ALTERNATIVE INTENTION IN CRIMINAL LAW (DOLUS ALTERNATIVUS)

Yıl 2023, , 443 - 474, 31.10.2023

Mustafa Çiçek , Burhan Caner Hacıoğlu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1316884

Öz

Alternative intention is defined as when the perpetrator, while performing a certain act, does not know for certain whether will commit one or the other of the two types of offences or consequences that limit each other, but acts by taking both possibilities into consideration and accepting them. Alternative intention is not a type of intention, but a state of coexistence of more than one type of intention. The perpetrator acts intentionally towards more than one type of offence with a single act; however, he knows that only one consequence may occur, and that it is not possible for both consequences to occur together. However, the determination of criminal responsibility in terms of the unrealized consequences within the scope of the perpetrator's intention is controversial.
In this study, the subject of alternative intention, which is highly controversial especially in German law and has not been sufficiently studied in Turkish law, has been examined, the opinions in the doctrine on the subject have been tried to be included to a large extent, the subject has been enriched with examples in comparative law, and some high judicial decisions on the subject have also been mentioned

Anahtar Kelimeler

Intenton, Moral Element of Crime, Joinder of Crimes, Concurrence, Alternative Intent

CEZA HUKUKUNDA ALTERNATİF KAST (DOLUS ALTERNATIVUS)

Öz

Failin belirli bir davranışı gerçekleştirirken, birbirini sınırlayan birden fazla suç tipi veya neticeden birini mi yoksa diğerini mi gerçekleştireceğini kesin olarak bilmeden her iki ihtimali göze alıp kabul ederek hareket etmesi, alternatif kast olarak ifade edilmektedir. Alternatif kast, bir kast türü olmayıp birden fazla kast şeklinin bir arada bulunması halidir. Fail tek bir hareketle birden fazla suç tipine yönelik kasten hareket etmekte; ancak yalnızca bir neticenin meydana gelebileceğini, her iki neticenin birlikte gerçekleşmesinin mümkün olmadığı bilmektedir. Bu noktada failin kastı kapsamında yer alan ve gerçekleşmeyen neticeler bakımından cezai sorumluluğun tespiti tartışmalıdır.
Bu çalışmada bilhassa Alman hukukunda oldukça tartışmalı olan ve Türk hukukunda hakkında yeterli çalışma yapılmamış olan alternatif kast konusu incelenmiş, konuyla ilgili doktrinde yer alan görüşlere geniş ölçüde yer verilmeye çalışılmış, mukayeseli hukukta yer alan örneklerle konunun zenginleştirilmesine gayret edilmiş, ayrıca konuyla ilgili bir kısım yüksek yargı kararlarına da değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kast, Alternatif Kast, Manevi Unsur, Suçların İçtimaı, Fikri İçtima

Kaynakça

• Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020.
• Artuk M/Gökçen, A/Alşahin, M/Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020.
• Baumann J/Weber U/Mitsch W/Eisele J, Strafrecht Allgemeiner Teil, Lehrbuch, 12. Auflage, Verlag Gieseking, 2016.
• Bosch N, “Dolus alternativus und Rücktritt vom Versuch”, JA 2006, s. 330-332.
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Dönmezer S/Erman S, Nazari ve Tatbikî Ceza Hukuku Genel Kısım, Cilt: II, 12. Bası, Beta Yayıncılık, 1999.
• Eisele J/Heinrich B, Strafrecht Allgemeiner Teil für Studienanfänger, 1. Auflage, Verlag Kohlhammer, 2017.
• Feuerbach, P, Lehrbuch des gemeinen in Deutschland gültigenn Peinlichen Rechts, 14. Auflage, Verlag Giessen, Heyer, 1847.
• Fischer T, Strafgesetzbuch mit Nebengesetze, 65. Auflage, C. H. Beck, 2018.
• Fuchs H/Zerbes I, Strafrecht Allgemeiner Teil I, Grundlagen und Lehre von der Straftat, 10. Auflage, Verlag Österreich, 2018.
• Heinrich B, Strafrecht Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Verlag Kohlhammer, 2016.
• Heintschel-Heinegg B, “Alternativer Vorsatz oder «Die untreue Ehefrau«”, JA 2009, 149-150.
• Hilgendorf E/Valerius B, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, C. H. Beck, 2015.
• Hoffman-Holland K, Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Mohr Siebeck Verlag, 2015.
• Hruschka J, “Kann und sollte die Strafrechtswissenschaft systematisch sein?”, Juristen Zeitung (JZ), 40. Jahrgang, 1, 1985, s. 1-10.
• Jakops G, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, De Gruyter, 1991.
• Jäger C, Examens-Repetitorium Strafrecht Allgemeiner Teil, 9. Auflage, C. F. Müller, 2019.
• Jeßberger F/Sander C, “Der Dolus Alternativus”, Juristische Schulung, 12, s.1065-1067.
• Jeßberger F/Sander, C, “Alternatif Kast (Dolus Alternativus)”, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, II, 2010, s. 1153-1158. (Çeviren: Meraklı S)
• Joecks W/Kulhanek T, Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch, 4. Auflage, C.H. Beck, 2020.
• Joerden J, “Zum Vorsatz beim Hineinfahren in eine Fußgängergruppe”, BGH, 24.7.1989-4StR 356/89, Juristen Zeitung (JZ), 45. Jahrgang, 1990, Nr. 6, s. 297-298.
• Kaspar J, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Nomos, 2017.
• Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Kindhäuser U, Nomoskommentar, Strafgesetzbuch Lehr- und Praxiskommentar, 7. Auflage, Nomos, 2017.
• Kindhäuser U, Strafrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Nomos 2015.
• Krey V/Esser R, Deutsches Strafrecht Allgemeiner Teil, 6. Auflage, Verlag Kohlhammer, 2016.
• Kühl K, in: Lackner/Kühl StGB, 29. Auflage, C. H. Beck, 2018.
• Kühl K, Strafrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Vahlen, Verlag Vahlen, 2012.
• Li, Yao “Der dolus alternativus” Zeitschrift für Internationale Strafrechtswissenschaft, 1, 2022, <https://www.zis-online.com/dat/artikel/2022_1_1464.pdf>, Erişim Tarihi 11 Mayıs 2023, s. 27-34.
• Mitsch W, “Dolus alternativus, Anstiftung und Tatsachenalternativität”, Juristische Ausbildung, (1), 2023, s. 57–63.
• Murmann U, Grundkurs Strafrecht, 4. Auflage, C. H. Beck, 2017.
• Otto H, Grundkurs Strafrecht, Allgemeine Strafrechtslehre, 7. Auflage, De Gruyter, 2005.
• Önder A, Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, 1992.
• Özbek V/Doğan K/Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Öztürk B/Erdem M, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 22. Baskı, Seçkin Yayınları, 2022.
• Puppe I, in: Kindhäuser/Neumann/Paeffgen, Strafgesetzbuch, 5. Auflage, Nomos, 2017.
• Reinbacher T, “Der Alternativvorsatz”, Deutsch-Georgische Strafrechtszeitschrift, 4, 2022, <https://www.dgstz.de/storage/documents/piZYpqeiw4X85ftxi4f9bkfUloJN3oj3KFfEIF11.pdf >, Erişim Tarihi 11 Mayıs 2023, s. 137-142.
• Rengier R, Strafrecht Allgemeiner Teil, 10. Auflage, C. H. Beck, 2018.
• Roxin C, Strafrecht Allgemeiner Teil, Band I, 4. Auflage, C. H. Beck, 2006.
• Schmidt R, Strafrecht Allgemeiner Teil, 19. Auflage, Verlag Rolf Schmidt, 2018.
• Schmitz R, “Der Dolus Alternativus”, ZStW 112, Heft 2, 2000, s. 301-333.
• Sternberg-Lieben D/Schuster F, in: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Auflage, C. H. Beck, 2019.
• Tozman Ö, “Türk ve Alman Hukukunda Olası Kastla İşlenen Suçlara Teşebbüs Problemi”, CHD, 12, 2010, s. 139-171.
• Tulay M, Ceza Hukukunda Şahısta ve Konuda Hata (error in persona vel obiecto), Adalet Yayınevi, 2022.
• Wessels J/Beulke W/Satzger H, Strafrecht Allgemeiner Teil, 48. Auflage, C. F. Müller, 2018.