Türkiye’de Olağan Dönem Kanun Hükmünde Kararnâme’leri İle İlgili Bazı Sorunlara İlişkin Değerlendirmeler

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 1, 33 - 61, 01.01.2012

Mustafa Avcı

Öz

Bakanlar Kurulu’na kanun hükmünde kararnâme çıkarma yetkisi verilmesi bazı durumlarda gerekli olduğu için bu düzenleme Anayasa’da yer bulmuştur. Kanun hükmünde kararnâme’ler konusunda ortaya çıkan sorunların hemen hemen tamamına yakını, Anayasa’daki kanun hükmünde kararnâme’ler rejimine ilişkin düzenleme eksikliklerinden veya yanlışlıklarından kaynaklanmaktadır. Örneğin, kanun hükmünde kararnâme’lerin imzalanması için Cumhurbaşkanı’na gitmesi konusunda Anayasa’nın kanun hükmünde kararnâme’leri düzenleyen 91.maddesinde bir düzenleme yer almamaktadır. Yine kanun hükmünde kararnâme’nin Meclis tarafından reddedilmesi veya Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi üzerine, bu kanun hükmünde kararnâme’nin değiştirdiği veya uygulamadan kaldırdığı önceki tarihli kanunun yürürlüğe girmesine ilişkin Anayasa değişikliğinin yapılması gerektiği belirtilmektedir. Örneğin yine Anayasa, kanun hükmünde kararnâme’nin Meclis’e sunulmadan yürürlüğe girdiğini düzenlemiştir. Çünkü ancak yürürlükte olan bir şey yürürlükten kalkabilir. Bu hatalı düzenlemenin Anayasa’da düzeltilmesi gerekmektedir. Anayasa’da, yürürlükten kalkar yerine yürürlüğe girmez denmesi gerekirdi. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde Anayasa’da yapılması plânlanan değişikliklerde, kanun hükmünde kararnâme’ler konusunda tespit edilen birçok soruna yönelik çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi beklenmektedir

Anahtar Kelimeler

Kanun hükmünde kararnâme, yetki kanunu, idarenin düzenleyici işlemi, Anayasa Mahkemesi, yargısal denetim

EVALUATIONS ABOUT SOME PROBLEMS RELATED TO DECREE LAW OF REGULAR PERIOD IN TURKEY

Öz

The Council of Ministers is vested with the authority to issue a decree in the Constitution as this may be required in some cases. Almost all problems related with decree laws result from defi ciencies or falsities concerning the regime of decree laws in the Constitution. For example, regarding the signing of decree laws by the President, the Constitution does not provide any regulation in Article 91, which is related with the decrees with the farce of law. Further, upon rejection of a decree law by the Parliament or cancellation of a decree law by the Constitutional Court, there is need to make a constitutional amendment regarding the enforcement of the previous law amended or removed by the given decree law. For instance, organized the Constitution, being submitted to Parliament by decree law enter into force. Because, something that is in effect cease to have effect. This erroneous statement in the Constitution should be corrected. Rather than cease to have effect, the statement should be that the decree law does not enter into force. Thus, the constitutional amendments planned for the coming days are expected to target at the solutions of many problems related with decree laws

Anahtar Kelimeler

Decree law, enabling statute, the regulatory process of the administration, Constitutional Court, judicial review

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2.Baskı, Ankara, 2011.
• ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz, Anayasa Yargısı, Yetkin Yayınları, Ankara, 1997.
• ATAR, Yavuz, Karşılaştırmalı ve Notlu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Önceki Anayasalar, Mimoza Yayınları, Konya, 2008.
• ATAR, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınları, 5.Baskı, Konya
• ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitapevi, Ankara, 2006.
• AVCI, Mustafa, Devlet Memurları Kanunu Kapsamında Kamu Görevliliğine Giriş, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• AZRAK, Ali Ülkü, Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Cilt: I, Ankara, 1984. s.151-168.
• AZRAK, Ali Ülkü, Hukuk Devleti Açısından Memurların Mesleki Güvenceleri, Kamu Personeli Sorunları, İdare Hukuku Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No:8, 4-5 Nisan, Eskişehir, 2003. s.1-12.
• BİLGEN, Pertev, İdare Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1999.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan, İptal Edilen Düzenleyici İşlemin Yerine Eskisi Yürürlüğe Girer Mi?, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Dergisi, Dergi No:14, Ankara, 2000. s.137-142.
• DURAN, Lutfi , Kanun Hükmünde Kararnâme, Amme İdaresi Dergisi, TODAİE Yayınları, Cilt:8, Sayı:2, Ankara, 1975. s.3-19.
• DURAN, Lutfi , İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1982.
• GİRİTLİ, İsmet/BİLGEN, Pertev/AKGÜNER, Tayfun, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2006.
• GÖZLER, Kemal, Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi, Ekin Kitapevi. Bursa. 2000.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Cilt:I, Ekin Kitabevi, Bursa, 2003.
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi, 13.Baskı, Bursa, 2008.
• GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref, Açıklamalı Türk Anayasaları, Turhan Kitabevi, 4.Baskı, Ankara, 2002.
• GÖZÜBÜYÜK, A.Şeref, Yönetim Hukuku, Turhan Kitabevi, 27.Baskı, Ankara, 2008.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref/TAN, Turgut, İdare Hukuku, Cilt:I, Turhan Kitapevi, 4.Baskı, Ankara, 2006.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayıncılık, 7.Baskı, Ankara, 2003.
• KABOĞLU, İbrahim, Anayasa Yargısı, İmge Kitabevi, 2.Baskı, Kasım, İstanbul, 1997.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:52, Sayı:1-4, Ankara, 1997. s.387-435.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, Kanun Hükmünde Kararnamenin Niteliği, (Bir Öneri: Birlikte Yasama), Amme İdaresi Dergisi, TODAİE Yayınları, Cilt:31, Sayı:2, Haziran, Ankara, 1998. s.41-63.
• KUZU, Burhan, Anayasa Hukukumuzda Yürütme Organının Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisi ve Güçlendirilmesi Eğilimi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1987.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 6.Baskı, Ankara, 2000.
• SAĞLAM, Fazıl, Kanun Hükmünde Kararnâme Çıkarma Yetkisinin Sınırları: Uygulamanın Yaygınlaşmasından Doğabilecek Sorunlar, Anayasa Yargısı, Cilt:I, Ankara, 1984. s.261-271.
• SERİM, Bülent, İptal Edilen Kuralın Yerine Eskisinin Kendiliğinden Yürürlüğe Girememesi, Amme İdaresi Dergisi, TODAİE Yayınları, Cilt:28, Sayı:1, Mart, Ankara, 1995. s.33-46.
• TAN, Turgut, Türk Hukukunda Kanun Hükmünde Kararnâme Uygulaması ve Sorunlar, Ankara Üniversitesi Siyâsal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:50, Sayı:1-2, Ankara, 1995. s.335-350.
• TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Nemci, 1982 Anayasası’na göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, 8.Baskı, İstanbul, 2006.
• TEZİÇ, Erdoğan, Yasama Yetkisi ve Kanun Hükmünde Kararnâmeler, Amme İdaresi Dergisi, TODAİE Yayınları, Cilt:5, Sayı:1, Mart, Ankara, 1972. s.3-14.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, 5.Baskı, İstanbul, 1998.
• YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayınları, 1.Baskı, Eylül, İstanbul
• YILDIRIM, Turan/KARAN, Nur, İdare Hukuku I, XII Levha Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, Ekim, 2009.
• YILDIRIM, Turan, Anayasa Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı, Amme İdaresi Dergisi, TODAİE Yayınları, Cilt:26, Sayı:4, Ankara, 1994. s.69-80.
• YILDIRIM, Turan, Kanun Hükmünde Kararnâme Uygulaması, Hukuk Araştırmaları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Cilt:9, Sayı:1- 3, İstanbul, 1995. s.73-90.
• YÜZBAŞIOĞLU, Nemci, 1982 Anayasası ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Türkiye’de Kanun Hükmünde Kararnameler Rejimi, Beta Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, 1996.
• ZENGİN, Eyüp/ALTIN, Sırrı, Türk Hukukunda Kanun Hükmünde Kararnâme Uygulaması, Sayıştay Dergisi, Sayı:34, Temmuz-Eylül, Ankara, 1999. s.29-45.
• http://www.anayasa.gov.tr/Kararlar Bilgi Bankası.
• http://www.danistay.gov.tr/Danıştay Bilgi Bankası.