Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları Işığında “Ne Bis İn İdem” Prensibi

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 3, 341 - 354, 01.07.2015

Ali Rıza Töngür

Öz

Günümüzde temel insan haklarından biri olarak birçok ülkenin mevzuatında ve uygulamasında kabul görmüş olan ne bis in idem prensibi; bir ceza yargılaması sonunda kesin hükme bağlanan ve muhakemenin konusunu oluşturan uyuşmazlık nedeniyle tekrar dava açılamamasını ve ceza verilememesini ifade eder. Önceleri daha çok ülkelerin iç hukukunda dikkate alınan bu ilke, geçtiğimiz yüzyıl içerisinde yapılan uluslararası anlaşmalar ve kurulan Avrupa Birliği gibi oluşumlar nedeniyle sınıraşan bir boyut kazanmıştır.Ulusüstü oluşumlar konusundaki en iyi örnek olarak kabul edilen Avrupa Birliği’nde üye ülkelerin biri tarafından yapılan soruşturma veya kovuşturma sonucu verilen kararın, diğer bir üye ülkede aynı olay nedeniyle yapılacak adli takibatta ne bis in idem prensibi bakımından ne şekilde dikkate alınacağı konusunda Birliğin üst yargı organı niteliğindeki Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın yorumları önem arz etmektedir. Türkiye’nin aday ülke statüsünde olması nedeniyle Divan’ın bu konudaki kararlarına dikkat çekmek amacıyla bu çalışma kaleme alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Ne bis in idem, Avrupa Birliği Adalet Divanı, Ceza Muhakemesi, Yargılama konusu, Ulusüstü mahkeme

THE PRINCIPLE OF “NE BIS IN IDEM” IN THE LIGHT OF THE JUDGMENTS OF THE COURT OF JUSTICE OF EUROPEAN UNION

Öz

The principle of ne bis in idem which has gained recognition in the legislations and practices of many States as one of the fundamental human rights means that a confl ict which constitutes the subject of a trial cannot be brought before and another sentence cannot be imposed if it has been fi nalized as a result of criminal proceedings. This principle which was used to dealt in the domestic law of the States has acquired a cross-border dimension in the last century thanks to the concluded international agreements and the structures established such as European Union.In European Union which is accepted as one of the best examples of supranational structures, the interpretation of the Court of Justice of European Union is of signifi cant importance with regard to how a judgment rendered in a Member State as a result of investigation or prosecution should be taken into account in a prosecution carried out in another Member State concerning the principle of ne bis in idem. Because of Turkey’s position as a candidate for full membership, this study has been prepared in order to draw attention to the judgments of the Court on this issue.

Anahtar Kelimeler

Ne bis in idem, Court of Justice of European Union, Criminal proceedings, Subject of proceedings, Supra-national court

Kaynakça

• BERNARD, Diane, “Ne Bis in İdem – ‘Protectoror Defendants’ Rightsor Jurisdictional Pointsman” , Journal of International Criminal Justice, Y.2011, S. 9.
• COFFEY, Gerard, ‘Resolving Confl icts of Jurisdiction in Criminal Proceedings: Interpreting Ne Bis In İdem in Conjuction With The Principle of Complementarity’, New Journal of European Criminal Law, Vol. 4, Issue 1–2, 2013.
• CONWAY, Gerard, ‘Ne Bis in İdem in International Law’, International Criminal Law Review, Y.2003, S.3.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, ‘Ceza Muhakemesi Hukuku’, 9. Bası, Beta, İstanbul 2012.
• ERDEM, Mustafa R., ‘Avrupa Birliği Hukukunun Üye devletlerin Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukuna Etkileri’, Seçkin, Ankara 2004.
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/ NUHOĞLU, Ayşe, ‘Ceza Muhakemesi Hukuku’, Beta 16. Bası, İstanbul 2008.
• LÖÖF, Robin, ‘54 CISA and the Principles of ne bis in idem’, European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, Y.2007, S.15.
• MITSILEGAS, Valsamis, ‘EU Criminal Law’, Hart Publishing, 2009.
• NEAGU, Norel, ‘The ne bis in idem Principle in the Interpretation of European Courts: Towards Uniform Interpretation’, Leiden Journal of International Law, Y.2012, S.25.
• NEAGU, Norel, ‘The ne bis in idem Principle in the Case-Law of European Court of justice (II). The ‘Final Judgment’ and the ‘Enforcement’ Issues’, Lex ET Scientia, Juridicial Series, Y. 2012, S.19.
• ÖZEN, Mustafa, ‘Non Bis İn Idem (Aynı Fiilden İki Kez Yargılama Olmaz İlkesi)’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XIV, Y.2010, S.1.
• ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM, Mustafa R., ‘Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku’, 11. Bası, Seçkin, Ankara 2007.
• PEERS, Steve, ‘Mutual Recognition and the Common Law in the European Union: Has the Council Got It Wrong , Common Market Law Review, 2004.
• SEYDEL, Jana, ‘Enforcement or no Enforcement?: Interpreting the “ne bis in idem” principle in the European Union’, Grin, 2011.
• THWAİTES, Nadine, “Mutual Trust in Criminal Matters: the European Court of Justice gives a first interpretation of a provision of the Convention implementing the Schengen Agreement. Judgment of the European Court of Justice of 11 February 2003 in Joined Cases C-187/01 and C-385/01, Hüseyin Gözütok and Klaus Brügge”, German Law Journal, https://www.germanlawjournal.com.
• VERVAELE, John A.E., ‘The Transnational Ne Bis In Idem Principle in the EU Mutual Recognition and Equivalent
• Protection of Human Rights’, Utrecht Law Review, Vol.1, Issiue 2, December 2005.
• VERVAELE, John A.E., “Ne Bis In Idem: Towards a Transnational Constitutional Principle in the EU”, Utrecht Law Review, Y. 2013, S. 9.
• VON BOCKEL, Bas, ‘The ne bis in idem Principle in the European Union Legal Order: Between Scope and Substance’, Academia of European Law Forum, Y.2012, S.13.
• YENİSEY, Feridun, ‘Milletlerarası Ceza Hukuku, Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri ve Mevzuat’, İstanbul 1988.
• 1589 tarihli Sparry’s Case , .
• http://www.duhaime.org/LegalDictionary/R/ResJudicata.aspx.
• http://www.hri.org/docs/Schengen90/>