GENEL OLARAK İMKANSIZLIK

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 2, 169 - 181, 01.12.2010

İpek Yücer

Öz

İnsanlar gerek günlük yaşantılarında gerekse iş hayatlarında her gün çeşitli gereksinimlerle karşılaşırlar. Bu gereksinimler ancak başkaları ile borç ilişkileri, özellikle de sözleşmeler kurmak suretiyle giderilebilir. Sözleşmeler, tarafl ar arasında borç ilişkisi doğuran, tarafl arın birbirlerine uygun ve karşılıklı irade beyanları ile kurulan hukuki işlemlerdir. Sözleşmelerin konusu ve kuruluş amacı, kişilerin gereksinimlerine yönelik edimlerdir. Türk Borçlar Hukukuna göre, kişiler sözleşme yapıp yapmamakta, sözleşme tarafl arını seçmekte ve sözleşme konusu edimleri belirlemekte serbesttirler. Buna sözleşme özgürlüğü ilkesi denir. Ancak, bazı hallerde bu ilke sınırlanmaktadır. Bu sınırlamalardan birini de “ imkansızlık” oluşturmaktadır.İmkansızlık, borçlanılan edim yükümünün ya bastan itibaren geçerli olarak doğmasını ya da sonradan borçlu veya diğer herhangi bir kimse tarafından objektif, sürekli ve kesin olarak yerine getirilmesini önleyen fi ili veya hukuki engeller olarak tanımlanabilir.Makalemizin konusunu edimin, sözleşmenin kurulmasından önce veya en geç kurulduğu sırada mevcut objektif, sürekli, fi ili veya hukuki bir engel sebebiyle, borçlu da dahil hiç kimse tarafından ifa edilememesi olarak tanımlanan, başlangıçtaki imkansızlık oluşturmaktadır.Başlangıçtaki imkansızlık, doktrindeki hakim görüşe göre, edimin borçlu da dahil üçüncü kişiler tarafından ifa edilip edilememesi ölçüsü esas alınıp, başlangıçtaki objektif imkansızlık, başlangıçtaki sübjektif imkansızlık seklinde ikiye ayrılarak incelenmektedir. Bu iki tür başlangıçtaki imkansızlık haline farklı hukuki sonuçlar bağlanmaktadır.İnsanların gereksinimlerini karşılama aracı olan sözleşmelerin geçersiz olmasına neden olan başlangıçtaki imkansızlık, bu yönüyle borç ilişkilerinde büyük bir öneme sahiptir

Anahtar Kelimeler

imkansızlık, baslangıçtaki imkansızlık, sübjektif imkansızlık, sözleşme

IMPOSSIBILITY IN TURKISH LAW

Öz

The human beings have to face various needs both in their daily lives and in their professional lives everyday. These needs can be overcome by debt relations with others, especially by establishing contracts. The contracts are legal transactions which create debt relations between the parties by the declaration of mutual agreement and consent. The subjects and objects of the contracts are the activities to meet the parties’ needs. According to the Turkish Code of Obligatons, the parties are free in signing a contract; choosing the contracting party and determining the subjects of the contract. This is called the Principle of Freedom for Contracts. However, in some cases, this principle is limited. One of such limitations is the “impossibility”

Anahtar Kelimeler

impossibility, initial impossibility, subjective impossibility, contract

Kaynakça

• Akıncı, Sahin: Borçlar Hukuku Bilgisi, Konya 2006.
• Akıntürk, Turgut: Satım Akdinde Hasarın İntikali, Ankara 1966.
• Akyol, Şener: Borçlar Hukuku Genel Hükümler I, İstanbul 1995.
• Altaş, Hüseyin: Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık, (Yayımlanmamıs Yükseklisans Tezi), Ankara 1991.
• Altaş, Hüseyin: Eserin Teslimden Önce Telef Olması, Ankara 2003.
• Altunkaya, Mehmet: Edimin Baslangıçtaki İmkansızlığı, Ankara 2005.
• Aral, Fahrettin: Türk Borçlar Hukukuna Göre Kötü İfa, Ankara 1985, (Yayımlanmamıs Doktora Tezi).
• Ayan, Mehmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3.Bası, Konya 2002.
• Başpınar, Veysel: Borç Sözleşmelerinin Kısmi Butlanı, Ankara 1998.
• Dural, Mustafa: Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık, İstanbul 1976.
• Dural, Mustafa: İmkansızlık Kavramı ve Türleri, ( BATİDER, 7.Cilt, 1.Sayı, Ankara 1973, s. 13-57).
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 11. Bası, İstanbul 2010.
• İnan, Ali Naim: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 1984.
• İnan, Ali Naim: Die Unmöglichkeit der Leistung im deutschen, schweizerischen und türkischen recht, Freiburg 1956.
• Kılıçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6.Bası, Ankara 2005.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip: İslem Temelinin Çökmüs Sayılabilmesi İçin Sosyal Felaket Olarak Nitelendirilebilecek Olaganüstü Bir Olayın Gerçeklesmesi Sart Mıdır? (Kemal Oguzman Anısına Armagan, İÜHFD, İstanbul 2000, s. 503-514).
• Oğuzman, Kemal/ Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2005.
• Reisoğlu, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 18. Bası, İstanbul 2006.
• Schwarz, Andreas B.: Borçlar Hukuku Dersleri, Çeviren: Davran, Bülent, I.Cilt, İstanbul 1948.
• Serozan, Rona: İfa, ifa Engelleri, Haksız Zenginleşme, 3.Cilt, 4.Bası, İstanbul 2006.
• Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, İstanbul 1988.
• Tunçomağ, Kenan: Alman Hukukunda Borcun İfasında Aşırı Güçlük İle İlgili Objektif Görüşler, (İÜHFM, 32.Cilt, Sayı: 2-4, s. 884-905).
• Tunçomağ, Kenan: Borçlar Hukuku, 1. Cilt, 4. Bası, İstanbul 1976.
• Velidedeoğlu, Veldet/ Özdemir, Refet: Borçlar Kanunu Şerhi, Ankara 1987.
• Von Tuhr, Andreas: Borçlar Hukuku Umumi Kısmı, Çeviren: Edege, Cevat, Cilt: 1-2, Ankara 1983.