Pay Sahiplerinin veya Alacaklıların Doğrudan Zararlarının Tazmini Amacıyla İkame Edilen Sorumluluk Davalarında TTK m. 1534’ün Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 4, 3 - 32, 01.10.2017

Mehmet Çelebi Can

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna ilişkin davalar hakkındaki hukuki esasları, 549-561. maddeler arasında düzenlenmiştir. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’dan farklı olarak yeni Kanun’da sorumluluğa dair hükümler, sistematik açıdan bir araya getirilmiştir. Öngörülen düzen ile getirilen yeniliklerden bazılarına kanunun gerekçesinde yer verilmiş ise de, yeniliklerin sadece gerekçede zikredilen hususlara hasredilmesi mümkün değildir. Çünkü kanun hükümleri, gerekçede zikredilmemiş olmakla birlikte, bilinçli veya bilinçsiz olarak yapılmış, ancak uygulanmakla ortaya çıkacak birçok yeniliğe gebedir. Kanunun hazırlanmasında tıpkı 6762 sayılı Kanunda olduğu gibi, kenar başlıkları kullanılmış ve kenar başlıklarının kanun metnine dâhil olduğu esası kabul edilmiştir. Sorumluluk düzeni, kenar başlıkları ve madde metninin aynı düzeyde hukuki bağlayıcılığa sahip olduğu perspektifinden ele alındığında, zamanaşımı, yetkili mahkeme, sorumlular arasında teselsül gibi konularda pratik sonuçları itibariyle önemli değişikliklere yol açacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Şirket, Yönetim Kurulu Üyesi, Sorumluluk Davası, Kenar Başlıkları, Zamanaşımı, Yetkili Mahkeme, Teselsül

IMPACT OF ARTICLE 1534 OF THE COMMERCIAL CODE ON LIABILITY CLAIMS TO COMPENSATE DIRECT DAMAGES OF SHAREHOLDERS OR CREDITORS

Öz

Articles 549-561 of the Commercial Code No. 6102 set forth the principles applicable to liability claims against board members. Unlike the Commercial Code No. 6762, the liability rules are systematically organized under the new commercial code. The preamble of the new code refers to a number of amendments to the Commercial Code No. 6762, although the novelties of the new code cannot be limited to those listed therein. Indeed the new code, either intentionally or inadvertently, has triggered numerous novelties regarding application of the commercial law in Turkey. Similar to the previous code, the Commercial Code No. 6102 includes subtitles that are deemed to be a part of the main text. Assuming that these subtitles and the main text of the law are equally binding, reorganization of liability provisions may stimulate prominent changes in practice in various areas such as the statute of limitation, jurisdiction of courts and succession of liability.

Anahtar Kelimeler

board member of an incorporation, liability cases, subtitles of the Commercial Code No. 6102, jurisdiction of the courts, succession of liability

Kaynakça

• Akdağ Güney, Necla, :Anon൴m Ş൴rket Yönet൴m Kurulu, İstanbul 2016.
• Akyol, Şener, :Meden൴ Hukuka G൴r൴ş, 2. Bası, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2006.
• Ansay, Tuğrul, :Anon൴m Ş൴rketler Hukuku, Ankara 1982.
• Amstutz, Marc/ Gohar൴, Ram൴n S൴lvan, :OR Kommentar, Schwe൴zer൴sches Obl൴gat൴onenrecht, Orell Füssl൴ Kommentar (Nav൴gator.ch), 3. Aufl age 2016.
• Arı, Zeker൴yya, : “Alacaklı veya Ortakların Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Doğrudan Zararlar Nedeniyle Açabilecekleri Davalarda Zamanaşımı”, Erz൴ncan Ün൴vers൴tes൴ Hukuk Fakültes൴ Derg൴s൴, C. XIV, S. 1-2 (2010), s. 171- 198.
• Arslanlı, Hal൴l, Anon൴m Ş൴rketler, C൴lt II-III, İstanbul 1960.
• Atan, Turhan, :Türk T൴caret Kanununa Göre Anon൴m Ş൴rketlerde İdare Mecl൴s൴ Azalarının Hukuk൴ Mesul൴yet൴, Ankara 1967.
• Baht൴yar, Mehmet, :Ortaklıklar Hukuku, 11. Bası, İstanbul 2016.
• Bauen, Marc/Bernet, Robert, :Schwe൴zer Akt൴engesellschaft (Akt൴enrecht - Fus൴onsrecht - Börsenrecht - Steuerrecht) Schulthess Verlag, Zür൴ch 2007.
• B൴lg൴l൴, Fat൴h/Dem൴rkapı, Ertan, :Ş൴rketler Hukuku, 9. Basım, Bursa 2013.
• B൴nder, Andreas/V൴to, Roberto, :Handkommentar zum Schwe൴zer Pr൴vatrecht, Hrsg: V൴to Roberto/Hans Rudolf Trüeb, Personengesellschaften und Akt൴engesellschaft, Art. 530-771 OR, 2. Aufl age, Schulthess Jur൴st൴sche Med൴en AG, 2016.
• Çamoğlu, Ers൴n (Poroy, Reha/Tek൴nalp, Ünal), :Ortaklıklar Hukuku I, 13. Bası, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2014.
• Çamoğlu, Ers൴n (Poroy, Reha/Tek൴nalp, Ünal), Ortaklıklar ve Kooperat൴f Hukuku, 8. Bası, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2000.
• Çamoğlu, Ers൴n, :Anon൴m Ortaklık Yönet൴m Kurulu Üyeler൴n൴n Hukuk൴ Sorumluluğu (Kamu Borçlarından Sorumluluk ൴le), 3. Bası, İstanbul 2010.
• Doğanay, İsma൴l, Türk T൴caret Kanunu Şerh൴, B൴r൴nc൴ C൴ltMadde 1-419, 4. Bası, İstanbul 2004.
• Dural, Mustafa/Sarı, Suat, :Türk Özel Hukuku C൴lt I Temel Kavramlar ve Meden൴ Kanunun Başlangıç Hükümler൴, F൴l൴z K൴tabev൴, İstanbul 2014.
• Ed൴s, Seyfullah, :Meden൴ Hukuka G൴r൴ş ve Başlangıç Hükümler൴, Ankara Ün൴vers൴tes൴ Basımev൴, Altıncı Basım, Ankara 1997.
• Emmenegger, Susan/ Tschentscher, Axel, :Berner Kommentar, Band/Nr. I/1, Herausgeber: He൴nz Hausheer, Hans Peter Walter, E൴nle൴tung, Art. 1-9 ZGB, Schwe൴zer൴sches Z൴v൴lgesetzbuch, E൴nle൴tung und Personenrecht, Stämpfl ൴ Verlag AG, 2012.
• Forstmoser, Peter/Me൴erHayoz, Arthur/Nobel, Peter, Schwe൴zer൴sches Akt൴enrecht, Stämpfl ൴ Verlag, Bern 1996.
• Forstmoser, Peter/ Vogt, Hans-Uel൴, :E൴nführung ൴n das Recht, 4. Aufl age, Stämpfl ൴ Verlag AG, Bern 2008.
• Ger൴cke, D൴eter/Waller, Stefan, Basler Kommentar Obl൴gat൴onen II, Art. 530-964 OR (Art. 1-6 SchlT AG, Art. 1-11 ÜBest GmbH), Hrsg: Honsell, He൴nr൴ch Vogt, Ned൴m Peter Watter, Rolf, Helb൴ng & L൴chtenhahn, 5. Aufl . 2016.
• Göktürk, Kürşat, Banka Yönet൴c൴ ve Ortaklarının Hukuk൴ Sorumluluğu, Özell൴kle Şahs൴ İfl as Kapsamında Sorumluluk, Adalet Yayınev൴, Ankara 2013.
• Göktürk, Kürşat/Can, Mehmet Çeleb൴, “Farklılaştırılmış Teselsülün - Özellikle - Dış İlişki Bakımından Anlamı ve Bankacılık Kanununun Şahsi İfl as Sorumluluğu İle Karşılaştırılması”, İnönü Ün൴vers൴tes൴ Hukuk Fakültes൴ Derg൴s൴, C൴lt 2, Sayı 2, s. 247 vd.
• Hausheer, He൴nz/Jaun, Manuel, :Stämpfl ൴s Handkommentar, D൴e E൴nle൴tungsart൴kel des ZGB Art. 1-10 ZGB, Stämpfl ൴ Verlag AG, 2003.
• Helvacı, Mehmet, :Anon൴m Ortaklıkta Yönet൴m Kurulu Üyes൴n൴n Hukuk൴ Sorumluluğu, İstanbul 2001.
• H൴rş, Ernst E. :T൴caret hukuku Dersler൴, 3. Bası, İstanbul 1948.
• Hürl൴mann-Kaup, Bett൴na/ Schm൴d, Jörg, :E൴nle൴tungsart൴kel des ZGB und Personenrecht, Schulthess Verlag, 2. Aufl age, Zür൴ch-Basel-Genf 2010.
• Kend൴gelen, Abuzer, :Türk T൴caret Kanunu, Değ൴ş൴kl൴kler, Yen൴l൴kler, İlk Tesp൴tler, On ൴k൴ Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.
• Lehmann, Peter, :Kurzkommentar Obl൴gat൴onenrecht, Art. 1-1186 OR, Hrsg: Honsell, He൴nr൴ch, Helb൴ng L൴chtenhahn Verlag, Basel 2014.
• Me൴er-Hayoz, Arthur, :E൴nle൴tungsart൴kel des Schwe൴zer൴schen Z൴v൴lgesetzbuches (Art. 1-10), Schulthess Verlag, 3. Aufl age, Zür൴ch 1979.
• Me൴er-Hayoz, Arthur/ Forstmoser, Peter, :Schwe൴zer൴sches Gesellschaftsrecht m൴t E൴nbezug des künft൴gen Rechnungslegungsrechts und der Akt൴enrechtsreform, Stämpfl ൴ Verlag AG, Bern 2012.
• M൴maroğlu, Kemal, :Anon൴m Ş൴rketlerde İdare Mecl൴s൴ Azalarının Hukukî Mes’ul൴yet൴, Ankara 1967.
• Mü ller, Chr൴sta/Gehr൴g, Luc൴en/H൴rt, Thomas, :E൴nfü hrung ൴ns Recht - ManagementBas൴skompetenz theoret൴sche Grundlagen und Methoden m൴t Be൴sp൴elen, Repet൴t൴onsfragen und Antworten, Zü r൴ch Compend൴o B൴ldungsmed൴en 2010.
• Oğuzman, Kemal/Barlas, Nam൴, :Meden൴ Hukuk, G൴r൴ş-Kaynaklar-Temel Kavramlar, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2014.
• Peter, Forstmoser/Arthur, Me൴er-Hayoz/Peter, Nobel, :Schwe൴zer൴sches Akt൴enrecht, Stämpfl ൴ Verlag, Bern 1996.
• Pulaşlı, Hasan, :Ş൴rketler Hukuku Şerh൴, 3. Baskı, adalet Yayınev൴, Ankara 2018.
• Saymen, Fer൴t, Hakkı, :“Matlablar Kanun Mudur?”, İstanbul Ün൴vers൴tes൴ Hukuk Fakültes൴ Mecmuası, Ayrı Bası, İstanbul 1945, C. 10, S.3-4, s. 565-578
• Saymen, Fer൴t, Hakkı, :“Yine Matlablara Dair”, İstanbul Ün൴vers൴tes൴ Hukuk Fakültes൴ Mecmuası, İstanbul 1946, C. 12, S. 1, s. 270-279.
• Schucany, Em൴l, :Kommentar zum schwe൴zer൴schen Akt൴enrecht, 2. Aufl ., Zür൴ch 1960.
• Serozan, Rona, :Meden൴ Hukuk Genel Bölüm - K൴ş൴ler Hukuku, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2014.
• Suter, Claud൴a, Der Schaden be൴ der akt൴enrechtl൴chen Verantwortl൴chke൴t, Schwe൴zer Schr൴ften zum Handels- und W൴rtschaftsrecht- 295, Zür൴ch/St. Gallen 2010.
• Şener, Oruç Ham൴, :Teor൴k ve Uygulamalı Ortaklıklar hukuku Ders K൴tabı, 3. Bası, Ankara 2016.
• Tandoğan, Halûk, :Üçüncü Şahsın Zararının Tazm൴n൴, Ankara 1963.
• Tek൴l, Fah൴man, :Anon൴m Ş൴rketler Hukuku, İstanbul 1998.
• Tek൴nalp, Ünal :Sermaye Ortaklıklarının Yen൴ Hukuku, Vedat K൴tapçılık, İstanbul 2013.
• Türk, H൴kmet Sam൴, :“Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılacak Sorumluluk Davalarında Zamanaşımı ve Başlangıcı”, T൴caret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu VI., Ankara 1989, s. 5-51.
• von Ste൴ger, F., :İsv൴çrede Anon൴m Ş൴rketler Hukuku, Çev: Tah൴r ÇAĞA, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1968.