Doğum Öncesi Gerçekleşen Zarar Verici Fiil Sebebiyle Tazminat: Ceninin Tazminat Talebi

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 743 - 774, 01.01.2013

Dilşad Keskin

Öz

Cenin sağ doğmak kaydıyla ana rahmine düştüğü andan itibaren hak ehliyetine sahiptir. Hak ehliyetinin kazanılması geçmişe etkili olduğundan, ceninin ana rahminde olduğu dönem içerisinde gerçekleşen zarar doğurucu olay sebebiyle doğumundan sonra tazminat talep etmesi mümkündür. Tazminat talebinin hukuki dayanağı üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme ya da haksız fiil olabilir. Aynı şekilde cenin, zarar verici olay neticesinde desteğini kaybetmişse, destekten yoksun kalma tazminatı da talep edebilir. Her halde sağ ve tam doğumun gerçekleşmesinden sonra talep edilebilecek olan tazminat, duruma göre maddi ya da manevi tazminat olabilir. Zarara gebe kadının, çocuğun ana rahminde olduğu dönemdeki kusurlu davranışının yol açması durumunda, tazminat talebinin anneye yöneltilmesi de mümkün olmalıdır

Anahtar Kelimeler

Cenin, haksız fiil, doğum öncesi zarar, tazminat, sorumluluk

COMPENSATION FOR PRENATAL DAMAGES: CLAIM OF THE FETUS

Öz

Fetus has legal capacity from the moment of conception provided that it is born alive. Because the acquisition of legal capacity has retroactive effect, if the fetus is born alive, it has a cause of action for injuries sustained during the pregnancy. The legal basis of the compensation claim can be breach of contract or tort law. The fetus can also demand compensation for loss of support. The compensation can be pecuniary or non-pecuniary but in any case, it can be claimed right after livebirth. The fetus should be allowed to sue its mother if she caused injury to it through her negligent conduct while the child was not yet born

Anahtar Kelimeler

Fetus, tort, prenatal damages, compensation, liability

Kaynakça

• Akünal, Teoman : “Sorumluluk Hukukunda Sözleşmenin Nispiliği Prensibinin Aşılması”, YD. 222-237. 1988
• Akyol, Şener: Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme, İstanbul 2008.
• Aydın, Tülay: Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 12.12.2002 Tarihli Kararının İncelenmesi, İÜHFM C. LXIV, S. 2, 2006, 327-342.
• Beal, Ron : “Can I Sue Mommy? An Analysis of a Woman’s Tort Liability for Prenatal Injuries to her Child Born Alive”, 21 San Diego L. Rev. 1983- 1984, 325-370.
• Bulut, Nil Karabağ : Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme, İstanbul 2009.
• Büyükay, Yusuf : İstenmeden Dünyaya Gelen Çocukların Bakım, Eğitim ve Tedavi Giderlerinin Tazmin Edilmesi Sorunu, İstanbul 2006.
• Büyüksağiş, Erdem : “Ebeveynleri Tarafından Dünyaya Gelmesi Arzu Edilmemiş Çocuğun Doğumunu Engellememek Hekimin Sorumluluğunu Gerektirir mi?”, e-akademi, Şubat 2006, Sa. 48 (Hekimin Sorumluluğu).
• Büyüksağiş, Erdem : “Yaşama Şansının Yitirilmesi Sonucu Uğranılan Kayıplar Açısından Hekimin Tazminat Sorumluluğunun Kapsamı-Uygun İlliyet Bağı Teorisine Değişik Bir Yaklaşım”, AÜHFD C. 54, Sa. 4, 2005, 119- 148.
• Capron, Alexander : “Tort liability in Genetic Counceling”, 79 Colum L. Rev. 1979, 619-680.
• Coester, Michael : “The protection of the embryo in German family law”, Journal of Child Law, Vol. 5, No. 2, 1993, 88-94.
• Cook, Moses : “From Conception until Birth: Exploring the Maternal Duty to Protect Fetal Health”, Washington University Law Quarterly, vol. 80/2002, 1307-1340.
• Demir, Mehmet : “Hekimin Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu”, AÜHFD 2008, C. 57, S. 3, 225-252.
• Demircioğlu, Huriye Reyhan : Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranışlardan Doğan Sorumluluk, Ankara 2009.
• Demirkan, İ./Demir, A./Bilgin, Ç. : Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 10 Yıllık Emsal Kararları, Ankara 2004.
• Dickens, Bernard M./ Cook, Rebecca J. : “The Legal Status of in vitro Embryos”, International Journal of Gynecology and Obstetrics 111 (2010), 91-94.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan: Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, İstanbul 2009.
• Eren, Fikret : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2012.
• Foley, Teresa : “Dobson v. Dobson: Tort Liability for Expectant Mothers?”, Saskatchewan Law Review, Vol. 61 (1998), 177-198.
• Friedl, Birgit : “Wrongful Birth Claims in Germany”, The King’s College Law Journal, 1994-1995 (5), 161-165.
• Gazley, M. G. : “Tort Liability for Prenatal Injuries”, Victoria U. Wellington L. Rev. 7(1973-1975), 202-216.
• Gökyayla, K. Emre : Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, Ankara 2004.
• Gürsoy, Kemal Tahir : “Destekten Yoksun Kalma Tazminatı”, AÜHF Dergisi, Cilt: 29, 1972, Sayı: 1-2, s. 143-197.
• Hausheer, H./Aebi-Müller, R. : Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, Bern 2005.
• Jayakumar, Sri Vidhya : “Liability of a Mother for Prenatal Negligence to her Child: A Case for Equal Parenthood”, National Conference on Gender Equity at Work and Home, 9-10 Jan. 2009, K.G. Somaiya College, Mumbai (http://www.vpmthane.org/law1/Princ-Articles/Liability_ of_a_mother_for_prenatal.pdf. erişim: 27.03.2013)
• Jost, Timothy Stoltzfus : “Rights of Embryo and Foetus in Private Law”, Am. J. Comp. L. 2002, 633-646.
• Kiessling, Ann A. : “What is an Embryo?”, Connecticut Law Review, Vol. 36 (2003-2004), 1051-1092.
• Kurt, Leyla Müjde : “Ceninin Malvarlığı Hakları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, Sa. 1, 2011, 177-209.
• Mancino, Paul A.: “Torts-Prenatal Injuries-Recovery Allowed”, 14 W. Res. L. Rev. 1962-1963, 151-154.
• Oğuzman, M. K./Öz, Turgut : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2013.
• Oğuzoğlu, H. Cahit : Medeni Hukuk Şahsın Hukuku-Aile Hukuku, Ankara 1963.
• Oğuzman, Kemal/Seliçi, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe : Kişiler Hukuku Gerçek ve Tüzel Kişiler, İstanbul 2009.
• Özsunay, Ergun : “Rights of Embryo and Foetus in Private Law”, Convergence of Legal Systems in the 21st Century, at the XVIth International Congress of Comparative Law, Brisbane, Australia, 14-21 July 2002, Extrait,Bruxelles 2006, 1275-1413.
• Özsunay, Ergun : “Uluslararası Belgelerde ve Bazı Ulusal Hukuk Düzenlerinde Embriyo ve Cenin’in Hukuksal Durumu ve Korunması”, Medeni Hukuk Hocalarına Saygı Günleri, Medeni Hukukta Güncel Sorunlar ve Önemli Gelişmeler Sempozyumu, 26-27 Haziran 2008, İstanbul 2011, 129-149.
• Priestley, J. M. : “Personality and Status in the Womb”, Auckland U. L. Rev. 1967-1971, 33-42.
• Purdy, L. M. : “Are Pregnant Women Fetal Containers?”, Bioethics, 1990 Oct. 4(4), 273-291.
• Serozan, Rona : “Doğum Öncesi (Prenatal) ve Ölüm Sonrası (Postmortal) Kişiliğin Korunması”, Prof. Dr. Tuğrul Ansay’a Armağan, Ankara 2006, 311-324 (Kişiliğin Korunması).
• Serozan, Rona : “Haksız Fiil ve Haksız Zenginleşme Sorumluluklarının Açıklarını Sözleşme Sorumluluğu ile Kapatma Eğilimi”, Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, 715-745.
• Serozan, Rona : Çocuk Hukuku, İstanbul 2005.
• Sirmen, Lale : “Destekten Yoksun Kalma Tazminatına İlişkin Bir Yargıtay Kararı İncelemesi”, AÜHF Dergisi, Cilt 35, 1978, Sayı 1-4, s. 485-495.
• Slabbert, M. N. : “The Fetus and Embryo: Legal Status and Personhood”, J. S. Afr. L. 1997, 234-255.
• Stone, F. : “The Unborn Child and The Law of Tort”, 9 Cambrian L. Rev. 1978, 55-63.
• Şenocak, Zarife : İstenmeden Dünyaya Gelen Özürlü Çocuk ve Tazminat, Ankara 2009.
• Şenocak, Zarife : Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara 1998.
• Tekinay, S. Sulhi/Akman, Sermet/ Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993.
• Tekinay, Selahattin Sulhi : Ölüm Sebebiyle Destekten Yoksun Kalma Tazminatı, İstanbul 1963.
• Temel, Erhan : “Alman Hukukunda Sterilizasyon Kısırlaştırma Uygulamalarından Kaynaklanan Hukuksal Sorunlar”, Ankara Barosu III. Sağlık Kurultayı, Ankara 7 -8 Mayıs 2010, 62-84.
• Ünver, Tülay Aydın : Ceninin Hukuki Konumu, İstanbul 2011.
• Weinberg, Susan R. : “A Maternal Duty to Protect Fetal Health”, Indiana Law Journal, Vol. 58 (1983), 531-546.
• Wellington, Kate : “Maternal Liability for Prenatal Injury: The Preferable Approach for Australian Law?”, Tort Law Review 18 (2010), 89-101.