Türk Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarında Tutuklu ve Hükümlülerin Haberleşmesi

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 1, 425 - 446, 01.01.2016

Ramazan Onur Karadeniz

Öz

Kişinin haberleşmesi 1982 Anayasasının 22. maddesinde “Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşm enin gizliliği esastır.” şeklinde ifade edilmektedir. Anayasanın hükümlerinde belirtilen koruma kapsamından tutuklu ve hükümlülerin de yararlanabileceği verilen Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarıyla da teyit edilmektedir. Ancak ceza infaz kurumlarının olağan ve makul gereksinimleri dikkate alındığında tutuklu ve hükümlülerin haberleşmesine yönelik birtakım sınırlamalar ve tedbirlerin alınabildiği görülmektedir. AYM’nin bireysel başvuru kararları kapsamında tutuklu ve hükümlülerin haberleşmesine yönelik müdahalelerin hangi koşullarda ihlale sebebiyet vereceği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) yerleşik içtihatlarına da atıf yapmak suretiyle değerlendirilmiştir. Bu kapsamda ulusal mevzuat hükümlerinin tutuklu ve hükümlülerin haberleşmesine yönelik nasıl bir sınırlandırma rejimi öngördüğü ve bunun yansımalarına değinilecektir

Anahtar Kelimeler

Tutuklu ve hükümlülerin haberleşmesi, Haberleşmenin gizliliği, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

COMMUNICATION OF DETAINEES AND PRISONERS IN TURKISH CONSTITUTIONAL COURT INDIVIDUAL APPLICATION DECISIONS

Öz

Person’s communication in the article 22 of 1982 Constitution is stated as “Everyone has the liberty of communication. The confi dentiality of communications is essential.” It is also confi rmed that detainees and prisoners could also benefi t from the scope of protection specifi ed in the provisions of Constitution, by Constitutional Court decisions. However, when the ordinary and reasonable requirements of penal institution are taken into consideration, there seem some restrictions and precautions about the communication of prisoners and detainees can be taken. Under the Constitutional Court decisions, in which conditions, the interventions to communication of detainees and prisoners cause to infringement, by also referring to established case laws of European Convention on Human Rights (ECHR), will be evaluated. In this context, which kind of confi nements about communication of detainees and prisoners; anticipated by the national legislation provisions; and its eff ects are studied in this paper

Anahtar Kelimeler

Communication of detainees and prisoners, The confi dentiality of communication, Constitutional Court, European Convention on Human Rights

Kaynakça

• ALTINSOY, Bülent: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları Işığında Mahkumların Özel Hayatı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (115).2014, s.37-60.
• ALTIPARMAK Kerem: “Büyük Biraderin Gözetiminden Çıkış: Tele- fonların İzlenmesinde Devletin Sorumluluğu”, TBB Dergisi, sa. 63, 2006, s.29-66.
• DEMİRBAŞ, Timur: İnfaz Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• DUTERTRE, Gilles: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler Avrupa Konseyi Yayınları, Almanya, 2003.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi (Dokuzuncu Baskı), Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki, ÖZEN, Muharrem: “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:67, Sa.4. 2009, s.9- 22.
• KİLKELLY, Ursula: Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkı AİHS’nin 8.Maddesi’nin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları, No.1., Almanya, Avrupa Konseyi, 2001.
• ÖNCÜ ARSLAN Gülay: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Özel Yaşamın Korunması Hakkı (Birinci Baskı), Beta Basım, İstanbul, 2011.
• ÖZBEK, Veli: İnfaz Hukuku, Orion Yayınları, Ankara, 2007.
• ROAGNA, Ivana: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkının Korunması, Şen Matbaa, Ankara, 2013.
• SEVÜK, YOKUŞ, Handan: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Tutuklu Ve Hükümlülerin Dış Dünya İle İletişimi” AÜEHFD, C.VII, Sa.3-4. 2003,s.335-384.
• TAŞKIN Mustafa: Adli ve İstihbarî Amaçlı İletişimin Denetlenmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• TEZCAN Durmuş, ERDEM Mustafa Ruhan, SANCAKDAR Oğuz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu(İkinci Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
• YARDIMCI, Mehmet Murat: Amerika Birleşik Devletleri Hukuku, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları ve Türk Hukukunda İleti- şimin Denetlenmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara,2009.
• 23 Eylül 2012-10 Nisan 2015 Tarihleri Arasındaki Bireysel Başvuru İstatistikleri. http://www.anayasa.gov.tr/files/bireyselBasvuru/23_eylul_2012_10_nisan_2015.pdf 26/12/2015 tarihinde ulaşılmıştır.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Madde Gerekçeli, 2011, Ankara. https:// yenianayasa.tbmm.gov.tr/docs/gerekceli_1982_anayasasi.pdf 26/12/2015 ta- rihinde ulaşılmıştır.
• A/Fransa, 14838/89, 23/11/1993.
• Ali Güzel/Türkiye, 43955/02, 21/10/2008. kararın özet çevirisine http:// www.kararara.com/aihm/turkce2/aihm11181.htm adresinden 23/12/2015 tarihinde ulaşılmıştır.
• Campbell/Birleşik Krallık, 13590/88, 25/03/1992.
• Eker ve diğerleri/Türkiye, 25844/07, 09/06/2015. kararın özet çeviri- sine http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/Ekervd_karari.pdf adresinden 26/12/2015 tarihinde ulaşılmıştır.
• Fazıl Ahmet Tamer/Türkiye, 6289/02, 05/12/2006.
• Fethullah Akpulat/Türkiye, 22077/03,15/02/2011. kararın özet çevirisine http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/fethullahakpulat2011.pdf adresinden 23/12/2015 tarihinde ulaşılmıştır.
• Gülmez/Türkiye,16330/02, 20/05/2008.
• Hirst/Birleşik Krallık (No. 2),74025/01, 06/10/2005.
• Huvig/Fransa,11105/84, 24/04/1990.
• Klass ve diğerleri/Almanya, 5029/71, 6/10/1978.
• Kruslin/Fransa,11801/85, 24/04/1990.
• Lampert/Fransa, 23618/94,24/08/1998
• Malone/Birleşik Krallık,8691/79,26/04/1985.
• Mcleod/Birleşik Krallık,24755/94,23/09/1998.
• Mehmet Nuri Özen/Türkiye, 15672/08, 11/01/2011. kararın özet çevi- risine http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-124071 adresinden 20/12/2015 ta- rihinde ulaşılmıştır.
• Messina/İtalya (No. 2), 25498/94, 28/12/2000.
• Kučera/Slovakya, 48666/99, 17/7/2007.
• Vlasov/Rusya, 78146/01, 12/6/2008.
• Nada/İsviçre,10593/08,12/09/2012.
• Nusret Kaya ve diğerleri/Türkiye, 43750/06, 22/04/2014.
• Öcalan/Türkiye(2), 24069/03, 197/04, 6201/06 et 10464/07,18/03/2014.
• Ramirez Sanchez/Fransa, 59450/00, 04/07/2006.
• Salapa/Polonya, 35489/97, 19/12/2002.
• Schenk/İsviçre, 10862/84, 12/07/1988.
• Silver ve Diğerleri/Birleşik Krallık, 5947/72, 25/3/1983.
• Slawomir Musial/Polanya,28300/06, 20/01/2009.
• Tan/Türkiye,9460/03, 3/7/2007.
• Abdulvahap Kavak, 2013/7477, 06/10/2015.
• Ahmet Temiz, 2013/1822, 20/05/2015.
• Akif İpek, 2013/9456, 24/06/2015.
• AYM E. 1984/14, K.1985/7,13/06/1985.
• AYM E.2006/142, K.2008/148, 17/4/2008
• AYM E.2009/59, K.2011/69, 28/4/2011.
• AYM. E.2014/133,K.2014/165,30/10/2014.
• Fatih Taş, 2013/1461, 12/11/2014.
• İbrahim Uysal, 2014/1711, 23/7/2014.
• Mehmet Koray Eryaşa, 2013/6693, 16/04/2015.
• Murat Karayel,2013/2125,16/09/2015.
• Musa Kaya, 2013/2351, 16/09/2015.
• Özkan Kart (2),2013/1201,20/05/2015.
• Turan Günana, 2013/3550, 19/11/2014