MİLLETLERARASI MAL SATIM SÖZLEŞMELERİ HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ (CISG) MADDE 79 VE 80 KAPSAMINDA SORUMLULUKTAN KURTULMA

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 775 - 804, 01.01.2013

Belin Köroğlu

Öz

“Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” (CISG) veya uygulamadaki adı ile “Viyana Satım Sözleşmesi”, milletlerarası mal satımlarına uygulanacak kuralların tek bir elde toplanmasını amaçlamakta ve bu doğrultuda milletlerarası mal satımlarına ilişkin kurallar ve düzenlemeler içermektedir. CISG sisteminde kural olarak garanti sorumluluğu esas alınmakta; ancak bazı şartlar altında tarafl arın sorumluluktan kurtulmalarına imkân tanınmaktadır. CISG m. 79 ile tarafl arın denetim alanı dışında kalan, sözleşmenin akdi esnasında öngörülmesi ve kaçınılması mümkün olmayan engellerin varlığı halinde sorumluluktan kurtulmak mümkündür. Tarafl arın üçüncü kişilerin fiillerinden kaynaklanan nedenlerle sorumluluktan kurtulabilmeleri için ise hem kendisinin hem de üçüncü kişinin sorumluluktan kurtulabileceğini kanıtlaması gerekmektedir. Ayrıca ifa engeline maruz kalan tarafın, bu engeli ve etkilerini karşı tarafa bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. CISG sisteminde sınırlı olarak tanınan sorumluluktan kurtulma hakkı, yalnızca tazminat taleplerinden kurtulma imkânı getirmekte; ancak sözleşmeye aykırılıktan kaynaklanan diğer hakların talep edilmesini mümkün kılmaktadır. Tarafl ardan birinin ifayı gerçekleştirmemesinin, tarafl arın kendi eylem veya eylemsizlikten kaynaklanması halinde, karşı tarafın sözleşmeye aykırılığını ileri süremeyeceği düzenlenmekte ve tarafl arın ifa etmemedeki eylem veya eylemsizliklerinin etkilerine göre; diğer hakların kullanımı da sınırlandırılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, CISG, madde 79-80, sorumluluktan kurtulma, ifa engeli

EXCUSE FROM LIABILITY UNDER THE ARTICLES 79 AND 80 OF UNITED NATIONS CONVENTION FOR INTERNATIONAL SALES OF GOODS (CISG)

Öz

“United Nations Convention for International Sales of Goods” (CISG) or with the name “Vienna Sales Agreement” in practice, aims to gather the rules of international sales under a single roof and includes statutes and principles of international sales. CISG bases on a warrant liability; however under some circumstances CISG excuses a party from liability. Under the scope of CISG Article 79, where a failure to perform is attributable to an impediment beyond the party’s, or a third party sub-contractor’s, control that could not have been reasonably expected, it is possible to excuse a party from liability. If the party’s failure is due to the failure by a third person whom he has engaged to perform the whole or a part of the contract, that party is exempt from liability only if he may prove that he and the person whom he has engaged would be exempt. The party who fails to perform the contract needs to give a notice to other party of the impediment and its effect on his ability to perform. The excuse from liability is only an opportunity to excuse a claim of damages, but not the claim of other remedies. If the failure of a party relies on the failure of other party’s act or omission, the second party may not rely on the fi rs party’s failure and other remedies are restricted according to the party’s’ act or omission.

Anahtar Kelimeler

United Nations Convention for International Sales of Goods, CISG, article 79-80, excuse from liability, impediment

Kaynakça

• ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, 16. Baskı, Ankara, 2012.
• ATAMER, Yeşim M., Satıcının Sözleşmeye Aykırı Davranışı Ekseninde CISG’nin İfa Engelleri Sistemine Genel Bakış, Milletlerarası Satım Hukuku, Ed. Yeşim M. Atamer, 2008, s. 221-265. (Anılış: 2008).
• ATAMER, Yeşim M., Uluslararası Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri ve Sözleşmeye Aykırılığın Sonuçları, İstanbul, 2005. (Anılış: 2005).
• AYHAN, Rıza/ÖZDAMAR, Mehmet/ÇAĞLAR, Hayrettin, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 5. Bası, Ankara, 2012.
• BACH CHRISTIANSEN, Lisbeth, CISG- What Risks Does It Involve to Seller and How Does He Secure Against Them? – A Practical Guide, Chapter IV. (http://srvrhldig001.uct.ac.za:1801/view/action/singleViewer.do ?dvs=1362395100623~592&locale=tr_TR&VIEWER_URL=/view/action/ singleViewer.do?&DELIVERY_RULE_ID=10&adjacency=N&application= DIGITOOL-3&frameId=1&usePid1=true&usePid2=true, erişim 01.03.2013).
• CHENGWEI, Liu, Remedies for Non-performance: Perspectives from CISG, UNIDROIT Principles & PECL, Part V. Excuses (http://www.cisg.law. pace.edu/cisg/biblio/chengwei.html, erişim 01.03.2013).
• CISG Advisory Council Opinion No. 7 (http://www.cisg.law.pace.edu/ cisg/CISG-AC-op7.html, erişim 01.03.2013).
• Digest of Article 79 Case Law, 2012 UNCITRAL Digest of case law on the United Nations Convention on the International Sale of Goods (http:// cisgw3.law.pace.edu/cisg/text/digest-2012-79.html, erişim 01.03.2013).
• ENDERLEIN, Fritz/MASKOW, Dietrich, International Sales Law United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Oceana Publications, 1992.
• ERDEM, Ercüment, Milletlerarası Ticaret Hukuku İle İlgili Makaleler, İstanbul, 2008.
• FLAMBOURAS, Dionysios P., The Doctrines of Impossibility of Performance and clausula rebus sic stantibus in the 1980 Vienna Convention on Contracts for the International Sale of Goods and the Principles of European Contract Law: A Comparative Analysis, Pace International Law Review, Fall 2001, p. 261-293.
• FLECHTNER, Harry M., Issues Relating to Exemption (“Force Majeure”) Under Article 79 of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (“CISG”), U. Of Pittsburgh Legal Studies Research Paper, No. 2008-08, 2008.
• HONNOLD, John O., Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, 3rd edition, Hague, 1999.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yeni Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış), 16. Bası, Ankara 2012.
• LOOKOFSKY, Joseph, Article 79 Liability Exemptions for Failure to Perform, International Encyclopaedia of Laws - Contracts, ed. J. Herbots/R. Blanpain, 2000, p. 1-192.
• MAGNUS, Ulrich, CISG Uyarınca Tazminat, Faiz, Sorumluluktan Kurtulma, Milletlerarası Satım Hukuku, ed. M. Yeşim Atamer, 2008, s. 287- 310. (Anılış: in Atamer).
• MAGNUS, Ulrich, Force Majeure and the CISG, International Sale of Goods Revisited, ed. Šarčević, P./Volken, P., 2001, p. 1-33. (Anılış: in Šarčević/Volken).
• NEUMANN, Thomas, Shared Responsibility under Article 80 CISG, Nordic Journal of Commercial Law, 2/2009, p. 1-22.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Bası, Cilt-1, İstanbul, 2012. (Anılış: Cilt-1).
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Bası, Cilt-2, İstanbul, 2012. (Anılış: Cilt-2).
• ÖZÇELİK, Şemsi Barış, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sebeplerle Borcun İfa Edilmemesi ve Mücbir Sebep Kayıtları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2009.
• RIMKE, Joern, Force majeure and hardship: Application in international trade practice with specifi c regard to the CISG and the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts, Pace Review of the Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Kluwer 1999-2000, p. 197-243.
• SARAÇ, Senem, Uluslararası Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG)’ ın 79. Maddesi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Barosu Dergisi, 2010, 84(3), s. 1675-1684.
• SCHLECHTRIEM, Peter, Uniform Sales Law – The UN Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Vienna, 1986.
• SCHWENZER, Ingeborg, Force Majeure and Hardship in International Sales Contracts, Victoria University of Wellington Law Review, 2008, 39(4), p. 709-725.
• SCHWENZER, Ingeborg/MANNER, Simon, The Pot Calling the Kettle Black: The Impact of the Non-Breaching Party’s (Non-) Behavior on its CISG-Remedies, Sharing International Commercial Law across National Boundaries, ed. Schroeter, Ulrich G./Andersen, B., 2008, p. 470-488.
• Secretariat Commentary, Guide to CISG Article 79 (http://www.cisg. law.pace.edu/cisg/text/secomm/secomm-79.html, erişim 01.03.2013).
• TALLON, Denis, Article 79, in Bianca-Bonell Commentary on International Sales Law, 1987, p. 572-595.
• TOPUZ, Seçkin/CANBOLAT, Ferhat, Türk-İsviçre ve Alman Borçlar Hukukunda İmkânsızlığın Düzenlenişi, AÜHFD, 2008, 57(3), s. 673-718. Mahkeme Kararları
• Case Number: Partial award of 21 March 1996, (http://cisgw3.law. pace.edu/cases/960321g1.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 03 C 1154, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1&do =case&id=987&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 120428 / HA ZA 07-550, (http://www.unilex.info/case. cfm?pid=1&do=case&id=1388&step=Abstract erişim 01.03.2013)
• Case Number: unavailable, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1& do=case&id=814&step=Abstract erişim 01.03.2013)
• Case Number: Y 01-15.964, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1& do=case&id=981&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 7 U 4969/06, 01. 03. 2013 tarihinde http://www.unilex. info/case.cfm?pid=1&do=case&id=1342&step=Abstract adresinden erişildi.
• Case Number: 1 U 143/95 and 410 O 21/95, (http://www.unilex.info/ case.cfm?pid=1&do=case&id=438&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: unavailable, (http://cisgw3.law.pace.edu/ cases/060001gr.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 97 009265, (http://cisgw3.law.pace.edu/cases/980119f1. html erişim 01.03.2013).
• Case Number: C.07.0289.N, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1& do=case&id=1457&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 11/1996, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1&do= case&id=420&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 1 U 167/95, (http://cisgw3.law.pace.edu/cases/970228g1. html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 50181T 0036406, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid =1&do=case&id=1346&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 08 Civ. 114 (SAS), (http://www.unilex.info/case.cfm?pi d=1&do=case&id=1303&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: VIII ZR 121/98, (http://cisgw3.law.pace.edu/ cases/990324g1.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 12-2002-181, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1 &do=case&id=986&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: HG 970238.1, (http://cisgw3.law.pace.edu/ cases/990210s1.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 29, (http://www.unilex.info/case. cfm?pid=1&id=365&do=case erişim 01.03.2013).
• Case Number: 5 Cb/114/2006, (http://cisgw3.law.pace.edu/ cases/090224k1.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 7b C 34/94, (http://cisgw3.law.pace.edu/cases/940915g1. html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 24/13-95, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1&do =case&id=1130&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 10 Ob 518/95, (http://www.unilex.info/case.cfm?pid=1&do=case&id=202&step=Abstract erişim 01.03.2013).
• Case Number: 189/2003, (http://cisgw3.law.pace.edu/cases/041229r1. html erişim 01.03.2013).
• Case Number: unavailable, (http://cisgw3.law.pace.edu/ cases/080109c1.html erişim 01.03.2013).
• Case Number: 53/2005, (http://cisgw3.law.pace.edu/cases/060126r1. html erişim 01.03.2013).
• Yargıtay 3 HD., 2011/15736 E., 2011/13631 K. sayılı ve 26.09.2011 tarihli kararı, (http://www.kazanci.com/cgi-bin/highlt/ibb/highlight. cgi?file=ibb/files/3hd-2011-15736.htm&query=s%F6zle%FEmenin%20 uyarlanmas%FD%20tacir#fm erişim 01.03.2013).
• Yargıtay 13. HD., 2003/6540 E., 2003/11490 K. sayılı ve 07.10.2003 tarihli kararı, (http://www.kazanci.com/cgi-bin/highlt/ibb/highlight. cgi?file=ibb/files/13hd-2003-6540.htm&query=s%F6zle%FEmenin%20 uyarlanmas%FD%20tacir#fm erişim 01.03.2013).
• Yargıtay HGK., 2003/13-332 E. 2003/340 K. sayılı ve 07.05.2003 tarihli kararı, (http://www.kazanci.com/cgi-bin/highlt/ibb/highlight. cgi?file=ibb/files/hgk-2003-13-332.htm&query=s%F6zle%FEmenin%20 uyarlanmas%FD%20tacir#fm erişim 01.03.2013).