Türk Vergi Hukukunda Yer Alan Sakat ve Özürlülere Yönelik Vergisel Ayrıcalıklar

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 3, 297 - 322, 01.07.2012

Derya Yayman Ali Çımat

Öz

En gelişmiş canlı olarak tanımlanan insan, doğuştan veya sonradan meydana gelen nedenlerle sahip olduğu bazı organlarını ve melekelerini tam anlamıyla normal bir şekilde kullanamayabilir. Çeşitli zihinsel ve bedensel engelleri olabilir. Bu engeller, doğumla ya da doğumdan sonra ortaya çıkabilir. Hatta normal olarak yaşamını devam ettiren bizler, her an engelli durumuna düşebiliriz. Öyle ise, vücudunda bulunan organlarını çeşitli nedenlerle eksik kullanan veya kullanamayan, yoksunluğu olan kişilere, engelli diyebiliriz. Bizlerin de her an bir engelli olabileceği gerçeğinden hareketle; engellilerin yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi günümüzde bütün toplumların ve devletlerin öncelikli hukuki, sosyal ve ekonomik amaçlarından biri haline gelmiştir. Başta Anayasamızda olmak üzere, birçok mali ve ekonomik yasalarda, özellikle vergi yasalarında sakat ve özürlülere yönelik ayrıcalıkların olduğunu ve bunların da; her geçen gün arttığını ve sistemli ve anlaşılabilir hale geldiğini söyleyebiliriz. Anayasamızın 61’nci maddesinde, Devletin, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına uyumlarını sağlayıcı tedbirleri alacağı, bu amaçla gerekli teşkilat ve tesisleri kuracağı veya kurulmasını sağlayacağı ifade edilmiştir. Diğer yandan, özürlü vatandaşların, içinde bulunduğu zor koşulların giderilmesine katkıda bulunmak ve özürlüler ile özürlü olmayanlar arasındaki rekabet eşitsizliğini gidermek amacıyla öteden beri vergi hukukunda ve Türk Vergi Hukukunda çeşitli düzenlemeler yer almıştır. Vergisel düzenlemelerin büyük çoğunluğu sübjektif karakterli vergilerde olsa bile, bazı ayrıcalıklı hükümlerin objektif karakterli vergilerde de olabildiğini ve genişleyerek sürdüğünü söyleyebiliriz. Bu çalışmada yalnızca, vergisel ayrıcalıklara değil diğer bazı mali ayrıcalıklara da değinilecektir. Bu ayrıcalıkların nasıl bütünleştirilebileceği ve engellilere nasıl daha iyi koşullarda uygulanabileceği ve mevzuat karmaşasının nasıl önüne geçilebileceği gibi öneriler de getirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergi Hukuku, Engelliler, Mali Ayrıcalıklar, Vergisel Ayrıcalıklar

TAX PRIVILEGES FOR THE CRIPPLED AND DISABLED IN TURKISH TAX LAW

Öz

Defi ned as the most advanced live human, inborn or later as well as some organs occurring reasons and be able to take full advantage of a normal ability. There may be various mental and physical obstacles. This prevents, by birth or after the birth. Even the normally lives in the disabled state at any moment we extends to be faced. If so, the organs in the body, missing for a variety of reasons, people who are using or who cannot use the deprivation disabilities. We also can be disabled at any time, a motion due to; improving the conditions of life of people with disabilities and development of societies and States today, all legal, one of the goals of social and economic priority. In the fi rst place of our Constitution, many fi nancial and economic laws, especially the tax laws of the crippled and disabled is also for privileges and their; every day that we can say that the systematic and understandable. Our Constitution, at article, State, disabilities pearly and community life will be enhanced, for this purpose, the necessary measures for the provider organization and facilities for servicing or installation that has been stated. On the other hand, the conditions in which the majority of citizens with disabilities, and disability with disability is diffi cult to contribute to the non-competition between the tax law and to let the Turkish Tax Law unbroken in various arrangements. The vast majority of the subjective character of taxation regulations. Some privileged provisions even if the subjective character also suggested and I can say that since the objective-character. This study not only touched upon some other fi scal privileges, tax privileges also. These privileges can be applied to how people with disabilities how to be combined and better terms and given suggestions as to how the legislation will be also caused by the some legislative problems

Anahtar Kelimeler

Tax, Turkish Tax Law, Disabilities, Fiscal Privileges, Tax Privileges

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Bilgilendirme Rehberi, Ankara 2012 (http://ozurluveyasli.gov.tr.erişim:18.04.2012).
• CENK, Ramazan, Bütün Yönleriyle Sakatlık İndirimi Uygulaması, Kimler Nasıl Yararlanır ve Hesaplama Örnekleri, E-Yaklaşım Dergisi, Yıl:2012, Sa: 230, s. 1-4.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Özürlüler İçin Vergi Rehberi, Ankara 2006. Tarih ve 2008/89 Sayılı Vergi Sirküleri (http://gib.gov.tr. erişim: 20.06.2008).
• GELERİ, Mehmet Fatih, Sakatlık İndirimi ve Yararlanma Şartları (http:// www.alosgk.com. erişim:18.04.2012).
• GÜNEŞ, Şibli, Gelir Vergisi Kanunu İle ÖTV ve MTV Kanununda Engelliler Lehine Yapılan Vergisel Düzenlemeler”, E-Yaklaşım Dergisi, Yıl: 2010, Sa:209, s.1-2.
• İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü, Özürlülere Tanınan Vergisel Avantajlar, İzmir 2008.
• KIVANÇ, Hakan-POYRAZ, Emre, Vergi ve Gümrük Mevzuatında Özürlülere Sağlanan Vergisel Avantajlar
• (http://www.alomaliye.com/2009/hakan_kivanc_ozurlu.htm. erişim: 4.7.2009).
• Türkiye Sakatlar Derneği, Vergi Muafi yetleri (http://www.tsd.org.tr/vergi-muafi yetleri-5937, erişim: 22.04.2012).
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu (06.01.1961tarih ve 10700 sayılı Resmi Gazete).
• 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (02.11.1984 tarih ve 18563sayılı Resmi Gazete).
• Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (07.07. 2005 tarih ve25868 sayılı Resmi Gazete).
• 110 Seri No’lu KDV Genel Tebliği (11.07.2008 tarih ve 26933sayılı Resmi Gazete).
• 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu (11.08.1970 tarih ve 13576 sayılı Resmi Gazete).
• 197 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu (23.02.1963 tarih ve 11342 sayılı Resmi Gazete).
• Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (02.01.2004 tarih ve Mük.25334 sayılı Resmi Gazete).
• 4458 Sayılı Gümrük Kanunu (04.11.1999 tarih ve 23866 sayılı Resmi Gazete).
• 13/1/2000 tarihli ve 2000/53 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Gümrük Vergilerinden Muafi yet ve İstisna Tanınacak Haller Hakkında Karar
• (05.02.2000 tarih ve 23955 sayılı Resmi Gazete).
• 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu (12.06.2002 tarih ve 24783sayılı Resmi Gazete).
• 5766 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (06.06.2008 tarih ve Mük.26898 sayılı Resmi Gazete).
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (14.07.2009 tarih ve 27288 sayılı Resmi Gazete).