Çarter Partideki Tahkim Klozunun Konişmento Hamilinine Etkisi

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 123 - 140, 01.01.2013

İbrahim Arslan Sevgican Aydın

Öz

Deniz hukukunda tahkim, ticaret gemilerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların devlet mahkemeleri dışında hakem adı verilen kişilerce bağlayıcı bir şekilde çözüme ulaştırılması olup; devlet mahkemelerinden daha çok başvurulan bir yargılama yoludur. Deniz ticareti alanında akdedilen çarter sözleşmelerinde genellikle matbu formlar kullanılmaktadır. Bu formların çoğunda ise tahkim klozu da bulunmaktadır. Tarafl ar “incorporation” metodunu uygulayarak atıfta bulundukları metnin kendilerinin düzenledikleri metin gibi uygulanacağını beyan etmiş olmaktadırlar. Bu durumda aralarındaki bir ihtilafta tahkim uygulamasını da kabul etmiş sayılırlar. Yani atıf yapılan matbu form ya da herhangi bir sözleşmede bulunan tahkim klozu tarafl ar için bağlayıcı hale gelmektedir. Bu husus 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ile 1958 tarihli New York Sözleşmesi ve 1985 UNCITRAL Model Kanunu’nda açık bir şekilde ifade edilmiştir. Bizim çalışma konumuzu ise tarafl ar için bağlayıcı olan tahkim şartının konişmento hamili için de bağlayıcı olup olmadığı hususu oluşturmaktadır. Bu kapsamda konu Türk ve yabancı mahkeme kararları ışığı altında incelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

deniz ticareti, tahkim, incorporation, konişmento hamili, çarter parti

THE EFFECT OF THE ARBITRATION CLAUSE ON THE BILL OF LADING HOLDER UNDER THE CHARTER PARTY

Öz

In maritime law, arbitration is the resolution of the confl icts due to the commercial vessels by the persons named arbitrators other than the state courts and it is a litigation course more referred to in comparison to state courts. In the charter contracts concluded in the fi eld of maritime, generally two printed Forms are used. The arbitration clause is present in most of these forms. The Parties declare that by implementing the “incorporation”, they will have declared that the form they referred to is to be executed in the same way as the form they have arranged. In this case, they will have accepted an arbitration implementation should any confl icts arise between them. Thus, the printed form they referred to or the arbitration clause within a contract becomes binding for the parties. This matter was extensively considered and explained with the “International Arbitration Law under no. 4686” and “New York Covenant of 1958” and “UNCITRAL Model Law of 1985”. This study analyzes whether the arbitration clause which is binding for the parties is also binding for the bill of lading holder. In this scope, this matter was studied under the frame of the decisions of Turkish and foreign courts

Anahtar Kelimeler

maritime, arbitration, incorporation, bill of lading holder, charter party

Kaynakça

• Akan, Pınar : “Yargıtay Kararların Işığı Altında Tahkim Uygulaması”, İstanbul Barosu Deniz Ticareti Hukuku Sorunları Paneli-I, 20.03.2010.
• Akıncı, Ziya: Milletlerarası Tahkim, 2. Baskı, Ankara, 2007.
• Alangoya, Yavuz : Medeni Usul Hukuku Esasları, 3. Baskı, İstanbul, 2003.
• Atamer, Kerim : “Konişmentodan Navlun Sözleşmesine Atıf ve Tahkim Şartı”, İstanbul Barosu Deniz Ticareti Hukuku Sorunları Paneli-I, 20.03.2010.
• Barever, Aleksander : “Deniz Hukuku İhtilafl arı Hakkında Tahkime İlişkin Bazı Meseleler”, Çev. Şebnem Akipek / Mertol Can, BATİDER, Ankara, C. XIX, S. 2, Aralık, 1997, s. 111-123.
• Damar, Duygu : “Konşimentodan Çarter Partiye Yapılan Atıfta Tahkim Anlaşmasının Kurulması Meselesi ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısındaki Hükmün Değerlendirilmesi”, İÜHFM, 2006, C. LXIV, S. 2, s. 247-271.
• Deren-Yıldırım, Nevhis : Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları, İstanbul, 2004.
• Ekşi, Nuray : Milletlerarası Deniz Ticareti Alanında “Incorporation” Yoluyla Yapılan Tahkim Anlaşmaları, 2. Bası, İstanbul, 2010.
• Ertan, Kerem : Deniz Hukuku’nda Londra’da Tahkim, İstanbul, 2010.
• Ertabak, Ünal : Tahkim Sözleşmesi İle İlgili İhtilafl ar, İstanbul, 2009.
• Harris, Bruce : “Maritime Arbitration in the U.S and the U.k, Past Present and Future: The View from London”, The Tulane Maritime Law Center William Tetley Maritime Law Lecture 2008, http://www.mcgill.ca/ files/maritimelaw/Bruce_Harris_Tetley_lecture_2008.rtf.
• Kalpsüz, Turgut : “Tahkim Anlaşması”, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, C. II, İstanbul, 2003, s. 1027-1054.
• Karan, Hakan : Elektronik Konişmento, Ankara, 2004.
• Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder : Medeni Usul Hukuku, 23. Bası, Yetkin, Ankara, 2012.
• Okay, Sami : “Navlun Mukavelelerinde Tahkim Şartı”, IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası: Tahkim, Ankara,1965, s. 425 vd.
• Okay, Sami : Deniz Ticareti Hukuku, C.2, 2. Bası, İstanbul, 1971. (Deniz Ticareti).
• Özçelik, Gülüm : Konişmentodan Doğan Kanunlar İhtilafı, Ankara, 2007, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Pekcanıtez, Hakan / Atalay, Oğuz / Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, 12. Bası, Ankara, 2011
• Şanlı, Cemal : “Konişmenonun Devri, Alacağın Temliki ve “Perdeyi Kaldırma Teorisi” Uygulamasında Sözleşmede Yer Alan Tahkim Şartının Konişmentoyu Devralan, Alacağı Temellük Eden ve Perdenin Arkasında Kalan Bakımından Geçerliliği Sorunu”, MHB Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, Y. 22, s. 2, 2002, s. 773-789.
• Şanlı, Cemal : Uluslar Arası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 3. Bası, İstanbul, 2005. (Ticari Akitler).
• Tetley, William : Marine Cargo Claims, 3. Ed., Montreal, 1988.
• Ülgener, M. Fehmi : Çarter Sözleşmeleri, İstanbul, 2000.
• Ülgener, M. Fehmi :“Konişmento ve Navlun Sözleşmesindeki Tahkim/Yetki Klozlarının Uygulanması İle İlgili Sorunlar” (3. Deniz Hukukuna İlişkin Yargıtay Kararları Sempozyumu’na Sunulan Tebliğ), Deniz Hukuku Dergisi, Yıl: 4, 1999, Sayı 1-2, s. 59 vd. (Sorunlar).
• Üstündağ, Saim : Medeni Yargılama Hukuku, 7. Baskı, İstanbul, 2000.
• Yavuz, Cevdet : “Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi ve Tabi olduğu Hükümler”, II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu “Tahkim”, İstanbul, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2009, s. 133-177.
• “The battle of the seats: Paris, London or New York?”, www.whitecase. com/articles-12142011, (çevrimiçi, 02.05.2012).
• www.kazanci.com.tr