Legal Lımıts Introduced To Ordınary Legal Remedıes In Admınıstratıve Judıcıary And The Unconstıtutıonalıty Of Legal Lımıts

Yıl 2024, , 545 - 588, 18.04.2024

Zehra Karakuş Işık

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1437862

Öz

In the administrative judiciary, ordinary legal remedies are limited in order to reduce the workload of the higher courts and to resolve disputes in a shorter period of time. Law No. 2577 on Administrative Adjudication Procedure limits the application for legal remedies in terms of the subject matter of the lawsuit, while on the other hand, it is stipulated that legal remedies cannot be applied against decisions rendered on full judicial cases and administrative actions whose subject matter does not exceed a certain amount. Although the right to legal remedy is not directly referred to in a provision domestic law, it is associated with the right of access to a court and the freedom to seek justice. In this study, firstly, the limitations imposed by Law No. 2577 in terms of the application of legal remedies in administrative judiciary will be mentioned and the Constitutional Court decisions on this issue will be examined in terms of their compliance with the right to a fair trial

Anahtar Kelimeler

Monetary Limit,, Right to Access to Court, Right to Legal Remedies, Principle of Natural Judge, Ordinary Legal Remedies

İdari Yargıda Olağan Kanun Yollarına Getirilen Kanuni Sınırlar ve Kanuni Sınırların Anayasaya Aykırılığı

Öz

İdari yargıda yüksek mahkemelerin iş yükünün azaltılması ve uyuşmazlıkların daha kısa sürede nihai olarak çözümlenmesi amacıyla olağan kanun yollarına başvuru sınırlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda kanun yollarına başvuru dava konusu bakımından sınırlanırken diğer yandan dava konusu belli bir miktar tutarı aşmayan tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında verilen kararlara karşı kanun yollarına başvurulamayacağı öngörülmüştür. Kanun yollarına başvuru hakkına, iç hukukta doğrudan bir hükümde işaret edilmemiş olsa da bu hak, mahkemeye erişim hakkı ve hak arama hürriyeti ile ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada öncelikle idari yargıda kanun yollarına başvurulması bakımından 2577 sayılı Kanun’un getirdiği sınırlardan bahsedilecek ve bu konuda verilen Anayasa Mahkemesi kararları adil yargılanma hakkına uygunluğu bakımından incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Parasal Sınır, Mahkemeye Erişim Hakkı, Hak Arama Hürriyeti, Kanuni Hakim Güvencesi, Olağan Kanun Yolları

Kaynakça

• Açımuz B, İdari Yargılama Hukukunda Olağan Kanun Yollarına Başvurunun Sınırlanması, Adalet Yayınevi, 2023.
• Akil C, İstinaf Kavramı, Yetkin Yayıncılık, 2010.
• Akkaya T, Medeni Usul Hukukunda İstinaf, Yetkin Yayıncılık, 2009.
• Aktepe Artık S, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı, Seçkin Yayınevi, 2014.
• Akyıldız A, “İstinafa İlkesel Bakmak”, 147. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Ankara, 12 Mayıs, 2015, s. 11-32.
• Akyılmaz B / Sezginer M / Kaya C, Türk İdare Hukuku, 15. Baskı, Savaş Yayınevi, 2022.
• Akyılmaz B / Sezginer M / Kaya C, Türk İdari Yargılama Hukuku, 7. Baskı, Savaş Yayınevi, 2022.
• Akyılmaz B., “Yargı Kararlarının Temyiz Öncesi Kesinleşmesi”, İdari Yargıda İstinaf Semineri, Antalya, Mayıs 2009, s. 156-170.
• Akyılmaz B/ Evren Ç C/ Türkoğlu Üstün K/ İsbir B/Karagöz Cin E/ Albal H/Çıtak H A, “İnsan Zararları Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevlerine Dair Kanun Teklifine Eleştirel Bakış”, GÜHFD, 19(2), 2015, s.167-198.
• Aliefendioğlu Y, Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, Yetkin Yayınları, 1996.
• Ankara, 1997, s. 347-358, <https://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg14/metingunday.pdf>, Erişim Tarihi 01 Kasım 2023.
• Arat N, Madde Sistematiği ile İdari Yargılama Hukuku (Edt. Zehreddin Aslan), Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Arslan R/ Yılmaz E/ Taşpınar Ayvaz S/ Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, 2020.
• Avcı M, “İdari Yargıda İstinaf”, TBB Dergisi, 2011 (96), s. 179-204.
• Aydınoğlu Z N, “İstinaf Kanun Yolunun İdari Yargılama Usulüne Başlıca Etkileri”, TAAD, 9(34), 2018, s.387-423.
• Balcı M, “Vergi Yargısında Parasal Tutar Olarak Kesin Kararlar ve Kanuni Hâkim Yönünden Bazı Sakıncalı Durumlar”, <https://vergialgi.com/vergi-yargisinda-parasal-tutar-olarak-kesin-kararlar-ve-kanuni-hakim-yonunden-bazi-sakincali-duruml>, Erişim Tarihi 04 Kasım 2023.
• Batı M, Vergi Reformları ve Öneriler, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 417, Eylül 2023, s. 95-97, <http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/676.pdf>, Erişim Tarihi 07 Kasım 2023.
• Candan T, “İdari Yargı’da Kanun Yollarında Parasal Sınırın Anayasa Mahkemesince İptal ve Sonuçları”, <https://turgutcandan.com/2023/10/27/idari-yargida-kanun-yollarinda-parasal-sinirin-anayasa-mahkemesince-iptali-ve-sonuclari/>, Erişim Tarihi 01 Aralık 2023.
• Candan T, “Yargı Hizmetlerinin Etkinliğinin Artırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağında İdari Yargılama Usulü Kanunu İle İlgili Teklifler ve Değerlendirilmesi”, <https://turgutcandan.com/>, 19.03.2024.
• Çağlayan R, İdari Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları (Fransa- Türkiye Mukayeseli Bir Deneme), Seçkin Yayınevi, 2017.
• Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Çayan G, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Mahkemeye Erişim Hakkı, TADD, 7(28), 2016, s. 235-271.
• Çınarlı S, İdari Yargılama Hukukunda İstinaf ve Bölge İdare Mahkemeleri, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2020.
• Doğrusöz B, İYUK’ta Tabii Hakim İlkesi Yok Mu Oluyor? <https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/iyukta-tabii-hakim-ilkesi-yok-mu-oluyor/720293>, Erişim Tarihi 16 Aralık 2023.
• Günday M, “Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Hükümlerinin İdari Yargıda Uygulanma Alanı”, İdari Yargının Yeniden Yapılandırılması ve Karşılaştırmalı İdari Yargılama Usulü Danıştay Sempozyumu 133. Yıl, 2001, s.79-86.
• Günday M, “İdari Yargının Görev Alanının Anayasal Dayanakları”, Anayasa Yargısı, Sayı 14, Günday M, İdari Yargılama Hukuku, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, 2022.
• Gündüz F E /Gündüz H, Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hükmün Denetlenmesini Talep Etme Hakkı, TAAD, 13(49), 2022, s. 1-28.
• Gürdoğan B, “Temyiz Mahkemesinin Kontrolü Bakımından: Vakıa ve Hukuk”, AÜSBFD, C. 11, 1956, s.258-285, <https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/37778>, Erişim Tarihi 03 Kasım 2023.
• Hirsch E E, Pratik Hukukta Metot, 7. Tıpkı Basım, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2012.
• İnceoğlu S, İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı (Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler), 4. Baskı, Beta Yayıncılık, 2013.
• Kaplan G, İdari Yargılama Usulü Hukuku, 8. Baskı, Ekin Yayıncılık, 2022.
• Karahanoğulları O, İdari Yargı İdarenin Hukuka Zorlanması (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), Turhan Kitabevi, 2019.
• Konuralp H/ Hanağası E, “Fransız Hukuku’nda İptal Amaçlı İstinaf Yolu” Legal Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, Legal Yayıncılık, 3(6), 2007.
• Kuru B/ Avcı B, Medeni Usul Hukuku, El Kitabı, C. II, Yetkin Yayınevi, 2022.
• Kuru, B, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Yetkin Yayıncılık, 2019.
• Kuver Beyza, 8. Yargı Paketi Taslağında İdare ve İdari Yargılama Hukuku Bakımından Öngörülen Değişiklikler, <https://sen.av.tr/tr/makale/8.-yargi-paketi-taslaginda-idare-ve-idari-yargilama-hukukunda-ongorulen-degisiklikler>, Erişim Tarihi 12 Şubat 2024.
• Özekes M, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku Cilt III, Edt: Pekcanıtez H/ Özekes M/ Akkan M/ Taş Korkmaz H, On İki Levha Yayıncılık, 15. Baskı, 2017.
• Özok Ö, “(İstinaf Mahkemeleri) “Bölge Adliye Mahkemeleri” Ya Da “Üst Mahkemeler” Açılırken Duyulan Kimi Kaygılar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 19(63), 2006.
• Pekcanıtez H, “Yargı Güvenliği Açısından İstinaf”, İdari Yargıda İstinaf Semineri, Antalya, Mayıs 2009, s. 131- 137.
• Pekcanıtez H/ Atalay O/ Özekes M, Medeni Usul Hukuku, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, 2011.
• Sancakdar O, “İdari Yargıda İstinaf Sistemi Üzerine Düşünceler”, Yaşar Üniversitesi E- Dergi, 8(Özel Sayı), 2013, s. 2237-2326.
• Sezginer M, “İdari Yargıda İstinaf İncelemesinin Esasları ile İstinaf Uygulamasında İçtihat Ayrılıkları Sorunu ve Çözüm Yolları”, Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu 150. Yıl, Ankara, 10-11 Mayıs 2018, s.111-134.
• Söyler Y/Yılmaz M, “Temyiz Kanun Yolunda Uygulanan Parasal Sınırın Her Yıl Artırılmasının Görülmekte Olan İdari Davalara Etkisi”, SÜHFD, 29(3), 2021, s. 2131-2168.
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku, C. II, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, Yetkin Yayıncılık, 2022.
• Teziç E, Anayasa Hukuku (Genel Esaslar), 20. Baskı, Beta Yayıncılık, 2020.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli), <https://www.anayasa.gov.tr/media/7465/gerekceli_anayasa_2021.pdf>, 02.12.2023.
• Türkoğlu Üstün K, İdari Yargılama Usulüne Hâkim Olan İlkeler, Seçkin Yayınevi, 2019.
• Uler Y, “Anayasa Mahkemesi İptal Kararları Geri Yürür”, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları 7, 1988, s. 515-534.
• Ulusoy A, İdari Yargılama Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2022.
• Ünlüçay M R, Birinci Oturum Açış Konuşması, 147. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Ankara, 12 Mayıs, 2015, s. 7-9.
• Üstün G, “İdari Yargıda İstinaf Kanun Yolu Üzerine Bir Değerlendirme”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22(2), 2016, s. 13-38.
• Vosskuhle A, Erosionserscheinungen des zivilprozessualen Rechtsmittelsystems, NJW 1995/21.
• Yıldırım R, “Türkiye’de İstinaf Uygulamasının İdari Yargıya Etkileri”, 147. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Ankara, 12 Mayıs, 2015, s. 33-53.
• Yıldız H, “Mahkemeye Erişim Hakkı Kapsamında İdari Yargıda Parasal Sınırların Değerlendirilmesi”, TBBD, 2023, (168), s. 199-226.
• Yılmaz Özel N, Adil Yargılanma Hakkı Kriterlerinin Türk İdari Yargılama hukuku Açısından Muhtemel ve Gerçekleşen Etkileri, On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Yılmaz S, “İdari Yargıda “Parasal Sınırlar” ın Konu ve Zaman Bakımından Uygulanması Sorunu”, AÜHFD, 72(4), 2023, s. 1905-2006.
• Yılmazoğlu Y E, “72577 sayılı Kanun’un 46. Maddesinin Birinci Fıkrasının “B” Bendinin İptaline Yönelik Anayasa Mahkemesi Kararı Nedeniyle Oluşan Hukuki Durum ve Kanun Değişikliği Önerileri”, Vergi Sorunları Dergisi, (423), 2023, s. 31-46.