Tam Otomatikleştirilmiş İdari İşlemler

Yıl 2024, , 413 - 452, 29.10.2024

Dursun Çelik

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1488250

Öz

Teknoloji hayatın her alanında olduğu gibi kamu idaresinin işleyişinde de değişime ve gelişime yol açmaktadır. Bu değişimlerden bir tanesi de idari işlemlerin tamamen otomatik sistemler aracılığı ile tesis edilmesidir. Tam otomatikleştirilmiş idari işlemler olarak da anılan bu yöntemde herhangi bir idare ajanının müdahalesine gerek kalmadan, önceden programlanmış sistemler aracılığı ile idari işlemin tesis edilmesi söz konusudur. Bu yolun tercih edilmesinin sebebi etkin, hızlı ve objektif olmasıdır. Bunun için bir kanuni dayanağa ihtiyaç olup olmadığı hususu tartışmalıdır. Her idari işlem –özellikle bir insan tarafından karar verilmesi gereken karmaşık takdir yetkisi veya yorum gereken idari işlemler- tam otomatikleştirilmeye uygun değildir. Bu yöntemle üretilen idari işlemler genel olarak klasik idari işlemler gibi muamele görür ve onların sonuçlarını doğururlar. Ancak doğaları gereği birtakım farklılıkları da bulunmaktadır. Bu farklılıklar özellikle idari usul ve idarenin sorumluluğu alanlarında karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Dijitalleşme, İdari İşlem, Elektronik İdare, Yapay Zekâ

FULLY AUTOMATED ADMİNİSTRATİVE ACTS

Öz

As in all areas of life, technology is also leading to change and further development in public administration. One such novel development is the administrative acts which are issued by fully automated systems. With this method, also known as fully automated administrative acts, administrative procedures are carried out by pre-programmed systems without the intervention of an administrative employee. This method is favoured because it is efficient, fast and objective. Whether a legal basis is required for this is controversial. Not all administrative acts, especially those that require complex judgement or human interpretation, are suitable for full automation. Administrative acts that are created in this way are basically treated like traditional administrative acts and have the same legal consequences. However, they also have some differences due to their nature. These differences occur primarily in the areas of administrative procedure and administrative responsibility.

Anahtar Kelimeler

Technology, Digitalisation, administrative act, electronic administration, artificial intelligence

Kaynakça

• Akbulut B, “Yapay Zeka ve Ceza Hukuku Sorumluluğu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27 (4), 2023, s. 267 – 319.
• Akyılmaz B, İdari Usul İlişkileri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, 1. Bası, Yetkin Yayınevi, 2000.
• Akyılmaz B, Sezginer M, Kaya C, Türk İdare Hukuku, 17. Bası, Seçkin Yayınevi, 2023.
• Erkal, A, “İdari İşlemde Usul ve Şekil Sakatlıklarının Sonradan Düzeltilmesi ve Almanya Örneği”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11 (2), 2021, s. 183-208.
• Berger A, “Der automatisierte Verwaltungsakt zu den Anforderungen an eine automatisierte Verwaltungsentscheidung am Beispiel des § 35 a VwVfG” Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht (NVwZ), 2018, s. 1260-1264.
• Braun Binder N, “Vollständig automatisierter Erlass eines Verwaltungsaktes und Bekanntgabe über Behördenportale” Die öffentliche Verwaltung (DÖV), 2016, s. 891-898.
• Braun Binder N, “Vollautomatisierte Verwaltungsverfahren im allgemeinen Verwaltungsverfahrensrecht? Der Gesetzesentwurf zur Modernisierung des Besteuerungsverfahrens als Vorbild für vollautomatisierte Verwaltungsverfahren nach dem VwVfG”, Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht (NVwZ), 2016, s. 960-965.
• Braun Binder N, “Vollautomatisierte Verwaltungsverfahren, vollautomatisiert erlassene Verwaltungsakte und elektronische Aktenführung”, Margrit Seckelmann (Ed.), Digitalisierte Verwaltung, Vernetztes E-Government, 2. Bası, Erich Schmidt Verlag, 2019.
• Braun Binder N, “Vollständig automatisierter Erlass eines Verwaltungsaktes und Bekanntgabe über Behördenportale”, Die öffentliche Verwaltung (DÖV), 2016, s. 891-898.
• Bull H P, “Der »vollständig automatisiert erlassene« Verwaltungsakt – zur Begriffsbildung und rechtlichen Einhegung von »E-Government«”, Das Deutsche Verwaltungsblatt (DVBl), 2017, s. 409-417.
• Busche D, Verwaltungsautomation 2.0 Automatisiert erlassene Verwaltungsakte im Bereich von Spielräumen, 1. Bası, Duncker & Humblot, 2023.
• Çağlayan R, İdare Hukuku Dersleri, 11. Bası, Adalet Yayınevi, 2023.
• Çakmak M N, “İdare Hukuku ve İnternet”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1-2) 2004, s. 285-314.
• Çataklı H, “Sosyal Etik Bir Değerlendirme Olarak Cezai Sorumluluk ve Mevcut Hareket Teorileri Bakımından Ceza Hukukunda Yapay Zekânın Fail ve Sorumluluk Öznesi Olarak Değerlendirilmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28 (2), 2024, s. 507-544.
• Çebi Buğdaycı M Ö, “İdari Usul ve Dinlenilme Hakkı”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, (1), 2016, s.25-46.
• Degrandi B, Die automatisierte Verwaltungsverfügung, 1. Bası, Schulthess Polygraphischer Verlag, 1977.
• Detterbeck S, Allgemeines Verwaltungsrecht mit Verwaltungsprozessrecht, 21. Bası, C.H. Beck, 2023.
• Dülger M V, “Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması”, 1 (2), 2019, Yaşar Hukuk Dergisi, s. 71-174.
• Eifert M, Electronic Government: das Recht der elektronischen Verwaltung, 1. Bası, Nomos, 2006. Ercan C, “Robotların Fiillerinden Doğan Hukuki Sorumluluk Sözleşme Dışı Sorumluluk Hallerinde Çözüm Önerileri”, TAAD, (40), 2019, s. 19-51.
• Erkal A, “Türk ve Alman Hukukunda Gerekçe Yükümlülüğü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17 (1), 2009, s. 119-150.
• Galetta D-U, Hofmann H, “ “Künstliche Intelligenz kommt, das öffentliche Recht bleibt” Das Deutsche Verwaltungsblatt (DVBl), 2024, s. 453 – 464.
• Guckelberger A, “Automatisierte Verwaltungsentscheidungen: Stand und Perspektiven”, Die öffentliche Verwaltung (DÖV), 2021, s. 566-578.
• Guckelberger A, “Künstliche Intelligenz in der Öffentlichen Verwaltung”, Gerald Spindler, José Hernán Muriel Ciceri (Ed.), Challenges of Law and Technology - Herausforderungen des Rechts und der Technologie - Retos del Derecho y de la Tecnología, 1. Bası, Universitätsverlag Göttingen, 2023.
• Guckelberger A, “Vollständig automatisierte Verwaltungsakte”, Samuel van Oostrom, Stephan Weth (Ed.), Stelkens, “Der vollständig automatisierte Erlass, Juris, 2016.
• Guckelberger A, Öffentliche Verwaltung im Zeitalter der Digitalisierung. Analysen und Strategien zur Verbesserung des E-Governments aus rechtlicher Sicht, 1. Bası, Nomos, 2019.
• Guckelberger, A, “E-Government: Ein Paradigmenwechsel in Verwaltung und Verwaltungsrecht?”, Veröffentlichungen der Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer (VVDStRL ), Band 78, 2019, s. 235-282.
• Guckelberger, A, “Voll- und teilautomatisierte Entscheidungen der Verwaltung und ihre Auswirkungen auf die verfahrensrechtliche Stellung der Beteiligten”, Julia Iliopoulos-Strangas, Egils Levits, Michael Potacs, Jacques Ziller (Ed.), Die Herausforderungen der digitalen Kommunikation für den Staat und seine demokratische Staatsform | The Challenges of Digital Communication for the State and its Democratic State Form | Les défis de la communication numérique pour l’État et sa forme démo, 1. Bası, Nomos, 2021. ...