Günümüz Türkiye’sinde Ordunun Askeralma Sisteminin Korunması Meselesi ve Millî Devlet (Ulus-Devlet) Anlayışı İle İlgisi

Yıl 2008, Cilt: 12 Sayı: 1, 797 - 822, 01.06.2008

Celâl Işıklar

Öz

Zorunlu askerlik , XIX ve XX’nci yüzyıllarda yükselen modern ulus-devletin ayırt edici unsurlarından biri olmuştur. Ancak günümüzde yerini profesyonel askerliğe terk etmektedir. Türkiye’de de yönetici/komutanlar ile ordunun bir kısmı profesyoneldir. Modernleşmesini ve bu bağlamda ulus-devlet sürecini tam olarak gerçekleştiremeyen Türkiye’de mevcut zorunlu askerlik sisteminin muhafazası gereklidir. Çünkü, savunma ihtiyacı değişmemiştir.Hâlâ ülke bütünlüğüne yönelik tehditler devam etmektedir. Askerlik toplumda eşitliği sağlayan bir yükümlülüktür. Ayrıca Türkler tarihte olduğu gibi bugün de ordu-millet özelliğini sürdürmektedir. Bu sebeplerle, post modern orduya iilişkin parametreler büyük oranda ortaya çıkmadıkça, mevcut sistemin bir sure daha korunması yerinde olacaktır.

Anahtar Kelimeler

1. Zorunlu askerlik hizmeti, 2. Zorunlu askerlik / askere alma, 3. Profesyonel askerlik, 4. Ulus-devlet

THE PROBLEM TO THE SUSTAINABILITY OF MILITARY SERVICE SYSTEM IN TURKEY AND THE RELATION WITH THE NATION STATE

Öz

Compulsory (mandatory) military service has been one of the elements of the modern nation state in XIX th and XX th century. But, nowadays, it begun to left it’s place to the professional armies. In Turkish army, leaders/commanders and some part of the army are professional. Not fulfi llments of modernism and not fulfi llments of the progress of the nation state in Turkey require to sustain the present compulsory military service. Because, the requirements of national defense has not changed and the threats to the nation state are still existing. Compulsory (mandatory) military service is one of the obligations, which ensure equality between Turkish citizens. Even today, Turks lead the feature of army-nation tradition as in the history. Because of that reasons, the present compulsory military service in Turkey should be sustained as long as the parameters leading to post modern army don’t come into reality.

Anahtar Kelimeler

1. Draft, compulsory (mandatory) military service, 2. Conscription, 3. All volunteer force / Professional military service, 4. Nation-state

Kaynakça

• AKIN, Mustafa Şeref; Profesyonel Ordu ve Türk Silahlı Kuvvetleri, Kitap Dostu Yayınları, İstanbul, 2008
• AKKAYA, Rukiye; Küreselleşme Olgusu Karşısında Ulus Sorunu, İstan- bul, Legal Yayıncılık, 2004
• ALTINAY, Ayşe Gül; “Cumhuriyet ile savaşçı millet olduk”, Nuriye Akman’ın röportajı, Zaman Gazetesi, 8.3.2005
• -------------; “Militarizm”, “5.11.2005, (Erişim) http://www.savaskarsitlari. org, 15.9.2007
• AKYOL, Taha; “Orduya Güvenmek”, Milliyet Gazetesi, 4.10.2006
• ASLAN, Nurcan- İLHAN, Fatma; “Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne Askerlik Hizmeti ve Askere Alımlar (XIX Yüzyıldan İtibaren)”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergi- si, Y.6, S.11, Şubat 2008
• BELGE, Murat;“Vicdanî Ret Konusu”, Radikal Gazetesi, 7.5.2006
• -------------; “Değişen ve Değişmeyenler”, Radikal Gazetesi, 9.5.2006.
• BOZDEMİR, Mevlüt; Türk Ordusunun Tarihsel Kaynakları, Ankara, AÜSBF Yayınları, No:489, 1982
• BRÖCLİNG, Ulrich; Disiplin: Askeri itaat Üretiminin Sosyolojisi ve Ta- rihi, Çev. Veysel ATAMAN, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2001
• ÇEÇEN, Anıl; Türkiye Cumhuriyeti Ulus Devleti, Fark Yayınları, Ankara 2007
• ÇETİN, Halis; Modernleşme ve Türkiye’de Modernleşme Krizleri, Anka- ra, Siyasal Kitabevi, 2003
• DOĞAN, İlyas; Parçalayan Küreselleşme: Devlet ve Toplum Kuramları- na Yeni Yaklaşımlar, Küreselleşme Çağında Uluslara- rası Sistem, Ankara, Yetkin Yayınları, 2006
• DURMUŞ, İlhami “Eski Türklerde Askerî Kültür,” TSK Dergisi, S.385, Tem- muz 2005
• ERÖZDEN, Ozan; Ulus-Devlet, Ankara, Dost Kitabevi, 1997
• GÖKA, Erol; Türk Grup Davranışı, Ankara, Aşina Kitaplar, 3.B, 2006
• GÖKTÜRK, Gülay; “Profesyonel Ordu,” Bugün Gazetesi, 14.12.2005.
• -----------; “Vicdanî Redde Hayır,” Bugün Gazetesi, 28.1.2006
• GUIBERNAU, Montserrat; Milliyetçilikler/ 20. Yüzyılda Ulusal Devlet ve Milliyetçilikler, Çev. N.Nur DOMANİÇ, Sarmal Yayıne- vi, 1997, İstanbul
• GÜRKAN, İhsan; Türkiye’de Askerlik Kurumu ve Askerler, İÜİFD Dergisi, 1992/93, s.323-329
• İLHAN, Suat; Türk Askerî Kültürünün Tarihî Gelişmesi, , İstanbul, Ötü- ken Neşriyat, 1999
• ------------; “Askerlik,” Millî Kültür Unsurlarımız Üzerine Genel Görüş- ler, Ankara, Atatük Kültür Merkezi Yayını No:46,1990, s.323 vd
• İNALCIK, Halil; “Osmanlı Devrinde Türk Ordusu,” Türk Kültürü Dergisi, S.118, Y.X, Ağustos 1972
• ------------; Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi, İstanbul, Eren Yayıncılık, 1993
• KAFESOĞLU, İbrahim; Türk Millî Kültürü, İstanbul, Ötüken Neşriyat, 23.B, 2003
• KAYA, Ersin; “Vicdanî Ret Uygulaması ve Türkiye,” Stratejik Araştırmalar Dergisi, S. 8, Eylül 2006
• KAYABALI, İsmail - ARSLANOĞLU, Cemender; Doruk Dergisi, Ordu Özel Sayısı, S.1, Y.1, Ağustos 1976, Ankara 1976
• KAZGAN, Gülten; Küreselleşme ve Ulus Devlet, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005
• KEAGAN, John; Savaş Sanatı, Çev. Füsun DORUKER, İstanbul, Sabah Ki- tapları, 1995
• KIRCA, Coşkun; “Vicdan itirazı”, Akşam Gazetesi, 26.5.2004
• KOÇAK, Mustafa; Devlet ve Egemenlik: Batı’da ve Türkiye’de Egemen- lik Anlayışının Değişimi, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2006
• KOÇDEMİR, Kadir; Millî Devlet ve Küreselleşme, İstanbul, Ötüken Neşri- yat, 2004
• KOLOĞLU, Orhan; “Osmanlı Devleti’nde ‘Asker Millet’ Anlayışının Oluş- ması”, Tarih ve Toplum Dergisi, 32/192, Aralık 1999, s.24-47
• KURT, Erdoğan; “Feasibility of All-volunteer Armed Force İn Turkey”, Naval Postgraduate School, Monterey-California/USA, June 2001 (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
• LUCASSEN, Jan - ZÜRCHER, Erik Jan; “Zorunlu Askerlik ve Direniş: Tarihî Çerçeve,” Der. Erik Jan ZÜRCHER, Devletin Silahlan- ması: Ortadoğu’da ve Orta Asya’da Zorunlu Askerlik (1775-1925), Çev. M. Tanju AKAD, İstanbul, İstanbul Bil- gi Üniversitesi Yayınları No:41, 2003
• MOSKOS, Charles C.; “Toward a Postmodern Military: The United States as a Paradigma”, Ed. Charles C.MOSKOS- John Allen WIL- LIAMS-David R. SEGAL, The Postmodern Military: Armed Forces After The Cold War, New York, Oxford University Press, 2000
• MOSKOS, Charles C. - WILLIAMS, John Allen – SEGAL, David R; “Ar- med Forces After The Cold,” Ed. Charles C.MOSKOS- John Allen WILLIAMS-David R. SEGAL, The Postmo- dern Military: Armed Forces After The Cold War, New York, Oxford University Press, 2000
• MURPHEY, Rhoads; Osmanlı’da Ordu ve Savaş: 1500-1700, Çev. M. Tanju AKAD, İstanbul, Homer Kitabevi, 2007
• ORTAYLI, İlber; Türkiye Tarihine Giriş, Ankara, Turhan Kitabevi, 2.B, 2000
• ÖZHAN, Hacı Ali; “Askerlik”, Vakit Gazetesi, 30.11.2002
• ÖZTÜRK, Osman Metin; Anayasal Düzeyde Savunma ve Güvenlik Yapı- lanması, Ankara, Vadi Yayınları, 1997
• SAY, Ömer; Millî Devlet Kültürü, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 1998
• SHOWALTER, Denis; “1815-64 Avrupa’nın Savaş Tarzı,” Ed. Jeremy BLACK, Dretnot, Tank ve Uçak: Modern Çağda Savaş Sanatı 1815-2000, Çev. Yavuz ALAGON, İstanbul, Kitap Yayınevi, 2003
• ŞEN, Serdar; Silahlı Kuvvetler ve Modernizm, İstanbul, 2.B, Nokta Kitap, 2005
• TARAKÇI, Mustafa; “Askerlik Düzeninde Yeni Düzenleme”, Cumhuriyet Gazetesi, 22.2.2006
• TANERİ, Aydın; Osmanlı Kara ve Deniz Kuvvetleri: Kuruluş Devri, An- kara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981
• TEZCAN, Mahmut; Türk Kişiliği ve Kültür-Kişilik İlişkileri, Ankara , Kül- tür Bakanlığı, 1997
• TURHAN, Kaan; “TSK’yı ve Ulus Devleti Hedef Alan Vicdanî Ret”, Ye- niden Anadolu ve Rumeli Müdafaa–i Hukuk Dergisi, S.100, Ocak 2007, Antalya, 2007, s.100
• ------------; Sivil Casus, İstanbul, IQ Yayıncılık, 2006
• TÜRKDOĞAN, Orhan; Türk Ulus-Devlet Kimliği, İstanbul, IQ Yayıncılık, 2.B., 2006
• UŞAKLI, Ali Bülent; Savaşın Dönüşümü ve Teknoloji, Ankara, Lalezar Ki- tabevi, 2008
• UZUN, Begüm; “Türkiye’de Vicdanî Ret I-II,” 3.8.2006, (Erişim) http:// www.savas–karsitlari.org, 15.9.2007
• YALÇINKAYA, Haldun; Savaş: Uluslararası İlişkilerde Güç Kullanımı, Ankara, İmge Kitabevi, 2008
• YÜKSEL, Mehmet; Küreselleşme, Ulusal Hukuk ve Türkiye, Ankara, Si- yasal Kitabevi, 2001 BOŞ