Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu (TCK m.118)

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 471 - 516, 01.04.2016

Uğur Ersoy

Öz

İnceleme konumuzu oluşturan sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçuna 765 sayılı TCK’da yer verilmemiştir. Bu açıdan bakıldığında söz konusu suçun ilk defa 5237 sayılı TCK ile düzenlenmiş olduğunu ifade edebiliriz. TCK’nın 118. madde başlığı “Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi” olsa da, maddede esas itibariyle iki ayrı suçun düzenlendiğini söyleyebiliriz. Çalışmamızda, 118. maddenin 1. fıkrasında belirtilen suçu tanımlamak için “Bireysel Sendika Özgürlüğünün İhlali Suçu”, 2. fıkrasında belirtilen suçu tanımlamak içinse “Kolektif Sendika Özgürlüğünün İhlali Suçu” kavramları kullanılacaktır. Böyle ikili bir ayrımın, konunun anlaşılmasını sağlaması açısından daha faydalı olacağını düşünmekteyiz. İnceleme konumuzu oluşturan suç tipi, her ne kadar ceza hukukunun konusunu oluştursa da, maddenin yorumlanması bakımından iş hukukundan istifade edilmesinde zorunluluk bulunduğu şüphesizdir. Bu nedenle, yeri geldikçe iş hukukuyla ilgili kavramların açılımı yapılmak suretiyle, bu yeni suç tipinin sağlıklı bir şekilde yorumlanması ve incelenmesi amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sendikal haklar, bireysel sendika özgürlüğü, kolektif sendika özgürlüğü, sendika, iş hukuku

PREVENTION OF USE OF SYNDICAL RIGHTS (TCC art.118)

Öz

Prevention of use of syndical rights is not issued in Turkish Criminal Code No. 765. When viewed from this aspect we can tell that prevention of use of syndical rights is fi rst issued in Turkish Criminal Code No. 5237. Article 118 of Turkish Criminal Code issues prevention of use of syndical rights, but we can tell that there are two separate off enses issued by article, in essence. In our study we will use the term “Crime of Violation of Individual Syndical Freedom” for the crime which issued in the fi rst paragraph of article and “Crime of Violation of Collective Syndical Freedom” for the crime which issued in the second paragraph. With these terms we use, it will be easier to understand our study It is important to refer labour law, although the crimes we will explain are about criminal law for explication of Article 118. Therefore we will describe some terms about labour law when possible.

Anahtar Kelimeler

Syndical rights, individual syndical freedom, collective syndical freedom, syndicate, labour law

Kaynakça

• Akın, İlhan F., Temel Hak ve Özgürlükler, 3.Bası, İstanbul 1971.
• Aktay, Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen-Kaplan, E.Tuncay, İş Hukuku, 5.Baskı, Ankara 2012.
• Akyıldız, Hüseyin/Korkmaz, Adem, İş ve Sosyal Sigortalar Hukuku, Ankara 2009.
• Akyiğit, Ercan, “Yeni Sistemde Sendika Üyeliği ve Güvencesi”, Çalışma ve Toplum, 2013/2, s.41-90.
• Argun, Fazilet Nurel, “Sendikal Hak ve Özgürlüklerin Hukuki Niteliği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1995/1, s.5-23.
• Aydın, Mesut, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Sendika Özgürlüğü”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:20, Şubat- Mayıs 2006, Sayı:1-2, s.1-34.
• Baybora, Dilek, Türk İş Hukuku ve Mukayeseli Hukukta Sendika Yöneticiliği, Ankara 2001.
• Cengiz (Urhanoğlu), İştar, “İşyeri Sendika Temsilcilerinin Feshe Karşı Korunması”, Kamu-İş, Cilt:11, Sayı:1, Yıl:2009, s.59-83.
• Centel, Tankut, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Çalışma Yaşamına İlişkin Düzenlemeler”, Çimento İşveren Dergisi, Eylül 2005, Sayı:5, Cilt:19, s.1-17.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat, İş Hukuku Dersleri, 27.Bası, İstanbul 2014.
• Çınar, Ali Rıza, Tehdit Suçu, Ankara 2002.
• Dereli, Toker, “6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2013/1, s.41-64.
• Duman, Barış, “Ceza Hukuku Boyutuyla Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, Mart 2012, Yıl:7, Sayı:25, s.256-273.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt:2, 5.Bası, İstanbul 1999.
• Erkul, İhsan/Güven, Ercan, Editör: Ufuk Aydın, İş Hukuku, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2.Bası, Eskişehir 2004.
• Ersoy, Yüksel, Çalışma Hürriyetine Karşı Suçlar (TCK. m.201 ve 275 sayılı kanunun ilgili hükümleri), Ankara 1973.
• Evik, Ali Hakan, “Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:5, Sayı:10 - Güz 2006/2, s.203-219.
• Günay, Cevdet İlhan, “Bireysel Sendika Özgürlüğü”, Ankara Barosu Dergisi, 1994/3, s.389-409.
• Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem, “Hürriyete Karşı Suçlar”, Prof.Dr.Fırat Öztan’a Armağan, Cilt:II, Ankara 2010, s.2711-2760.
• Kaboğlu, İbrahim, Özgürlükler Hukuku – İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı Üzerine, 3.Bası, İstanbul 1996.
• Kaboğlu, İbrahim, Kolektif Özgürlükler, Diyarbakır 1989.
• Kapani, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7.Baskı, Ankara 1993.
• Kaymaz, Çiğdem, Sendika Özgürlüğü ve Hakkı, İstanbul 2012 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku – Genel Hükümler, 8.Bası, Ankara 2015.
• Kubalı, Hüseyin Nail, Anayasa Hukukunun Genel Esasları ve Siyasi Rejimler, İstanbul 1964.
• Kürtün, Hüsamettin, Türk Ceza Hukukunda Çalışma Özgürlüğünün ve Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi, İzmir 2010 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
• Narmanlıoğlu, Ünal, İş Hukuku II – Toplu İş İlişkileri, İzmir 2001.
• Özbek, Veli Özer/Kanbur, Mehmet Nihat/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 9.Bası, Ankara 2015.
• Özerkmen, Necmettin, “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Anayasa ve Yasalarda Sendikal Hakların Düzenlemesi ve Getirilen Kısıtlamalar”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt:43, Sayı:1, Yıl:2003, s.239-257.
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku – Genel Hükümler, 11.Bası, Ankara 2015.
• Özkaraca, Ercüment, “6356 Sayılı Kanunda Sendikal Güvenceler”, Çalışma ve Toplum, 2013/3, s.173-216.
• Öztürk, Mehmet Onat, “İşçinin Sendika Özgürlüğünün Sendikal Nedenle Feshe Karşı Korunması”, Çalışma ve Toplum, 2013/3, s.217-242.
• Öztürk, Mehmet Onat, Türk Ceza Kanununda İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu, İstanbul 2006.
• Özveri, Murat, Türkiye’de Toplu İş Sözleşmesi Yetki Sistemi ve Sendikasızlaştırma (1963-2009), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Sosyal Politika Araştırma ve Uygulama Merkezi, İstanbul 2013.
• Pir, Ali Kaya, “Sendika Özgürlüğü Açısından 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Yasasının Değerlendirilmesi”, Çimento İşveren Dergisi, Mayıs 2002, Sayı:3, Cilt:16, s.24-36.
• Pulat, Pelin, “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda İdari Para Cezaları”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, Mart 2013, Yıl:8, Sayı:29, s.231-247.
• Rehbinder, Manfred, Schweizerisches Arbeitsrecht, 13. Aufl age, Bern 1997.
• Soyaslan, Doğan, Teşebbüs Suçu, Ankara 1994.
• Soyer, Sesim, “İş Ve Çalışma Hürriyetinin İhlali İle Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçları Üzerine Bazı Düşünceler”, Hukuki Perspektifl er Dergisi (HPD), Sayı:7, Temmuz 2006, s.99-108.
• Sur, Melda, İş Hukuku Toplu İlişkiler, 3.Bası, Ankara 2009.
• Süzek, Sarper, İş Hukuku, 11. Baskı, İstanbul 2015.
• Şuğle, Mehmet Ali, “Sendikalar Hukuku”, Sendikacılık Akademisi Ders Notları 2, Ankara 2013, s.387-407.
• Talas, Cahit, Sendika Hürriyeti, Ankara 1957.
• Tuncay, A. Can, İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi, İstanbul 1975.
• Tuncay, A. Can, Toplu İş Hukuku, İstanbul 1999.
• Tunçomağ, Kenan/Centel, Tankut, İş Hukukunun Esasları, 2.Bası, İstanbul 1999.
• Ünsal, Ergin, “Sendikalar Yeni TCK’nin Korumasında”, 01.06.2005 günlü Cumhuriyet Gazetesi.
• Üzülmez, İlhan, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Hürriyet Aleyhine İşlenen Suçlar”, Kazancı Hukuk Dergisi, Sayı:5, s.93-113.
• Yarsuvat, Duygun, Çalışma Ceza Hukuku – Sendika Özgürlüğüne Karşı Suçlar – Kanun Dışı Grev ve Lokavt Suçları, İstanbul 1978.
• Yarsuvat, Duygun, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nun 117 ve 118. Maddelerinde Yer Alan İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali, Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçları”, SİCİL İş Hukuku Dergisi, Eylül 2007, Yıl:2, Sayı:7, s.141-143.