Türk Ticaret Kanunu’nun 864. Maddesi Kapsamında Gönderenin Kusursuz Sorumluluğu

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 3, 25 - 54, 01.07.2015

Cafer Eminoğlu

Öz

Türk Ticaret Kanunu’nda taşıma hukukuna ilişkin hükümler ayrı bir kitap altında toplanmış ve “taşıma işleri” başlıklı bu kitap kapsamındaki bazı hükümler ilk kez ihdas edilmiştir. Bu yeni hükümlerden birisi de, özel durumlar için gönderenin kusursuz sorumluluğunu düzenleyen 864. maddedir. Buna göre gönderen taşıyıcıya karşı, yetersiz ambalajlama ve işaretleme, taşıma senedindeki bazı eksiklikler, tehlikeli mala ilişkin bildirim eksikliği ve diğer bazı belgeler ile ilgili yetersizlik gibi nedenlerden dolayı meydana gelen zarar ve giderler için, kusuru olmasa da sorumlu tutulabilecektir. Ancak gönderenin bu kapsamda ödemekle yükümlü olacağı tazminat miktarı için bir üst sınır öngörülmüş ve taşıyıcının ortak sorumluluğunun da tazminat miktarının belirlenmesinde göz önünde bulundurulması gerektiği belirtilmiştir. İlgili hükümde gönderenin tüketici olduğu durumlar için bir istisna düzenlenmiş ve kimin bu hüküm kapsamında tüketici olarak kabul edileceğini netleştirmek amacıyla bir de tanım yapılmıştır. Gönderenin kusursuz sorumluluğuna bu hüküm uygulamada çeşitli sorunlara yol açabilecektir. Burada özellikle, kusursuz sorumluluk nedenlerinin varlığını ve bu nedenlerin zarara yol açtığını ispatlamak taşıyıcı açısından önemli zorluklar barındırmaktadır. Mahkeme açısından ise bu tür uyuşmazlıklarda somut olay incelemesi daha da önem kazanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Taşıma hukuku, gönderenin kusursuz sorumluluğu, taşıma senedi, CMR, eşya taşıma

STRICT LIABILITY OF SENDER ACCORDING TO ARTICLE 864 OF TURKISH COMMERCIAL CODE

Öz

The provisions of Turkish Commercial Code regarding transportation law are embodied under a separate chapter. Some provisions of this chapter, titled as “transportation issues” are settled for the fi rst time. One of these new provisions is article 864 regulating the strict liability of the sender in special cases. According to this article the sender may be held liable, even if he is not at fault, for damage and outlays caused by certain reasons such as insuffi cient packaging or labeling, incorrect or incomplete statements made in the way bill, failure to disclose the dangerous nature of the goods or incompleteness of some documents. However, the lawmaker has foreseen a limitation for the compensation, which the sender has to pay in this context. Furthermore, the joint responsibility of the carrier should be considered while determining the amount of compensation. The mentioned provision defi nes the consumer and includes also an exception for the case that, the sender is a consumer. This provision regulating the strict liability of the sender may lead to various problems in practice. Especially, it will be signifi cantly diffi cult for the carrier to prove the existence of reasons for strict liability and that these reasons caused the damage. At this point the certain case study gains more importance for the courts

Anahtar Kelimeler

Transportation law, strict liability of the sender, way bill, CMR, carriage of goods

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Burak, Karayoluyla Yapılan Taşımalarda Taşıyıcının Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluğu, b.2, 2012 (Sorumluluk).
• ADIGÜZEL, Burak, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Fiili Taşıyıcı ve Fiili Taşıyıcının Sorumluluğu, İÜHFM, C.LXXI, Sa.2, s. 3-20 (Fiili Taşıyıcı).
• ADIGÜZEL, Burak, Multidonal Taşımalarda Taşıyıcının (MTO) Sorumluluğu, b.1, Ankara, 2015 (MTO).
• ASGAROV, Natig, Gönderenin Taşıma Sözleşmesi Gereğince Tehlikeli Eşya Hakkında Beyanda Bulunması, BATİDER, C XXVIII, Sa.2, s.297-322.
• AYDIN, Alihan, CMR’ye Göre Taşıyıcının Zıya, Hasar ve Gecikmeden Doğan Sorumluluğu,b.1, İstanbul, 2002.
• BAUMBACH, Adolf/ HOPT, Klaus J., Handelsgesetzbuch: HGB, b.36, 2014.
• EBENROTH, Carsten Thomas / BOUJONG Karlheinz/ JOOST, Detlev/ STROHN, Lutz, Handelsgesetzbuch (HGB), C.2, 2009.
• KARAMAN COŞGUN, Özlem, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu İle CMR Konvansiyonu Hükümlerinin Karşılaştırılması, İpek Yolu Canlanıyor, Türk - Çin Hukuk Zirvesi, 2013, s. 274-295.
• KARAN, Hakan, Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi Hakkında Konvansiyon, CMR Şerhi. Ankara, 2011.
• KIRAN, Süleyman, Karayoluyla Tehlikeli Eşya Taşınması. Ankara, 2015.
• KOLLER, Ingo/ KİNDLER, Peter/ ROTH, W.-H./ MORCK, Winfried, Handelsgesetzbuch,2015.
• KUMPAN, Cristoph./ MERKT, Hanno/ ROTH, Markus, Handelsgesetzbuch: HGB, 2014.
• OETKER, Hartmut Karl-Heinz, Kommentar zum Handelsgesetzbuch (HGB), b.3, 2013.
• THUME, K.-H., Münchener Kommentar zum HGB (MüKoHGB/ Thume), C.7, b.3, 2014.
• TOPSOY, Fevzi, Taşınma Eşyası Taşımalarında Taşıyıcının Özel Yükümlülükleri, Ankara Barosu Dergisi, 2014/2, s. 21-46.
• TÜZÜNER, Özlem, Karayoluyla Eşya Taşıma Sözleşmesinin Hukukî Niteliği Ve İş Görme Amacı Güden Sözleşmelerle İlişkisi, TBB Dergisi, Sa.101, s. 167-196.
• YEŞİLOVA, Ecehan, CMR - Taşıma Senedinin İspat Kuvveti, DEÜHFD, C.7, Sa.1, s. 237-273.