Purity Among the Hittites. PhD thesis, Waltham (MA): Brandeis University.
• MURAT, L. (2012). “Hititlerde Su Kültü”. Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 31, (51), 125-158.
• MURAT, L. (2016). Anadolu’da Kaşkalar. Ankara: Hel Yayınları.
• ÖKSE, A. T. (2018). “Eski Önasya’da Bayram ve Büyü Ritüelleri”. Aktüel Arkeoloji, (62), 14-21.
• REYHAN, E. (2009). “Hititlerde Devlet Gelirleri, Depolama ve Yeniden Dağıtım”. Gazi Akademik Bakış, C. 2, (4), 157-174.
• REYHAN, E. (2016). “Hitit Kültür Dünyasında Bayram Ritüelleri”. Turkish Studies, C.11, (16), 89-114.
• REYHAN, E. (2017). Hitit Devleti’nde Siyaset ve Yönetim. Ankara: Bilgin Kültür ve Sanat Yayınları.
• REYHAN, E. (2018). “Hitit Toplumunda Öldürme Eylemi Üzerine Bir İnceleme”, XVII. TTK Bildiri Kitabı I. Cilt, 15-17 Eylül 2014, 69-99.
• SEVİNÇ, F. (2013). Hititlerde Öteki Kurban ve Büyü. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• SİNGER, I. (2002). Hittite Prayers. Atlanta: Society of Biblical Literature.
• SÜEL, A. (1985). Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• TAGGAR-COHEN, A. (2014), “Concept of the divine in Hittite culture and the Hebrew Bible: expression of the divine”. Journal for the Interdisciplinary Study of the Monotheistic Religions (JISMOR), 9 29-50.
• ÜNAL, A. (1988). “The Role of Magic in the Ancient Anatolian Religions According to the Cuneiform Texts from Bogazköy-Hattusa” (Ed. H.I.H. Prince Takahito Mikasa), Essays on Anatolian Studies in the Second Millennium B.C., BMECCJ 3, 52-85
• ÜNAL, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu II. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.