Kitle İletişim Hukukunda Editoryal Denetim Sorunu ve Harici Müdahale

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 3, 267 - 294, 01.07.2013

Kemal Şahin

Öz

Kitle İletişim Hukukunda Editoryal Denetim Sorunu ve Harici MüdahaleKitle iletişim hukuku dediğimiz yapı aslında yalnızca yazılı basını değil aynı zamanda görsel/işitsel medyayı da kapsayan ifade özgürlüğü hakkının kurumsal yönünden başka bir şey değildir. Dolayısıyla da basının hakları, ifade özgürlüğü hakkının dışında telaffuz edilemez. Bununla birlikte, basın kurumsal yapısı itibariyle demokratik bir toplumda önemli bir görev üstlenmekte ve bu yönüyle kendisinin yönetim ve işlevine önemle dikkat çekmektedir. Klasik liberal felsefe, basının ve medyanın düzenlenmesine dönük herhangi bir devlet müdahalesine olumlu bakmamaktadır; ancak liberalizmin gözden kaçırdığı nokta, fi kirlerin pazar yerinde geçerli olacak bir laissez-faire doktrininin özgürlüğün genişleyeceği anlamına gelmediği, çoğunlukla bireysel özgürlüğün genel bir özgürlük hesabında daralması anlamına geldiğidir. Bireylerin hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınabilmesi ve toplumsal ve bireysel özgürlüğün maksimum gerçekleştirilebileceği bir ifade özgürlüğü sisteminin sağlanabilmesi için özellikle görsel/işitsel medyanın düzenlenmesi gerekmektedir. Editoryal haklarının devlet müdahalesine tabi tutulması basın ve medyanın özgürlüğü bakımından bir tehlike teşkil edeceğinden, bu denetimi icra edecek organın söz konusu tehlikeyi asgari bir düzeye indirgeyebilecek şekilde tasarlanması ve nihai noktada bu denetimin de bağımsız yargı organlarının denetimine tabi olması gerekir

Anahtar Kelimeler

Kitle iletişim, ifade özgürlüğü, basın, medya, editoryal takdir

THE PROBLEM OF EDITORIAL CONTROL AND OF EXTERNAL INTERVENTION IN MASS COMMUNICATION LAW

Öz

The structure of mass communication law is indeed nothing but an institutional aspect of the right to freedom of expression, which covers not only the ordinary press (news media) but also such other types of broadcasting media. Thus, the rights of the * Yrd. Doç. Dr., Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku ABD Öğretim Üyesi.**Bu çalışmanın orijinali, 23-24 Kasım 2011 tarihinde RTÜK ve BYEGM tarafından Bursa’da düzenlenmiş olan “Yerel ve Bölgesel Medya Eğitim Semineri”nde sunmuş olduğum tebliğe dayanmaktadır. Burada, başlıkta ve içerikte bazı değişiklikler yapılmış ve konular genişletilmiştir. Tebliğin orijinalindeki başlık, “Kitle İletişim Hukukunda Editoryal Denetim Sorunu” idi.media and the press are not to be excluded from the very sphere of the right to freedom of expression. However, the media and the press, as their institutional part, play an important role in a democratic society, taking special attention to their functions and management. The classical liberal philosophy pays no tribute to any government interference with the regulation of the press and media, but it fails to understand that laissez-faire in marketplace of ideas may not mean an extension of liberty but in most cases an infringement of individual freedom in a general calculation of liberty. Regulation of broadcasting media is especially important to secure the rights and freedoms of individuals and to insure a system of freedom of expression where the greatest liberty of the society and of the individuals might be enjoyed. As the editorial control of the press and media through government intervention posits a danger for the freedom of the press and media, the government authority to exercise such power should be so designated to minimize said danger, and every government action in this regard should be checked thoroughly by an independent judiciary

Anahtar Kelimeler

Mass communication, freedom of expression, press, media, editorial discretion

Kaynakça

• ARNHEIM, Michael, The Handbook of Human Rights: An Accessible Approach to the Issues and Principles, Kogan Page Publishing, London 2004.
• ARVAS, İbrahim Sena, Bir Özdenetim Tetikleyicisi Olarak, Medya Tekzip Merkezi: Türk Basınında Kanuni ve Gönüllülük Temeline Dayanan Denetim uygulamalarında Cevap ve Düzeltme Hakkı
• (http://sbd.aydin.edu.tr/makaleler/cilt1sayi7/6_ibrahim_sena_arvas.pdf, erişim 5 Ocak 2013).
• BARENDT, Eric, Importing United States Free Speech Jurisprudence?, in: Freedom of Communication, Ed. by Tom Campbell and Wojciech Sadurski, Dartmouth Publishing, Great Britain, 1994.
• BOLLINGER, Lee, The Tolerant Society: Freedom of Speech and Extremist Speech in America, Oxford University Press, UK 1986.
• COPLAN, Karl S., Legal Realism, Innate Morality, and the Structural Role of the Supreme Court in the U.S. Constitutional Democracy, Tulane Law Rev. Vol. 86, (2011), (http://digitalcommons.pace.edu/lawfaculty erişim 6 Nisan 2012)
• ÇOLAK, N. İlker, Kitle İletişim Hukuku, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2011.
• DIJK, Teun A. Van, Race, Riots and The Press: An Analysis of Editorials in the British Press About the 1985 Disorders, (http://discoursesorg/ OldArtıcles/Race,%20riots%20 and%20the%20press.pdf, erişim 4
• EASTLUND, David, The İnsularity of The Reasonable: Why Political Liberalism Must Admit The Truth, ETHICS, Vol. 108, January 1998.
• FISHER, William W., The Development of Modern American Legal Theory and the Judıcıal Interpretation of the Bill of Rights, in: A Culture of Rights: The Bill of Rights in Philosophy, Politics and Law 1791 and 1991, Edited by Michalel Lacey/Knud Haakonssen,Cambridge University Press, Canada 1992.
• FLINT, David, Media Self-Regulation, in: Freedom of Communication, Ed. by Tom Campbell and Wojciech Sadurski, Dartmouth Publishing, Great Britain, 1994.
• GIBSON, James L. / CALDEIRA, Gregory A., Has Legal Realism Damaged the Legitimacy of the U.S. Supreme Court, Law & Society Review, Vol. 45,Number 1, (2011)
• GOODMAN, Helen, Media Self-Regulation must Include Self-Control too, (http://liberalconspiracy.org/2011/10/26/media-self-regulation-must- include-self-control-too/erişim 8 Nisan 2013)
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2011.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, 10. Bası, İmaj Yayınevi, Ankara 2011.
• İÇEL, Kayıhan / ÜNVER, Yener, Kitle İletişim Hukuku: Basın, Radyo- Televizyon-Sinema-Video-İnternet, Yeniden İncelenmiş Dokuzuncu Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2012.
• JEFFERY, Anthea J., Free Speech and Press: An Absolute Right?, Human Rights Quarterly, Vol. 8, No. 2, May 1986, (John Hopkins University Press)
• LAI, Deepak, Reviving the Invisible Hand: The Case for Classical Liberalism in the Twenty-fi rst Century, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2006.
• LIPTAK, Adam, U.S. Court is Now Guiding Fewer Nations, New York Times, 17 September 2008.
• ÖZGEN, Murat, 1980 Sonrası Türk Medyasında Gelişmeler ve Magazinleşme Olgusu, (http://cim.anadolu.edu.tr/pdf/2004/1130848156.pdf erişim 10
• PELED, Roy / RABIN, Yoram, Constitutional Right to Information, Columbia Human Rights Law Rev. Vol. 42.
• RİCHTER, Melvin, The Politics of Conscience: T.H. Green and His Age, Harvard University Press, Cambridge, MA 1964.
• ROSTOW, Eugene V., American Legal Realism adn the Sense of the Profession, (1962). Faculty Scholarship Series. Paper 2139.
• (http://digitalcommons.law.yale.edu/fss_papers/2139, erişim 6 Haziran 2013).
• SUNSTEİN, Cass, Democracy and the Problem of Free Speech, The Free Press, U.S. 1993.
• ŞAHİN, Kemal, İnsan Hakları ve Özgürlük Boyutuyla İfade Özgürlüğü: Gerekçeleri ve Sınırları, 12. Levha Yayıncılık, Istanbul 2009.
• The OSCE Representative on Freedom of the Media, Vienna 2008, (contributors: Mikros Harszti, Yavuz Baydar, William Gore, Ognian Zlatev, Véronique Maurus), at http://www.osce.org/fom/31497, erişim 5 Mayıs 2013).
• TİRYAKİ, Refi k, Bağımsız İdari Kurum Olarak RTÜK, AÜHFD, C. 51, 2002, s. 172. (dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/284/2597.pdf‎, erişim 4 Mart 2013)
• WATKINS, John J., The Mass Media and The Law, Prentice Hall, U.S. 1993.