Çevresel Etki Değerlendirmesinin Yargı Kararları Çerçevesinde İrdelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 15 Sayı: 3, 97 - 130, 01.07.2011

Süheyla Suzan Alıca

Öz

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), çevre sorunlarının çözümüne ilişkin en önemli önleyici araçlardan biri olarak doğmuş ve tüm gelişmiş ülkelerde kabul görmüştür. Ülkemizde 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 10. maddesinde getirilen düzenleme ile mevzuatımıza girmiştir. Bu düzenlemenin ardından 1993 yılında yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, çevreye etkisi olabilecek projelerin faaliyete girmeden engellenmesini amaçlamıştır. ÇED Yönetmeliği, pek çok kez değişikliğe uğramış ve en son 2008 yılında yapılan değişiklikle mevzuatta yerini almıştır. Bundan sonraki dönemlerde de uygulamadaki sorunlara ve Avrupa Birliği direktifl erine paralel olarak Yönetmelikte değişikliklerin yapılacağı kesindir. ÇED Yönetmeliği ile çevre sorunlarına yol açabilecek her faaliyet için kurum, kuruluş ve işletmelere yasal bir zorunluluk olarak “ÇED Raporu” hazırlama yükümlülüğü getirilmektedir. Çevre yönetiminin en önemli araçlarından biri olan Çevresel Etki Değerlendirmesi’ne ilişkin yasal düzenlemeler ile kurumsal yapılanmaya yer verilen bu çalışmada, uygulamada karşılaşılan sorunları ile konuyla ilgili yargı kararları tartışılmış ve Avrupa Birliği ÇED Direktifi (EIA) üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Çevresel etki değerlendirmesi, yargı kararları, halkın katılımı

AN OWERVIEW ON THE ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT IN THE FRAME OF TURKISH CASE LAW

Öz

The Environmental Impact Assessment (EIA) has been come into existence as one of the most important preventing approach for the solutions of environmental problems. It has also been accepted all over the developed countries. In Turkey the EIA was come into effect with Environment Law number 2872. The EIA Regulation was entered into force in 1993 and has been changed several times. The last Regulation was come in to force in 2008. The regulation of Environmental İmpact Assessment gives responsibilities to the corporations, installations and enterprises by law to prepare an “EIA Report” for the each activities that can cause environmental problems. The EIA is one of the considerable instrument for environmental management. In this study, It is discussed the court decision concerning about EIA and emphasized the Directives of Environmental Impact Assessment

Anahtar Kelimeler

Environmental Impact Assessment, court decisions, public participation

Kaynakça

• Birinci Ulusal ÇED Çalıştayı, Sonuçlar Kitapçığı, Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü, 25-27 Şubat 2009.
• Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) El Kitabı, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü, Ocak 2009.
• Environmental Impact Assessment Of Projects Rulings Of The Court Justice, European Commission, http://ec.europa.eu/environment/eia/ pdf/eia_case_law.pdf erişim tarihi (16.06.2011)
• GLASSON, John, THERIVEL, Riki, CHADWICK, Andrew, Introduction To Environmental Impact Assessment, England, Routledge, 2005.
• KARAMAN, Zerrin Toprak, “Sosyo Ekonomik Çevre ve Çevresel Etki Değerlendirmesi” Türk İdare Dergisi, Sa.410, Mart 1996.
• KARATAŞ, A.- ÖZKURT, Ş., Çevresel Etki Değerlendirme “ÇED”, ISBN 975-96176-1-7. Ankara, 2002.
• LAWRENCE, P. David, Environmental Impact Assessment Practical Solitions to Recurrent Problems, USA, Wiley Interscience, 2003.
• Regional Environmental Center, Handbook on The Implementation of EC Environmental Legislation, 2008.
• ŞİMŞEK, Tacettin, “Çevresel Etki Değerlendirmesi, Mevzuat, Uygulama ve Sorunlar”, Danıştay Başkanlığı, Sempozyum 11 Mayıs 2010, 142. Yıl, s.63-91.
• USLU Orhan, Çevresel Etki Değerlendirmesi, Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara, 1996.
• TURGUT, Nükhet Yılmaz, Çevre Politikası ve Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara, 2009.
• WOOD, Cristopher, Environmental Impact Assessment, England Prentice Hall, 2003.
• YAŞAMIŞ Firuz Demir, Çevresel Etki Değerlendirilmesi, Kuram, Teknik ve Yöntemler, Ankara, 1997.
• YİĞİT, N.-ÇOLAK, E.-KETENOĞLU, O.-KURT, L.-SÖZEN, M.- HAMZAOĞLU, E.-KARATAŞ, A.- ÖZKURT, Ş., Çevresel Etki Değerlendirme “ÇED”, ISBN 975-96176-1-7. Ankara, 2002.
• Council Directive of 27 June 1985 on the Assessment of the Effects of Certain Public and Private Projects on the Environment, 85/337/ EEC, OJL 175, 05/07/1985. http://ec.europa.eu/environment/eia/full- legal-text/85337.htm (Erişim tarihi 07.07.2011)
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı 07.01.2004 tarih ve C-201/02 sayı. http://www.echr.coe.int/echr/Homepage_EN (Erişim tarihi 07.07.2011)
• An. Mah. Kararı 15.01.2009 tarih ve E.2004/70, K.2009/7. R.G. 11.06.2009 tarih 27255 sayı
• An.Mah.Kararı 15.01.2009 tarih ve E.2006/99,K.2009/9.RG. 08.07.2009 tarih ve 27282 sayı.
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Kararı, E. 1999/272, K. 1999/704.
• Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Kararı, 07.10.2010 tarih ve YD itiraz No: 2010/605.
• Danıştay 6. Dairesi K., 06.11.2001 tarih ve E.2000/3626, K.2001/5220.
• Danıştay 6. Dairesi K., E.1997/4497, K.1998/5629.
• Danıştay 6. Dairesi K. 19.11.1998 tarih ve E.1997/4496 , K.1998/5631.
• Danıştay 6. Dairesi K., 31.10.2007 tarih ve E.2005/4294, K.2007/5926.
• Danıştay 8. Dairesi K., 02.05.2001 tarih ve E.2000/4696, K.2001/2030.
• Danıştay 8. Dairesi K., 23.5.2002 tarih ve E.2001/3710, K.2002/3014.
• Danıştay 6. Dairesi K., 10/11/2008 tarih, E.2008/4951, K.2008/7570.
• Danıştay 6. Dairesi K., 07.07.2009 tarih, E. 2009/436 ve K.2009/7910.
• İstanbul 6. İdare Mahkemesi K., 28.4.2000 tarih ve E.1998/687, K.2000/410.
• İstanbul 6. İdare Mahkemesi K., 30.9.2002 tarih ve E.2002/1065, K.2002/1068.
• Bursa 2. İdare Mahkemesi K., 13.03.2008 tarihli, E.2007/1050 ve K.2008/275.
• Bursa 1. İdare Mahkemesi K., 14.07.2008 tarih, E.2007/914 ve K.2008/797.
• Şanlıurfa İdare Mahkemesi K., E.2009/94, K.2009/1927.
• Gaziantep 2. İdare Mahkemesi K., E.2008/363, K.2009/1162.
• Bursa 1. İdare Mahkemesi K., 23.10.2008 tarih ve E.2008/160, K.2008/1025.
• Kocaeli İdare Mahkemesi K., 30.05.2008 tarih ve E. 2006/3343, K.2008/747.
• İstanbul 4. İdare Mahkemesi K., 11.11.2010 tarih ve E.2009/1968, K.2010/2219.
• Bursa 2. İdare Mahkemesi K, 13.03.2008 tarih ve E.2007/1050, K.2008/275.
• Muğla 4. İdare Mahkemesi K., 12.11.2008 tarih, E.2007/1357, K.2008/2039.
• Adana 1. İdare Mahkemesi K., 31.03.2003 tarih ve E.2001/518, K.2003/346.
• Manisa İdare Mahkemesi K., 13.01.2009 tarih ve E.2008/1728, K.2009/18