Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarında Mahkemeye Erişim Hakkı

Yıl 2014, Cilt: 18 Sayı: 3, 821 - 848, 01.07.2014

Ahmet Ekinci

Öz

Mahkemeye erişim hakkı, adil yargılanma hakkının bir unsuru olarak kabul edilmektedir. 1982 Anayasası’nda md. 36’da düzenlenen bu hak gereğince herkes meşru vasıta ve yollardan yararlanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. 2010 Anayasa değişiklikleri ile Türk hukuk sistemine dâhil olan bireysel başvuru kurumu ile Anayasa Mahkemesi diğer temel hak ve özgürlüklerle birlikte adil yargılanma hakkını da sıklıkla inceleme fırsatı bulmuştur. Dolayısıyla da kısa zaman içerisinde mahkemeye erişim hakkı ile ilgili olarak içtihat oluşturacak nitelikte pek çok karara imza atmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin mahkemeye erişim hakkı ile ilgili olan içtihatları, bu hakkın niteliği de açıklanarak ortaya konulmalıdır

Anahtar Kelimeler

Mahkemeye Erişim Hakkı, Hak Arama Hürriyeti, Anayasa Mahkemesi

RIGHT OF ACCESS TO COURT IN INDIVIDUAL APPLICATION TO CONSTITUTIONAL COURT DECISIONS

Öz

Right of access to court is accepted as part of right to a fair trial. This right regulated in the article 36 of 1982 Constitution. According to this article, “everyone has the right of litigation either as plaintiff or defendant and the right to a fair trial before the courts through legitimate means and procedures. “Individual application was introduced into the Turkish legal system by the 2010 constitutional amendments. Thus, Constitutional Court has analyzed many applications concerning right to fair trial. Therefore, the Court has given a lot of decision regarding right of access to court in short time. Jurisprudence of the Constitutional Court regarding the right of access to court must be set forth for explaining the nature of the right

Anahtar Kelimeler

Right of access to court, Right to a legal remedies, Constitutional Court

Kaynakça

• AKTEPE ARTIK, Sezin, Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı, b. 1, İstanbul 2014
• ANAYURT, Ömer, Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Kişisel Başvuru Yolu, Ankara 2004.
• AYDIN, Mesut, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hak Arama Özgürlüğü”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 61, Sa. 3,s. 1-37.
• AYDIN, Öykü Didem, “Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Sa. 4, s. 121-170.
• DOĞRU, Osman, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, b.1, C. II, İstanbul 2004.
• European Court On Human Rıghts, Guide on Article 6 Right to a Fair Trial (civillimb), Council of Europe 2013.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılama” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, İlhan Öztrak’a Armağan, C. 49, Sa. 1-2, s. 199-234.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref, GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması b. 9, Ankara 2011.
• İNCEOĞLU, Sibel, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler (Adil Yargılanma), b. 4, İstanbul 2013.
• İNCEOĞLU, Sibel (Editör), İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme (İnceleme), İstanbul 2013.
• KARAMAN, Ebru, Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru Yolu, İstanbul 2013.
• KAŞIKARA, Serhat, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı ve Türkiye, Ankara 2009.
• KÖKÜSARI, İsmail, “Hak Arama Özgürlüğü ve 2010 Anayasa Değişiklikleri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15 Sa. 1, s. 163-208.
• REID, Karen, Adil Bir Yargılamanın Güvenceleri Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Rehberi, Üçüncü Kitap (Çev. Bahar Öcal DÜZGÖREN). İstanbul 2000.
• TANRIKULU, Sezgin, Avrupa İnan Hakları Sözleşmesi ve Etkili Başvuru Hakkı, Ankara 2012.
• TUNÇ, Hasan, BİLİR, Faruk, YAVUZ, Bülent, Türk Anayasa Hukuku b. 5, Ankara 2014.
• TÜRMEN, Rıza, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılanma Hakkı”, içinde Türkiye Barolar Birliği Sempozyum İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı, Ankara 2004.
• TÜSİAD, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Adil Yargılanma İlkesi Işığında Hukuk Devleti Yargı Reformu (Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Ceza Hukuku). İstanbul 2003.
• SAĞLAM, Musa GÜLENER, Serdar, KAPLAN, Recep, Bireysel Başvuru Yuvarlak Masa Toplantıları, b.1, Ankara 2014.
• İnternet: “Haşim Kılıç Antalya’da konuştu”. (27 Kasım 2014). Hürriyet Gazetesi. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27662766.asp. 24 Aralık 2014’te ulaşılmıştır.
• BUYRUK - TÜRKİYE DAVASI(Türkçe özet), Başvuru no: 14558/03, 8/4/2008. http://www.yargitay.gov.tr/aihm/upload/14558-03.pdf, 25 Aralık 2014’te ulaşılmıştır.
• CASE OF AIREY v. IRELAND, Application no. 6289/73, 9/10/1979. CASE OF no.103/1997/887/1099, 21/10/1998. AIT-MOUHOUB v. FRANCE, Application
• CASE OF ASHİNGDANE v. UNITED KINGDOM, Application no. 8225/78, 28/5/1985.
• CASE OF BELLET v. FRANCE, Application no. 23805/94, 4/12/1995.
• CASE OF CUDAK v. LITHUANIA, Application no.15869/02, 23/3/2010.
• CASE OF HAKANSSON AND STURESSON v. SWEDEN, Application no. 11855/85, 21/2/1990.
• CASE OF OSU v. ITALY, Application no. 36534/97, 11/7/2002.
• CASE OF STEEL AND MORRIS v. THE UNITED KINGDOM, Application no. 68416/01, 15/2/2005 (Final 15/5/2005).
• CASE OF STUBBINGS AND OTHERS v. THE UNITED KINGDOM, Application no. 22083/93; 22095/93, 2210/1996.
• CASE OF URECHEAN AND PAVLICENCO v. THE REPUBLIC OF MOLDOVA, Applications nos. 27756/05 and 41219/07, 2/12/2014.
• CASE OF W v. THE UNİTED KİNGDOM, Application no. 9749/82, 8/7/1987.
• CASE OF WAİTE AND KENNEDY v. GERMANY, Application no. 26083/94 ,18/2/1999
• KAYASU -TÜRKİYE DAVASI (Türkçe özet), Başvuru no: 64119/00 ve 76292//01, 13/11/2008.
• STANEV/BULGARİSTAN DAVASI (Türkçe Çeviri), Başvuru no. 36760/06, 17/1/2012http://www.inhak.adalet.gov.tr/yabanci_karar/stanev. pdf, 20 Kasım 2014’te ulaşılmıştır.
• SACE ELEKTRİK TİCARET VE SANAYİ A.Ş. / TÜRKİYE DAVASI (Türkçe Çeviri), Başvuru no. 20577/05, 22/10/2013. (http://www. inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/saceelektrik.pdf, erişim 17 Aralık 2014)
• YİĞİTDOĞAN / TÜRKİYE DAVASI (Türkçe Çeviri), Başvuru no. 72174/10, 3/6/2014
• AYM, E. 2007/33, K. 2011/48, K.T. 24/3/2010.
• AYM, E. 2010/41, K. 2012/19, K.T. 9/12/2012.
• B. No: 2012/13, 2/7/2013.
• B. No: 2012/144, 2/10/2013.
• B. No: 2012/574, 6/2/2014.
• B. No: 2012/575, 8/5/2014.
• B. No: 2012/603, 20/2/2014.
• B. No: 2012/660, 7/11/2013.
• B. No: 2012/791, 7/11/2013.
• B. No: 2012/855, 26/6/2014.
• B. No: 2013/500, 20/3/2014.
• B. No: 2013/711, 3/4/2014.
• B. No: 2013/735, 17/9/2014.
• B. No:2013/1613, 2/10/2013.
• B. No: 2013/1780, 20/3/2014.
• B. No: 2013/2507, 6/3/2014.
• B. No: 2013/3063, 26/6/2014.
• B. No: 2013/5274, 16/7/2014.