AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ CEZA HUKUKU UYGULAMASINDA SAVCI-SANIK PAZARLIĞI VE TÜRKİYE’DE UYGULANABİLİRLİĞİ

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 1243 - 1292, 01.01.2013

Yusuf Solmaz Balo Ekrem Çetintürk

Öz

Dünyadaki tüm ceza adalet sistemlerinde son 30 yıl içinde köklü değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimlerin nedenlerinden birisi de, hiç şüphesi ki, değişik hukuk sistemlerine sahip ülkelerin birbirlerinden etkilenmesidir. Bu değişim aynı zamanda hukuk sistemleri arasındaki farklılıkların bir ölçüde azalmasını sağlamaktadır. Dünyadaki ceza hukuk sistemleri üzerinde büyük etkisi olan kurumlardan birisi de anglo-sakson hukuk sisteminin ürünü olarak ortaya çıkan savcı-sanık pazarlığı (plea bargaining)’dır. ABD’de dahi üzerinde büyük tartışmalar olan bu kurum çok farklı hukuk sistemleri içinde kendine değişik şekillerde yer bulmaya başlamıştır. Hatta uzun zaman bu uygulamaya karşı olan ceza adalet sistemlerinde uygulamaları görülmektedir. Savcı-sanık pazarlığı, Almanya, Rusya, Hindistan, Tayvan, Güney Afrika, Avustralya ve Arjantin gibi ülkelere ulaşmış bulunmaktadır. ABD modelini esas alan savcı-sanık pazarlığı, ceza hukukunda reform yapan İtalya’dan, Bulgaristan’a ve Hindistan’a kadar pek çok ülke tarafında değerlendirilmiş ve bazı değişikliklerle uygulamaya sokulmuşlardır. Savcı-sanık pazarlığının diğer ülkelerce benimsenmesinde en etkili model ABD uygulaması olmuştur. Bu nedenle, savcı-sanık pazarlığının diğer hukuk sistemlerinde uygulanabilirliği konusunda yapılacak değerlendirmelerde, ABD modelinin incelenmesi önem taşımaktadır.Bu makalede ABD modeli üzerinden savcı-sanık pazarlığı uygulaması, kurumun doğuşu ve gelişimi, uygulamanın lehindeki ve aleyhindeki görüşler ve kurumun Türkiye’de uygulanabilirliğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Savcı-sanık pazarlığı, dava pazarlığı, ABD ceza adalet sistemi, ceza hukukunda alternatif uyuşmazlık çözüm metodları, ceza mahkemelerinin işyükünün azaltılması

THE PLEA BARGAINING IN CRIMINAL LAW OF USA AND ITS APPLICABILITY IN TURKEY

Öz

Criminal justice systems, all over the world, have occurred radical changes in the last 30 years. One of the reasons for these changes, no doubt, that countries with different legal systems infl uenced by each other. At the same time, this change is reducing the differences between the legal systems. One of the institutions that has a big impact on the criminal justice systems of the world, arise as a product of the Anglo-Saxon legal system is plea bargaining. Although there is great debates on this institution in the United States, in many different legal systems began to find its place in different ways. It can be seen some practise of this institution in different criminal justice systems, which are generally against this practice. Implementation of plea bargaining have reached countries like Germany, Italy, Bulgaria, Russia, India, Taiwan, South Africa, Australia and Argentina. When other countries adopt the plea bargaining, implementation of United States has become the most effective model. Therefore, it is important to analyze the U.S. model for assessments on the applicability of plea bargaining in other legal systems. In this article, implementation in the United States, historical appearance and development, opinions in favor and against of this institution and the assessments on applicability of the institution in Turkey will be made.

Anahtar Kelimeler

Plea bargaining, criminal justice system in ABD, alternative dispute resolution methods in criminal law, reducing the workload of the criminal courts

Kaynakça

• ACKER, James R. / BRODY, Davit C.,Criminal Precedure, A Contemporary Perspective, Second Edition, Jonesand Bartlett Publishers, Sudbury, Massachusetts 2004.
• BACAKSIZ, Pınar, İddianame Pazarlığı (Plea Bargaining), Ceza Hukuku Dergisi, Ağustos 2008, Sayı: 7.
• BALO, Yusuf Solmaz, Amerika Birleşik Devletleri Mahkeme Teşkilatı, AÜHFD, Yıl 2012, Cilt 61, Sayı 3.
• BEALE, Sara Sun, “İtiraf Pazarlığının Akademik Yönü”,Duke University, 18.10.2012, Amerikan CAS İtham Pazarlığı sunum ve notları, North Carolina, Charlotte Ekim 2012.
• COLE, George F. / SMİTH, Christopher E.,The American System of Criminal Justice, 9 th Edition, Wadsworth Thonson Learning, USA 2001.
• CONRAD, Robert J. Tarafından İtiraf Pazarlığının Sistem İçindeki Önemi, 18.10.2012, Amerikan CAS İtham Pazarlığı sunum ve notları, North Carolina, Ekim 2012.
• ÇETİNTÜRK, Ekrem, Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma, HD Yayıncılık, İstanbul Şubat 2009.
• ÇETİNTÜRK, Ekrem, Onarıcı Adalet, Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş., Ankara 2008.
• DAVİS, Angela J.,Arbitrary Justice, The Power of the American Prosecutor, Oxford University Press, 2007.
• FİALKO, Chris / RAUSCHER, Claire / FOSTER, Mark, “İtiraf Pazarlığında Müdafinin Durumu”, Amerikan CAS İtham Pazarlığı Sunum ve Notları, Federal Savcı, Federal Savcılık Ofisi, Charlotte, North Carolina, 15 Ekim 2012.
• MEAD, Jim / ROMAGNUOLO, Andy / TADEO, Terry, “Savcı-Sanık Pazarlığının Kolluk Yönünden Algısı”, Amerikan CAS İtham Pazarlığı Sunum ve Notları, Federal Savcı, Federal Savcılık Ofisi, Charlotte, North Carolina, 15 Ekim 2012.
• MICHAELS, Ralf, “Karşılaştırılması Hukuk Çerçevesinde Savcı-Sanık Pazarlığı” Amerikan CAS İtham Pazarlığı Sunum ve Notları, Federal Savcı, Federal Savcılık Ofisi, Charlotte, North Carolina, 15 Ekim 2012.
• NEUBAUER, David W. / FRADELLA, Henry F.,America’s Court and Criminal Justice System, Wadsworth Cengage Learning, Tenth Edition, United States.
• NİSSMAN, David M. / HAGEN, Ed, The Prosecution Function, Lexington Books, D.C. Heathand Company Lexington, Massachusetts, Toronto – 1982.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• ROSE, Jill, Amerikan CAS İtham Pazarlığı sunum ve notları, North Carolina, Ekim 2012.
• SALZBURG, Stephen A. / CAPRA, Daniel J.,American Criminal Procedure Casesand Commentary, Ninth Edition, West Publiching Co., American Casebook Series, Thomson Reuters, 2010.
• SCHEP, John M. / SCHEP, II John M., Criminal Lawand Procedure, Seventh Edition, Wadsworth, Cengage Learning, United States of America 2011.
• SCHMALLEGER, Frank, Criminal Justice Today, An İntroductory Text for the 21 st Century, 8 th Edition, Pearson Education, New Jersey 2005.
• SENNA, Joseph J. / SİEGELl, Larry J.,İntroduction to Criminal Justice, Ninth Edition, Wadsworth Thonson Learning, Canada 2002.
• SİEGEL, Larry J. / SCHMALLEGER, Frank / WORRALL, John L.,Courts and Criminal Justice in America, Annotated İnstructur’s Edition, Prentice Hall, USA – 2010.
• SİEGEL, Larry J. / WORRALL, John L.,İntroduction to Criminal Justice, Thirteenth Edition, Wadsworth Cangage Learning, USA 2010.
• ŞAHİN, Cumhur, Ceza Muhakemesinde Uzlaşma, Süleyman Arslan’a Armağan, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.6, 1998.
• TURNER, I. Jelia, Plea Bargaining Across Borders, Aspen Publishers, Walters Kluver, United States of America 2009.
• WORRALL, John L.,Criminal Procedure, From First Contact to Appeal, 3 th Edition, Pearson Edication, USA – 2010.
• YAPAR, Mehmet Emin, Amerika Birleşik Devletleri Federal Ceza Hukukunda Plea Bargaining (İddia Pazarlığı) Kavramı ve Uygulaması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Kamu Hukuku Bilim Dalı, Doktora Tezi, Konya 2012.