Loading [a11y]/accessibility-menu.js
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23)

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 3, 195 - 222, 26.07.2019
https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.609053

Öz

Genel
işlem koşulları; sırasıyla yürürlük, yorum ve içerik denetiminden geçirilir. Genel
işlem koşulunun anlamı hususunda sözleşme tarafları arasındaki uyuşmazlığın
yorum yoluyla çözümlenmesi gerekir. Genel işlem koşullarında yer alan bir
hüküm, birden çok anlama geliyorsa, TBK m. 23 hükmü çerçevesinde düzenleyenin
aleyhine ve karşı tarafın lehine olacak şekilde yorumlanır. Ancak genel işlem
koşulunun açık ve anlaşılır olmaması hâlinde aynı esas uygulanamaz. Bu durumda,
TBK m. 23 düzenlemesinin aksine, ilgili genel işlem koşulunun geçersiz olduğunu
kabul etmek gerekir. Genel işlem koşulunun birden çok anlama gelmesi hâlinde
muhatabın lehine yorum kuralı, talî nitelikte olup sadece mutad yorum
yöntemleriyle yorum uyuşmazlığı giderilemezse uygulanabilir.

Kaynakça

  • AKÇAAL, Mehmet: “Borçlar Kanununun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2014, Cilt XVIII, Sayı 1, s. 49-69.
  • ATAMER, Yeşim: Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi, 2. Bası, Beta Basım, İstanbul, 2001. [ATAMER, (2001)]
  • ATAMER, Yeşim: “Genel İşlem Koşullarının Denetiminde Yeni Açılımlar”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004, s. 291-331. [ATAMER, (2004)]
  • ATAMER, Yeşim: “Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi- TKHK m. 6 ve TTK m. 55, F. 1, (f) İle Karşılaştırmalı Olarak”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları ve Sempozyumu, Bankacılık Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2012, s. 9-73. [ATAMER, (2012)]
  • ATAMULU, İsmail: “Genel İşlem Şartlarında Şahsî (Bireysel) Anlaşmanın Mevcudiyetini İspat Yükü”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2018, Cilt XIII, Sayı 1, s. 101-147.
  • AUER, Eugen: Die richterliche Korrektur von Standardverträgen, Verlag Stämpfli & Cie, Bern, 1964.
  • AYDOĞDU, Murat: Türk Borçlar Hukuku’nda Genel İşlem Koşullarının ve Tüketici Hukuku’nda Haksız Şartların Denetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014. [AYDOĞDU, (2014)]
  • AYDOĞDU, Murat: Genel İşlem Koşulları Şerhi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018. [AYDOĞDU, (2018)]
  • BASEDOW, Jürgen: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 2, Schuldrecht – Allgemeiner Teil, 8. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2019 (Herausgeber: SÄCKER, Franz Jürgen/RIXECKER, Roland/OETKER, Hartmut/LIMPERG, Bettina).
  • BAUER, Walo: Der Schutz vor unbilligen Allgemeinen Geschäftsbedingungen (AGB) im schweizerischen Recht, 3. Auflage, Schulthess Polygraphischer Verlag AG, Zürich, 1981.
  • BERGER, Bernhard: Allgemeines Schuldrecht, 2. Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2012.
  • BÜHRER, Marc P.: AGB-Kollisionen, “the battle of the forms” und weitere Probleme beim Verweis auf Allgemeine Geschäftsbedingungen, Schulthess Polygraphischer Verlag AG, Zürich, 1987.
  • EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
  • GAUCH, Peter/SCHLUEP, Walter R./SCHMID, Jörg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne aussvertragliches Haftpflichtrecht, Band I, 10. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich/Basel/Genf, 2014.
  • GUHL, Theo/KOLLER, Alfred/SCHNYDER, Anton K./DRUEY, Jean Nicolas: Das Schweizerische Obligationenrecht mit Einschluss des Handels- und Wertpapierrechts, 9. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2000. HAVUTÇU, Ayşe: Açık İçerik Denetimi Yoluyla Tüketicinin Genel İşlem Koşullarına Karşı Korunması, Güncel Yayınevi, İzmir, 2003.
  • HUGUENIN, Claire: Obligationenrecht Allgemeiner und Besonderer Teil, 2. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich/Basel/Genf, 2014.
  • HUGUENIN, Claire/MEISE, Barbara: Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 6. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2015 (Herausgeber: HONSELL, Heinrich/VOGT, Nedim Peter/WIEGAND, Wolfgang).
  • JÄGGI, Peter/GAUCH, Peter: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, V. Band: Obligationenrecht, Teilband V 1b, Art. 18 OR, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1980.
  • KAPLAN, İbrahim: “Banka Standart Sözleşmeleri ve Banka Genel İşlem Şartları”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt XVI, Sayı 2, Yıl 1991, s. 51-89. [KAPLAN, (1991)]
  • KAPLAN, İbrahim: Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi, Sözleşmenin Yorumu, Sözleşmenin Tamamlanması, Sözleşmenin Değişen Hâl ve Şartlara Uyarlanması, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013. [KAPLAN, (2013)]
  • KAŞAK, Esra: “Sözleşmenin Niteliğine ve İşin Özelliğine Yabancı Olan Genel İşlem Koşulları (6098 sayılı TBK m. 21/2)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, Yıl 2012, s. 415-429.
  • KELLER, Max: “Die Auslegung obligationenrechtlicher Verträge”, Schweizerische Juristen-Zeitung, 57. Jahrgang, Heft 20, 15. Oktober 1961, s. 313-322.
  • KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Hüküm, Birinci Cilt, 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
  • KOLLER, Alfred: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Handbuch des allgemeinen Schuldrechts, 4. Auflage, Stämpfli Verlag, Bern, 2017.
  • KRAMER, Ernst A./PROBST, Thomas: Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2013.
  • KRAMER, Ernst A./PROBST, Thomas/PERRIG, Roman: Schweizerisches Recht der Allgemeinen Geschäftsbedingungen, Stämpfli Verlag, Bern, 2016.
  • KRAMER, Ernst A./SCHMIDLIN, Bruno: Berner Kommentar, Bd. VI Obligationenrecht, 1. Abteilung Allgemeine Bestimmungen, 1. Teilband Allgemeine Einleitung in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art. 1-18 OR, Stämpfli Verlag, Bern, 1986 (Herausgeber: MEIER-HAYOZ, Arthur).
  • KUT, Ahmet: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR, 3. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich/Basel/Genf, 2016 (Herausgeber: FURRER, Andreas/SCHNYDER, Anton K.).
  • LOCHER, Horst: Das Recht der Allgemeinen Geschäftsbedingungen, 2. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 1990.
  • LÖRTSCHER, Thomas: Vertragliche Haftungbeschränkungen im schweizerischen Kaufrecht unter besonderer Darstellung von Haftungsbeschränkungsklauseln in Allgemeinen Geschäftsbedingungen, Schulthess Polygraphischer Verlag AG, Zürich, 1977.
  • OĞUZ, Cemal: Genel İşlem Şartları ve İçerik Sınırları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1993.
  • OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 1, 12. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
  • RAISER, Ludwig: Das Recht der Allgemeinen Geschäftsbedingungen, Hermann Gentner Verlag, Bad Homburg vor der Höhe, 1961.
  • RUSCH, Arnold F.: “Bitte recht feindlich – zur Auslegung allgemeiner Geschäftsbedingungen”, Aktuelle Juristische Praxis, 23. Jahrgang, Jahr 2014, Ausgabe 2, s. 203-208.
  • SCHMIDT, Hubert: Beck’scher Online-Kommentar Bürgerliches Gesetzbuch, 48. Edition, Verlag C.H. Beck, München, 2018 (Herausgeber: BAMBERGER, Heinz Georg/ ROTH, Herbert/HAU, Wolfgang/POSECK, Roman). (https://beck-online.beck.de erişim: 19.02.2019)
  • SCHÖNENBERGER, Wilhelm/JÄGGI, Peter: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, V. Band: Obligationenrecht, Teilband V 1a, Art. 1-17 OR, 3. Auflage, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1973.
  • SCHULER, Alois G.: Über Grund und Grenzen der Geltung von Allgemeinen Geschäftsbedingungen, Verlag Stämpfli & Cie, Bern 1978.
  • SCHWENZER, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Stämpfli Verlag, Bern, 2016.
  • STADLER, Astrid: Jauernig Bürgerliches Gesetzbuch, 17. Auflage, Verlag C.H. Beck, München, 2018 (Herausgeber: STÜRNER, Rolf).
  • STUCKI, Marius: AGB-Kontrolle im schweizerischen Recht und im UN-Kaufrecht unter besonderer Betrachtung des revidierten Art. 8 UWG, Editions Weblaw, Bern, 2013. (https://www.ziv.unibe.ch/unibe/portal/fak_rechtwis/c_dep_private/ziv/content/ e7688/e50302/e159370/e205850/e459290/e459292/files648611/Stucki_Weblaw_ger.pdf, erişim: 24.02.2019)
  • TERCIER, Pierre/PICHONNAZ, Pascal/DEVELİOĞLU, H. Murat: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
  • WIEGAND, Wolfgang: “Die Auslegung Allgemeiner Geschäftsbedingungen”, Privatrecht und Methode: Festschrift für Ernst A. Kramer, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2004, s. 331-343.
  • YELMEN, Adem: Türk Borçlar Kanunu’na Göre Genel İşlem Şartları, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
  • ZELLER, Ernst: Auslegung von Gesetz und Vertrag, Schulthess Polygraphischer Verlag AG, Zürich, 1989.
Toplam 44 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm ÖZEL HUKUK
Yazarlar

Fahri Erdem Kaşak 0000-0001-5103-4866

Yayımlanma Tarihi 26 Temmuz 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 23 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Kaşak, F. E. (2019). GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(3), 195-222. https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.609053
AMA Kaşak FE. GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23). HBV-HFD. Temmuz 2019;23(3):195-222. doi:10.34246/ahbvuhfd.609053
Chicago Kaşak, Fahri Erdem. “GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK M. 23)”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23, sy. 3 (Temmuz 2019): 195-222. https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.609053.
EndNote Kaşak FE (01 Temmuz 2019) GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23 3 195–222.
IEEE F. E. Kaşak, “GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23)”, HBV-HFD, c. 23, sy. 3, ss. 195–222, 2019, doi: 10.34246/ahbvuhfd.609053.
ISNAD Kaşak, Fahri Erdem. “GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK M. 23)”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23/3 (Temmuz 2019), 195-222. https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.609053.
JAMA Kaşak FE. GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23). HBV-HFD. 2019;23:195–222.
MLA Kaşak, Fahri Erdem. “GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK M. 23)”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 23, sy. 3, 2019, ss. 195-22, doi:10.34246/ahbvuhfd.609053.
Vancouver Kaşak FE. GENEL İŞLEM KOŞULLARININ YORUMLANMASI (TBK m. 23). HBV-HFD. 2019;23(3):195-222.