Haksız Protesto

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 171 - 208, 01.04.2016

Mustafa Sencer Kara

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Kambiyo Senetleri”ne ilişkin hükümleri içerisinde protesto, poliçe hükümlerinde düzenlenmiştir . Poliçenin protestosuna ilişkin hükümlerde, protestonun süresi, şartları, düzenlenme usulü, içinde yer alması gereken kayıtlar açıklanmıştır. Bu hükümlere aykırı düzenlenen veya yanlış bilgiler içeren protestolar, aynı zamanda gerçekte borçlu olmayan veya kambiyo ilişkisinde yer almayan kişilerin zararına yol açıyorsa “haksız protesto” olarak nitelendirilir. Başvuru hakkının kullanılmasına yönelik olarak düzenlenen protesto, protesto muhatabının düzenlediği veya kabul ettiği senedi ödemede sıkıntıya düştüğünü, kambiyo taahhüdünü yerine getirmediğini veya getiremediğini tespit etmektedir. Protestonun Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne bildirilmesi ile senedin ödenmesinden sorumlu olanın ticarî itibarı zedelenmektedir. Gerçekte borçlu olmayan veya kambiyo ilişkisinde yer almayan kişilerin zararına yol açan haksız protesto çekilmesi sebebiyle ticarî itibarı zedelenen kişinin tazminat hakkının doğduğu kabul edilir.Türk Ticaret Kanunu’nda haksız protesto düzenlenmemiş olmasına rağmen, doktrinde tartışılmış ve yargı kararlarına da konu olmuştur. Bu çalışmada haksız protesto kavramı, uygulamada görülen ve yargı kararlarına konu olan haksız protesto halleri, ticarî itibar kaybı ve tazmini, tedbir yoluyla protestonun durdurulması konuları incelenecektir

Anahtar Kelimeler

Kambiyo Senetleri, Haksız Protesto, Sakat Protesto, Ticarî İtibar, İhtiyati Tedbir

UNFAIR PROTEST

Öz

A protest, as a part of the provisions of bills of exchange in Turkish Commercial Law, is regulated in policy provisions . The duration of a protest, its terms, procedure of regulation and the records to be included are specifi ed in the provisions regarding the protest of a policy. If any protests that are regulated against these provisions or those that contain false information cause harm to those who aren’t actually in debt or not in a commercial exchange relationship, they are called ‘unfair protest’.The protest issued for the use of right to application determines that addressee of the protest has diffi culty in paying the bill that he has issued or accepted, doesn’t fulfi l exchange undertaking or fails to do so. Upon the protest being notifi ed to The Banks Association of Turkey Risk Center, it causes harm to the commercial standing of the one who is liable for the payment of the bill. It is an accepted fact that those who are, as a matter of fact, not in debt or not in a commercial exchange relationship, are harmed by the loss of their commercial standing due to unfair protest, and hence gains right to compensation.Although the unfair protest is not regulated in Turkish Commercial Law, it has been discussed within the doctrine and also mentioned in verdicts. In this article, the term unfair protest, cases of unfair protests that have been encountered in practice and mentioned in verdicts, the loss of commercial standing and its compensation, and interruption of the protest by means of measures are analysed

Anahtar Kelimeler

Bills Of Exchange, Unfair Protest, Unsound Protest, Commercial Standing, Provisional Measure

Kaynakça

• ALTUN, Cevdet, Ticari Senetlerde “İBRAZ”ın Geçerliliğinin Saptanması ve PROTESTO, TNBHD, S.9, 15 Şubat 1976, s.62-65.
• ALTUN, Cevdet, Tedbir Yoluyla Protestonun Durdurulması ve Sonuçları, TNBHD, S.15, 15 Ağustos 1977, s.22-25.
• AYDIN, Muzaff er, Açıklamalı ve İçtihatlı Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu İle Takipte Şikayet, Ankara 2011.
• AYDINALP, Sezai, Protestonun Geçerliliği, BATİDER, 1980, C.X, S.3, s.659-706.
• BAHTİYAR, Mehmet, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2014.
• BAŞBUĞOĞLU, Tarık, Uygulamalı Türk Ticaret Kanunu, C.1, Ankara 1988.
• BOZER, Ali/GÖLE, Celal, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2015.
• BOZGEYİK, Hayri, Poliçede Müracaat Hakkı, Ankara 2003.
• CAN, Mertol, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2015.
• DEMİREL, Duygu, Ticari İtibarın Zedelenmesi ve Manevi Tazminat Davası, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak 2013, S.1, s.39- 73.
• DEMİRKAPI, Ertan, Noterlik Uygulaması Açısından Kambiyo Senetlerinde Protestolar, TNBHD (Hakemli), 2014, Y.1, S.2, s.23-58.
• DOĞANAY, İsmail, Kambiyo Senetleri Münasebetiyle Noterler Tarafından Çekilen Protestonun Mahiyeti, TNBHD, 15 Şubat 1976, S.9, s.20- 29.
• DOĞANAY, İsmail, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, C.2, Ankara 1981. (Şerh)
• DOĞANAY, İsmail, Poliçe ve Emre Muharrer Senet Sebebiyle Çekilen Protestodan Doğan Hukuki Sonuçlar, BATİDER, 1972, C.VI, S.3, s.519-537. (Protesto)
• DOMANİÇ, Hayri, Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması, TTK ŞERHİ-IV, İstanbul 1990.
• ERİŞ, Gönen, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Ankara 2014.
• ERİŞ, Gönen, Açıklamalı-İçtihatlı Türk Ticaret Kanunu, C.2, Kıymetli Evrak ve Taşıma, Ankara 1988. (Kanun)
• ERTEKİN, Erol/KARATAŞ, İzzet, Uygulamada Ticari Senetler, Ankara 1998.
• GÜRBÜZ, A. Hulûsi, Bankalarla Ticari Senetler İlişkisi, Ankara 1981.
• GÜRBÜZ, A. Hulûsi, Ticari Senetlerin İptali Davaları ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, İstanbul 1984. (Ticari Senetler)
• GÜRBÜZ, A. Hulûsi, Türk Ticaret Kanunu Uygulaması Açısından Kıymetli Evrak ve Özellikle Ticari Senetler, Türk Ticaret Kanunu’nun 30. Yılı Semineri, İstanbul 1988, s.255-362. (Seminer)
• İNAN, Atilla, Kusursuz Sorumluluk Örneği olarak Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Sayıştay Dergisi, Ocak-Mart 2000, S.6, s.25-35.
• İNAN, Nurkut, Kanunname-i Ticarete Göre Protestolar, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1965-1966, C. 22-23, S.1-4, s.829-846.
• İNAN, Nurkut, Protestoya İlişkin Bazı Sorunlar, BATİDER, 1967, C.IV, S.2, s.285-296. (Protesto)
• İNAN, Nurkut, Türk Hukukunda Hatır Senetleri ve Özellikle Hatır Bonoları, Ankara 1969. (Hatır Senedi)
• KALPSÜZ, Turgut, Noterlikçe Ödememe Protestosu Düzenlenmesi, TNBHD, 15 Şubat 1974, S.1, s.9-19.
• KARAHAN, Sami/ARI, Zekeriya/BOZGEYİK, Hayri/SARAÇ, Tahir/ ÜNAL, Mücahit, Kıymetli Evrak Hukuku, Konya 2015.
• KARAYALÇIN, Yaşar, Ticaret Hukuku, III. Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri), Ankara 1970.
• KAYA, K. Tayfun, Haksız Protesto ve Protesto Nedeniyle Ticari İtibarın Zedelenmesi, Ankara Barosu Dergisi, 1982, S.1, s.23-37.
• KAYAR, İsmail, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Hukuku, Ankara 2015.
• KINACIOĞLU, Naci, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1999.
• KURT, Leyla Müjde, Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XVIII, 2014, S.2, s.85-118.
• MOROĞLU, Erdoğan, Hukukî Mütalâalar, İstanbul 2007.
• NART, Serdar, Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.11, Özel Sayı, 2009, s.425-452.
• OKTAY, Saibe, Poliçede Defiler, Prof. Dr. Ernst E. Hirsch’in Hatırasına Armağan, Ankara 1986, s.339-366.
• ÖZBEK, Mustafa, Noter Senetlerinde Sahtelik, Ankara 2009.
• ÖZTAN, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997. (1997)
• ÖZTAN, Fırat, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2015.
• POROY, Reha, Kambiyo Senetlerinde Protesto Çekilmesiyle İlgili Bazı Meseleler, II. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, 10-18 Mayıs 1961, BTHAE, 1962, s.397-437.
• POROY, Reha/TEKİNALP, Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, İstanbul 2013.
• PULAŞLI, Hasan, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, Ankara 2015.
• ŞİMŞEK, Edip, Hukukta ve Cezada Ticari Senetler, Ankara 1982.
• TANJU, Fahrettin, Kambiyo Senetlerinin İbraz ve Protestosu, TNBHD, 15 Ağustos 1978, S.19, s.19-29.
• TÜRK, Ahmet, Kambiyo Senedi Borçlusu Tarafından Açılan Bedelsizliğe ve Hükümsüzlüğe Dayalı Menfi Tespit Davalarının Gösterdiği Özellikler, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.7, Özel Sayı, Prof.Dr.İrfan Baştuğ’a Armağan, İzmir 2005, s.307-381.
• ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/KENDİGELEN, Abuzer/ KAYA, Arslan, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2015.
• YILDIRIM, Abdulkerim, Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, An- kara 2015.
• YILMAZ, A. Lerzan, Kambiyo Senetlerinde Def’iler, İstanbul 2007.
• ZEYNELOĞLU, Ahmet, Kambiyo Senetlerinde Protesto, TNBHD, 15 Ağustos 1977, S.15, s.6-10.