Evlenen Kadın ile Velayeti Kadına Bırakılan Çocuğun Soyadının Belirlenmesinde “Kocanın Soyadı” Parametresi

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 311 - 370, 01.04.2016

Süleyman Mortaş

Öz

Türkiye’de evlenen kadının ile müşterek çocuğun soyadını kocanın soyadı belirlemektedir. Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi halinde ise çocuğun velayeti kadına bırakılmış olsa bile, çocuk babanın soyadını taşımaya devam etmektedir (TMK m. 321). Ailenin soyadı ise TMK sistemi içinde kocanın soyadı olacağından, çocuğun soyadının kocanın soyadı olacağı açıktır. Gerçekten TMK m. 187’de; “kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir” hükmü karşısında, ailenin soyadını ve elbette evlenen kadının soyadını, kocanın soyadı belirleyecektir. Ülkemizde bu iki alan sorunludurAslında gerek kadının gerek velayeti kadına bırakılan çocukların soyadı konusunda bazı sonuçlar elde edilmiştir. Ne var ki, pozitif düzenlemeler itibariyle evlenen kadının ve velayeti anneye bırakılan çocuğun soyadını kocanın soyadının belirlenmesi kuralından vazgeçilmiş değildir. Bu çalışmada, kadının ve velayeti kadına bırakılan çocuğun soyadı konusunda Yargı cephesinde gelinen son noktalar tek tek ortaya konulmuş, yasal düzenleme/değişikliklerin nasıl olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Kadının soyadı ile velayeti kadına bırakılan çocuklar konusunda, kadın açısından ayrımcılık(diskriminasyon) yasağı, eşler arası eşitlik odaklı; çocuk açısından da çocuğun üstün yararı gibi ilkeler tabanlı olarak, düzenleme yapılıncaya kadar ya da düzenleme yapılmadığı takdirde, yürürlükteki ulusal ve uluslararası düzenlemeler itibariyle sorunun aşılabilirliği tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Soyadı, velayet, ayrımcılık, çocuğun üstün yararı, eşler arası eşitlik

THE PARAMETER OF “HUSBAND’S SURNAME” IN DETERMINING THE SURNAME OF THE MARRIED WOMAN AND THE SURNAME OF THE CHILD WHOSE PARENTAL CUSTODY IS GIVEN TO THE WOMAN

Öz

In Turkey, surnames of the married woman and the child in common shall be determined by the surname of the husband. In the event the marriage is terminated, even if the parental custody is given to the woman, the child continues to bear the father’s surname (Turkish Civil Code, art.321). Since the surname of the husband shall be the surname of the family in the TCC system, it is clear that the surname of the child shall be the surname of the husband. Also in reality, in view of art. 187 of TCC, “woman shall take her husband’s surname by marriage; however may also use her former surname by a written application made to the marriage offi cer or later to the civil registry, in front of the husband’s surname”, the family’s surname and also the married woman’s surname will be determined by the husband’s surname. These two surname subjects are problematic in our country In conclusion, some results have been achieved in this stage, with regards to surnames of both women and the child whose parental custody is given to the woman. However, the method of determining the surnames of the married woman and the child whose parental custody is left to woman through the husband’s surname has not yet been surrendered through legal regulations. In this study fi rst, the issue of the surname of the woman and the child whose parental custody is given to the woman is presented with general outlines, then the current situation is observed point by point through the judicial viewpoint, and how the legal changes/amendments should be made is deliberated. Surmountability of the issue of the surname of the woman and the child whose parental custody is given to the woman is discussed through current national and supranational legislations in force, until and unless the amendments are made based on the principles of prohibition of discrimination for women, equality between spouses, and the best interest of the child

Anahtar Kelimeler

Surname, custody, discrimination, best interest of child, equality between spouses

Kaynakça

• ABİK, Yıldız: Kadını Soyadı ve Buna Bağlı Olarak Çocuğun Soyadı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• ACABEY, Mehmet Beşir: Soybağı, Güncel Hukuk Yayınları, İzmir 2002.
• ACAR, Faruk: Aile Hukukumuzda Aile Konutu, Mal Rejimleri, Eşin Yasal Miras Payı, 4. B., Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medeni Hukuku: Aile Hukuku, C. 2, 17. B., Beta Basım, İstanbul 2015.
• AKINTÜRK, Turgut: “Türk Medeni Kanununun Evlilik Hukukuna İlişkin Hükümlerinde Yapılması Öngörülen Değişiklikler”, AÜHFD, C. 29, S. 1-2, Y. 1972, s. 31-59.
• AKKAYAN YILDIRIM, Ayça: “Evlilik Dışı Çocuğun Soyadı ve 02.07.2009 Tarih 2005/114 E. 2009/105 K. Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararının Bu Bağlamda Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Rona SEROZAN’a Armağan, C. I, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2010, s. 69-89.
• AKYÜZ, Emine: Çocuk Hukuku, 2. B, Pegem Akademi Yayını, Ankara 2012.
• ALKAN, Türker: Kadın-Erkek Eşitsizliği Sorunu, AÜSBF Yayını, Ankara 1981.
• ARIN, M. Canan: “ Medeni Kanunun Vazgeçilmez Özü, Eskiyen Sözü”, in: Türk Medeni Kanunu’nun Vazgeçilmez Özü Eskiyen Sözü, İstanbul Barosu Başkanlığı Hukukçu Kadınlar Derneği Çalışma Toplantısı(6-7 Mart 1996), İstanbul Barosu Yayını, İstanbul 1996.
• ARMUTCUOĞLU, Can Yalçın: “Aile Konutuna Sağlanan Koruma ve Aile Konutu Şerhinin Hukuki Niteliği”, MÜHF-HAD, C. 17, S. 1-2, Y. 2011, s. 413-436.
• ARPACI, Abdulkadir: Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler), 2. B., Beta Basım, İstanbul 2000.
• ATAR, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku, 9.B., Mimoza Yayınları, Konya2014.
• ATASOY, Hakan: “ Evli Kadının Soyadı Sorunu ‘Anayasal’ mı? ‘Bireysel’ mi?”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 5 (70. Yıl Armağanı), 2015, s. 131-170.
• AYAN, Mehmet/AYAN, Nurşen: Kişiler Hukuku, 6. B., Mimoza Yayını, Konya2014.
• AYAN, Serkan: “Anayasa Mahkemesi Kararları ve Çocuklar ile Kadının Soyadına İlişkin Değişiklik Tasarısı Taslağı Işığında Soyadının İlk Kez Edinilmesi, Kendiliğinden Değişmesi ve Değiştirilmesi”, GÜHFD, C. XVI, S. 4, Y. 2012, s. 19-90.
• AYDOS, Oğuz Sadık: “Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Evlat Edinme”, GÜHFD, C. 4, S. 1-2, Haziran-Aralık 2002, s. 118-141.
• AYİTER, Nuşin: “Evlilik Dışı Birleşmelerden Doğan Çocuklar”, Türkiye’de Ailenin Değişimi, Yasal Açıdan İncelemeler, Türk Sosyal Bilimler Derneği yay., Ankara 1984.
• BABACAN, Hüseyin Güngör/USLU, Kazım: Uygulamada Nüfus Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.
• BADUR, Emel: “Ailenin Korunması Alanındaki Son Gelişmeler”, TBBD, S. 84, 2009, s. 63-92.
• BAKTIR ÇETİNER, Selma: Velayet Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2000.
• BAYGIN, Cem: “Evlat Edinmenin Sonuçları”, AÜEHFD, C. VII, S. 3-4, Aralık 2003, s. 628-650. (BAYGIN, Evlat Edinme).
• BAYGIN, Cem: “Kan Bağına Dayanan Soybağı”, AÜEHFD, C. VI, S. 1-4 (2002), s. 256-284. (BAYGIN, Kan Bağı).
• BAYGIN, Cem: Soybağı Hukuku, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• BİLGE, Necip: Fiili Birleşmelerle Bunlardan Doğan Çocukların Tesciline Dair Mevzuat, AÜHF Yayını, Ankara 1958.
• BOUMIL, Marcia Mobilia: Law, Ethics, and Reproductive Choice, Fred B. Rothman & Company, Littleton (CO, US) 1994.
• BOZKURT, İkbal: Velinin Velayetten Doğan Hak Görev ve Yetkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010.
• BULUT, Harun: Aile Hukukunda Velayet ve Nafaka Davaları, Beta Basım, İstanbul 2007.
• CANSEL, Erol: “Velayet Hakkı ve Kötüye Kullanması Nedeniyle Kaldırılması”, Ankara Hukuk Fakültesi Ellinci Yıl Armağanı, 1925-1975, C. I, AÜHF Yayını, Ankara 1977.
• CENGİZ, Bilal: Türk Hukukunda Ad ve Adın Değiştirilmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2011.
• CLEMENTUCCI, Francesco: The Right to Family Reunification: Between the European Court of Justice and the European Court of Human Rights, (Unpublished Thesis for the Degree of Arts in European Advanced Interdisciplinary Studies), College of Europe the Warsaw Campus, Warsaw, Academic Year 2003-2004.
• ÇAKIN, Akın: Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Nedeniyle Boşanma, 2. B, Bilge Yayınevi, Ankara 2007.
• ÇAKIRCA, Seda İrem: «Kadın Erkek Eşitliği Açısından MK m. 187ınin Değerlendirilmesi», Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, C. I, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• ÇELİK, Cemil: «Velayetin Kaldırılması», AÜHFD, C. 54, S. 1, Y. 2005, s. 255-309.
• ÇELİKEL, Serdar: Boşanmanın Çocuklara İlişkin Sonuçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
• DEMİR, Pınar Özlem: Yeni Medeni Kanunda Evli Kadınların Hukuki Durumu ile İlgili Yenilik ve Değişiklikler, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2004.
• DEMİRALP, B. Tunç: Nesep-Nüfus ve Sicille İlgili Kişisel Hukuk Davaları, Özyılmaz Matbaası, İstanbul 1994.
• DERYAL, Yahya: Medeni Hukuk Bilgisi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2010.
• DOĞAN, Murat: “Türk Medeni Kanununun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler”, AÜHFD, C. 52, S. 4, Y. 2003, s. 93-129.
• DOĞAN, Murat: “ Medeni Kanunun Getirdiği Yeni Bir Müessese: Aile Konutu”, AÜEHFD, C.VI, S. 1-4, Y. 2002, s. 285-300. (DOĞAN, Aile Konutu).
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, M. Alper: Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, 10. B., Filiz Kitabevi, İstanbul 2015.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku, C.II: Kişiler Hukuku, 11.B., Filiz Kitabevi, İstanbul 2011.
• ERGENE, Deniz: “İnsan Hakları Hukukundaki Gelişmeler Işığında Türk Hukukunda Kadının ve Çocuğun Soyadı Meselesi Ve Medenî Kanun’da Değişiklik Önerisi “, MHB, Y. 31, S. 2 (2011), s. 123-176.
• ERGÜN, Zafer: Boşanma Davaları, 4.B., Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• ERTÜRK, Şükran/ÖZDAMAR, Demet: “Kadınlara Karşı Şiddet ve Ayrımcılık”, DEÜHFD, C. 11, Özel Sayı, Prof Dr. Bilge Umar’a Armağan, 2009.
• FORDER, Caroline J.: “The Anti-Discrimination Principle as an Insturment of Change in Family Law”, Netherlands International Law Review, Vol. XLV, 1998/1.
• FREEMAN, Michael: A Commentary on the United Nations Convention on the Rights of the Child: Article 3 the Best Interest of Child, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden 2007.
• GENÇ ARIDEMİR, Arzu: “Türk Hukukunda Anne ve Babası Evli Olan Çocuğun Soyadı ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Erhan ADAL’a Armağan), Özel Sayı, C. 2011/II-2012/I, s. 731-753.
• GENÇCAN, Ömer Uğur: Boşanma, Tazminat ve Nafaka Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2008.
• GOLDIN, Claudia/SHIM, Maria: “Making a Name: Women’s Surname at Marriage and Beyond”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 18, Number 2, Spring 2004.
• GÖREN-ATASOY, Zafer: Türk-Alman-İsviçre Hukukuna Göre Farklı Cinslerin Eşit Haklara Sahip Olmaları, DEÜHF Yayını, İzmir 1991.
• GÖZLER, Kemal: Hukuka Giriş, 10. Bası, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2013.
• GÖZTEPE, Ece: “Anayasal Eşitlik İlkesi Açısından Evlilikte Kadınların Soyadı”, AÜSBFD, C. 54, S. 2, s. 101-130.
• GRASSINGER, Gülçin Elçin: Küçüğün Kişi Varlığının Korunması için Alınacak Tedbirler, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2009.
• GROSSMAN, Joanna L./FRIEDMAN, Lawrence M.: Inside the Castle: Law and the Family in 20th Century America, Princeton University Press, Princeton and Oxford, 2011.
• GÜMÜŞ, M. Alper: Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• HATEMİ, Hüseyin/KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu: Aile Hukuku, 3. B. , Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• HATEMİ, Hüseyin/KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu: Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014(HATEMİ/KALKAN OĞUZTÜRK, Kişiler Hukuku).
• HAVUTÇU, Ayşe: “Evli Kadının Yerleşim Yeri”, DEÜHFD, C. 7, S. 1(2005), s. 29-50. (HAVUTÇU, Yerleşim Yeri).
• HAVUTÇU, Ayşe:”Türk Medeni Kanunu’nda Kadın-Erkek Eşitliğine Ters Düşen Hükümler ve Reform Çalışmaları”, İzmir Barosu Dergisi, S. 1, Ocak 1998.
• HELVACI, Serap: Gerçek Kişiler, 4.B., Legal Yayıncılık, İstanbul 2012.
• HYNAN, Daniel J.: Child Custody Evaluation, Charles C. Thomas Publisher, Springfield (Illionis, US) 2014.
• İMAMOĞLU, S. Hülya: «Çocuğun Kişiliğinin Ana Babaya Karşı Korunması», AÜHFD, C. 54, S. 2, Y. 2005, s. 183-218.
• KAMACI, Mahmut: “Embriyo Transferi (Aktarımı) ve Ortaya Çıkan Soybağı Sorunları”, Yargıtay Dergisi, C. 36, S. 1-2, Ocak- Nisan 2010, s. 25-63.
• KARACA, Hilal: Velayet Hakkının Kapsamı ve Hükümleri, Seçkin Yayınevi, Ankara 2015.
• KARAKAYALI, Gökhan: Velayet Hakkının Kullanılmasına İlişkin Hukuki Sorunlar ve Özellikle Koruyucu Aile Uygulaması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
• KAY, Herma Hill/GREEN, Tristin K.: Sex-Based Discrimination :Text, Cases and Materials, Seventh Edition, West Publishing Co., St. Paul (Minnesota, US) 2012.
• KAYA, Cengiz: Türk Hukukunda Evlat Edinme, Beta Basım, İstanbul 2009.
• KESKİN, Ayşe Dilşad: “ Ergin Kısıtlı Üzerindeki Velâyet Hakkı (Uzatılmış Velâyet)”, EÜHFD, C. 9, S. 2, Y. Aralık 2014, s. 27-61.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: “Aile Konutu ve Konut Eşyası ile Sağlanan Koruma”, Bilge Öztan’a Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara 2008 (KILIÇOĞLU, Aile Konutu).
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.:“2526 Sayılı Kanuna Göre Fiilî Birleşmelerin Evlilik Olarak Tescili ve Evlilik Dışı Doğan Çocukların Neseplerinin Düzeltilmesi”, AÜHFD, Y. 1981, C. 38, S. 1-4, s. 165-207. (KILIÇOĞLU, Evlilik Dışı Doğan Çocuklar).
• KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2006.
• KİREMİTCİ, Müge: Boşanma Sürecinde Müşterek (Ortak) Velayet ve Toplumsal Bakış Açısı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2015.
• KNOX, David/ SCHACHT, Caroline: Choices in Relationships: An Introduction to Marriage and the Family, Tenth Edition, Wadsworth- Cengage Learning, Belmont (California, US) 2010.
• KOÇHİSARLIOĞLU, Cengiz: Boşanmada Birlikte Velayet ve Yasanın Aşılması, Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
• KÖSEOĞLU, Bilal/KOCAAĞA, Köksal: Aile Hukuku ve Uygulaması, 2.B., Ekin Basım Yayın, Bursa 2011.
• KRAUSE, Harry D./ MEYER, David D.: Family Law in a Nutshell, (West Nutshell Series), Fourth Edition, Thomson West Publishing Co., Minnesota (USA) 2003.
• KURTOĞLU, Serda: Türk Medeni Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul 1977.
• KUTOĞLU, Tuba: “Türk Mevzuatında ve İçtihatlarında Babalık Hükmü”, DEÜHFD, C. 12, Özel Sayı 2010 (Basım Yılı 2012), s. 945-984.
• LALE, İsmail/LALE, Ömer: Evlilikte Hukuksal İlişkiler, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• MARTINY, Dieter: “Family Law”, in: Introduction to German Law, (Eds.: Joachim Zekoll and Matthias Reimann), Second Edition, Published by Kluwer Law International, The Hague 2005.
• McDOWELL, Zanifa: Elements of Child Law in the Commonwealth Caribbean, The University of the West Indies Press, Jamaica 2000.
• MILLER, Julia R./LERNER, Richard M./SHIAMBERG, Lawrence B./ ANDERSON, Pamela M.(Eds.): The Encyclopedia of Human Ecology, Vol. 1, ABC-CLIO(Publisher), Santa Barbara(CA, US) 2003.
• MOROĞLU, Nazan: “ Medeni Kanun’a Göre Kadının Soyadı ve Bir Öneri”, www.tukd.org.tr/dosya/kadinin_soyadi.doc,s. 19-20(E.T. 02.02.2016).
• MOROĞLU, Nazan: Kadının Soyadı, Beta Basım A. Ş., İstanbul 1999.
• MORTAŞ, Süleyman: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukukunda Aile Hayatının Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara 2016.
• NEBİOĞLU ÖNER, Şebnem: “ Aile Konutunun Özellikleri, Unsurları, Koruma Süresi ve Korunma Nedenleri”, TBBD, S. 97, Kasım-Aralık 2011.
• NOMER, Haluk N.: “Avrupa Birliği’ne Üye Devletlerde ve Türkiye’de Evlenen Kadının ve Ortak Çocuğun Soyadı”, MHB, C. 22, S. 2(2002), Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan.
• OĞUZMAN, Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Kişiler Hukuku, 14. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• ÖDEN, Merih: Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
• ÖZDAMAR, Demet: «5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunuınun, Türk Medenî Kanunuındaki İlkeler Işığında Değerlendirilmesi», Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C.II, Turhan Kitabevi, Ankara 2010 (ÖZDAMAR, Nüfus Hizmetleri).
• ÖZDAMAR, Demet: Türk Hukukunda Özellikle Türk Medeni Kanunu Hükümleri Karşısında Kadının Hukuki Durumu, Seçkin Yayınevi, Ankara 2002.
• ÖZEN, Burak: «Soyadının Soybağı Yoluyla Kazanılması ve Bu Yolla Kazanılan Soyadında Değişiklik Yapılması», MÜHF-HAD, C. 16, S. 3-4, s. 171-194.
• ÖZER, Attila: Türk Anayasa Hukuku: Türklerin Devlet Anlayışı ve Anayasal Yapılanma, Turhan Kitabevi, Ankara 2012.
• ÖZKAN, Hasan/ATAÇ, Kifayet: Nüfus Davaları ve Nüfus İşlemleri, 2.B., Seçkin Yayınevi, Ankara 2009.
• ÖZLÜ, Hakkı: Türk Medeni Kanununda Velayetin Kaldırılması, Adil Yayınevi, Ankara 2002.
• ÖZMEN, İsmail: Velayet-Nesep ve Evlat Edinme Davaları, Feryal Matbaası, Ankara 1999.
• ÖZSUNAY, Ergun: Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu, 4. B., İÜHF Yayını, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1979.
• ÖZTAN, Bilge: Aile Hukuku, 4. B., Turhan Kitabevi, Ankara 2004.
• ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukukun Temel Kavramları, 37.B., Turhan Kitabevi, Ankara 2012 (ÖZTAN, Temel Kavramlar).
• ÖZUĞUR, Ali İhsan: Velayet-Vesayet-Soybağı ve Evlat Edinme Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2003.
• PÜRSELİM ARNING, Hatice Selin: Türk, Alman ve İsviçre Milletlerarası Özel Hukukunda Ad, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• ROAGNA, Ivana: Protecting the Right to Respect for Private and Family Life under the European Convention on Human Rights, Council of Europe, Strasbourg 2012.
• ROSS, Susan Deller: Women’s Human Rights, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2008.
• RUHİ, A. Cemal: “Yabancı Ülke Mahkemelerinde Alınan Velayet Konusundaki İlamların Türkiye’de Tenfizi”, AÜEHFD, C. VII, S. 3-4, s. 721- 756
• SALEH, Muhsen Abdulkader: Türk ve Irak Hukukunda Genel Sebeplere Dayanarak Boşanma ve Sonuçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• SERDAR, İlknur: “Birlikte Velayet”, DEÜHFD,C. 10, S. 1, 2008, s. 155-197.
• SEROZAN, Rona: Çocuk Hukuku, 2. B, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2005.
• SEROZAN, Rona: Medeni Hukuk, Genel Bölüm: Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011. (SEROZAN, Kişiler).
• SİRMEN, Lale: “Medeni Hukuktaki Son Gelişmeler Işığı Altında Evlenme ve Boşanma Alanında Yeniden Düzenlenmesi Gereken Konular”, in: Hukukta Kadın Sempozyumu, Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara 2000.
• STATSKY, William P.: Family Law, Fifth Edition, West Thomson Learning Inc., Albany (NY, US) 2002.
• ŞENER, Esat: Nafaka-Velayet-Vesayet-Evlatlık-Babalık, Seçkin Yayınevi, Ankara 1994.
• ŞIPKA, Şükran: Türk Medeni Kanununda Aile Konutu ile İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası (TMK m. 194), Beta Basım, İstanbul 2002.
• TAHMAZOĞLU-ÜZELTÜRK, Sultan: “ Ad Ve Soyada İlişkin Kararlar Bireyin Kimlik Hakkı”, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 3, S. 5, Y. 2014.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi: Medeni Hukukun Genel Esasları ve Gerçek Kişiler Hukuku, 6.B., Filiz Kitabevi, İstanbul 1992(TEKİNAY, Gerçek Kişiler).
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi: Türk Aile Hukuku, 7.B., Filiz Kitabevi, İstanbul 1990.
• TRACHSEL, Daniel: “Switzerland”, in: Family Law: Jurisdictional Comparisons, European Lawyer Reference Series, Published by Sweet&Maxwell, London 2011.
• UÇAR, Ayhan: “4721 Sayılı Medeni Kanunu ile Evliliğin Genel Hükümleri Alanında Yapılan Bir Kısım Değişiklikler Üzerine Düşünceler”, AÜEHFD, C. VI, S. 1-4, Y. 2002, s. 317-332.
• ULUĞ, Özden Melis: “Soyadım Kimliğimdir, Evlenince Kaybolmamalıdır: Hegemonik Erkeklik ile Medeni Kanun’un 187. Maddesi Arasındaki İlişkiye Eleştirel Bir Bakış ”, Fe Dergisi, C. 7, S. 2 (2015), s. 48- 58.
• USTA, Sevgi: Çocuk Hakları ve Velayet, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2012.
• ÜSKÜL ENGİN, Zeynep Özlem: Hukuk Sosyolojisi Açısından Türkiye’de Evlenmenin Evrimi, Beşir Kitabevi, İstanbul 2008.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet: Medeni Hukuk, İÜ İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul 1969.
• YILDIRIM, Abdulkerim: Türk Aile Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2014.
• YILMAZ, Merve: “Evli Kadının Soyadı”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 10, Y. 3, Temmuz 2012, s. 129-151.
• YÜKSEL, Sera Reyhani: “Türk Medeni Kanunu Bakımından Kadın- Erkek Eşitliği”, Gazi Üniversitesi HFD, C. XVIII, S. 2, Y. 2014, s. 175-200.
• ZEVKLİLER, Aydın/HAVUTÇU, Ayşe: Medeni Hukuk, 3. B., Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.