KAMBİYO SENETLERİNDE YETKİ KAYDI VE BU KAYDIN TACİR VEYA KAMU TÜZEL KİŞİSİ OLMAYAN AVALİST VE CİRANTALARA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 3 - 48, 08.05.2021

Ebru Tüzemen Atik

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.933965

Cited By: 3

Öz

Yetki kaydı, kambiyo senetlerinin ihtiyari unsurlarındandır. Bu kaydın senet üzerine yazılmasına kıymetli evrak hukuku bakımından bir engel bulunmamaktadır. Ancak yetki kaydının geçerliliği usul hukuku kuralları çerçevesinde belirlenecektir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 17. maddesine göre, yetki sözleşmelerinin geçerliliği, tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapılmış olmasına bağlıdır. Kambiyo senetlerinde yetki kaydı da bu koşulun sağlanması hâlinde hukuki sonuç doğuracaktır. Bu senetlerin tedavülü hâlinde yetki kaydının, avalist ya da ciranta açısından da geçerli olup olmayacağının belirlenmesi gerekir. Açıklanan hususlar dâhilinde bu çalışmada, yetki kaydının tacir ya da kamu tüzel kişisi olmayan avalist veya ciranta açısından bağlayıcı olup olmayacağı üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kambiyo Senetleri, aval,, ciro, tacir olmanın sonuçları, yetki sözleşmesi, yetki kaydı

Kaynakça

• Akkan M., Pekcanıtez Usul Medeni Usûl Hukuku, C. I, 15. Bası, On İki Levha Yayınları, 2017 (Pekcanıtez/Akkan).
• Arkan, S., Ticari İşletme Hukuku, 25. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2019.
• Arslan R./Yılmaz E./Taşpınar Ayvaz S./Hanağası E., Medenî Usul Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, 2020.
• Aşık İ., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmesi”, TBB Dergisi, C. 97, 2011, s. 11-48.
• Atalı M. /Ermenek İ./Erdoğan E., Medenî Usûl Hukuku, 3. Bası, Yetkin Yayınları, 2020.
• Aydoğan B. F., 5941 Sayılı Çek Kanunu’na Göre Yeni Çek Türleri, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, 2010, s. 86-107.
• Ayhan R./Çağlar H./Özdamar M., Ticari İşletme Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 13. Baskı, Yetkin Yayınları, 2020.
• Bahtiyar M., Kıymetli Evrak Hukuku, 18. Baskı, Beta Yayınları, 2020.
• Baumbach A./Hefermehl W./Casper M., Wechselgesetz Scheckgesetz, 23. Aufl., Verlag C. H. Beck, 2008.
• Baumbach A./ Lauterbach W./Albers J./Hartman P., Zivilprozessordnung, 1. Band, 48. Aufl., C. H. Beck, 1990.
• Belgin Güneş D., “Yetki Sözleşmeleri”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 86, S. 5, Eylül-Ekim 2012, s. 197-221.
• Bilgili F./Demirkapı E., Kıymetli Evrak Hukuku, 9. Baskı, Dora Yayınları, 2018.
• Bolayır N., Medenî Usûl Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, Beta Yayınları, 2009 (Yetki).
• Bolayır N., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmeleri”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 85, S. 5, Eylül-Ekim 2011, s. 131-147 (HMK).
• Boran Güneysu N., “Bir Karar Işığında Yetki Sözleşmelerine Bakış”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Özel Sayı 2014, s. 1067-1089.
• Bozer A./Göle C., Kıymetli Evrak Hukuku, 9. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2020 (Kıymetli Evrak).
• Bozer A./Göle C., Ticari İşletme Hukuku, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 4. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2017 (Ticari İşletme).
• Bozkurt T., Ticarî İşletme Hukuku, Gözden Geçirilmiş, Güncellenmiş, Genişletilmiş 3. Baskı, Legem Yayınları, 2019.
• Börü L., “Bonoya Dayalı Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile Takipte Yetki”, AÜHFD, C. 65, S. 1, 2016, s. 137-182.
• Budak A. C., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmesi”, MİHDER, C. 8, S. 21, 2012/1, s. 1-41.
• Can M., Kıymetli Evrak Hukuku (Ders Kitabı), 3. Baskı, İmaj Yayınevi, 2015 (Kıymetli Evrak).
• Can M., “Donatma İştirakında Tacir Sıfatının Aidiyeti ile Müşterek Donatanlar Hakkında da İflâs Kararının Verilip Verilmeyeceği Meselesi”, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp’e Armağan, C. I, Beta Yayınları, İstanbul 2003, s. 907-930 (Donatma İştiraki).
• Can O., “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre Yetki Sözleşmesinin Tarafı Olarak Tacir”, Batider, C. XXVIII, S. 3, Eylül 2012, s. 237- 263 (Tacir).
• Can M. Ç./Kaşak F. E., “Ticarî Borçlara Kefalet Hâlinde Ticarî İşlerde Teselsül Karinesinin (TTK m. 7), Müteselsil Kefil Sıfatının El Yazısıyla Belirtilmesini Arayan TBK m. 583 Hükmü Karşısında Uygulanabilirliği”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 15, S. 162, Şubat 2020, s. 266-277.
• Çamoğlu E., Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri, Vedat Kitapçılık, 2020.
• Çağlayan R., “Hukukumuzda Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı ve Kıstasları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 7, 2016, s. 373-398.
• Demirkapı E., Kambiyo Senetlerinin Aval Yoluyla Temini, Güncel Yayınevi, 2005.
• Domaniç H., TTK Şerhi, C. IV, Kıymetli Evrak Hukuku, Eskin Matbaası, 1990.
• Erdönmez G., “HMK. m. 57/1, c Hükmü Çerçevesinde İhtiyari Dava Arkadaşlığının Mümkün Olduğu Haller”, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı 2014, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2015, s. 695-755.
• Eren F., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Baskı, Yetkin Yayınları, 2016.
• Eriş G., Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak, Seçkin Yayınları, 2014.
• Göle C., “Kambiyo Senetlerinde Yetki Kaydı”, Prof. Dr. Ramazan Arslan Armağanı, Ankara 2015, s. 873-881.
• Helvacı M., “Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları”, İÜHFM C. LXXI, S. 2, 166, 2013, s. 165-192.
• İmregün O., Kıymetli Evrak Hukuku, Filiz Kitabevi, 2003.
• İnan N./Kıvanç S., “Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin Çeke İlişkin Kararları (1979-1982)”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Ankara, 6-7 Ocak 1984, s. 127-184.
• Jacobi E., Wechsel- und Scheckrecht, Walter de Gruyter & Co, 1956.
• Karayalçın Y., Ticaret Hukuku, III. Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri), 4. Baskı, 1970.
• Karslı A., Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, 2012.
• Karslı A./Koç E./Konuralp C. S., Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Problemli Konular, 2014.
• Kayar İ., Kıymetli Evrak Hukuku, Güncellenmiş 7. Baskı, Seçkin Yayınları, 2013.
• Kayıhan Ş., Kıymetli Evrak Hukuku, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, Seçkin Yayınları, 2020.
• Kendigelen A./Kırca İ., Kıymetli Evrak Hukuku, 3. Basıdan 4. Tıpkı Bası, 2020.
• Kendigelen A., Çek Hukuku, 5. Baskı, On İki Levha Yayınları, 2019.
• Kınacıoğlu N., Kıymetli Evrak Hukuku, 5. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, 1999.
• Kuru, B., İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019 (İcra İflas).
• Kuru B., Medenî Usul Hukuku El Kitabı, C. I, Yetkin Yayınları, 2020 (El Kitabı).
• Kuru B., Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I, 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, 2001 (C. 1).
• Kuru B., İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku, Legal Yayıncılık, 2016 (İstinaf).
• Meraklı Yayla D., “Yabancılık Unsuru Taşıyan Uyuşmazlıklarda Yetki Sözleşmesinin Tarafları ve HMK Madde 17 Kapsamındaki Yetki Sözleşmesinin Üçüncü Kişilere Teşmili”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2015, s. 1987-2013.
• Moroğlu E./Kendigelen A., İçtihatlı - Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, 10. Baskı, On İki Levha Yayınları, 2014.
• Musielak H.-J./Voit W. (Hrsg.), Zivilprozessordnung: ZPO, 17. Neubearbeitete Auflage, Verlag Franz Vahlen, 2020 (Musielak/Voit/Heinrich).
• Özbay İ., “Donatma İştirakinin İflâsı”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 1-2, 2008, s. 157-198.
• Öztan F., Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, 1997 (Kıymetli Evrak).
• Öztan F., Kıymetli Evrak Hukuku, 23. Baskı, Turhan Kitabevi, 2019 (Ders Kitabı).
• Pekcanıtez H./Atalay O./Özekes M., Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 7. Bası, On İki Levha Yayınları, 2019.
• Pekcanıtez H./Atalay O./Sungurtekin Özkan M./Özekes M., İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 6. Bası, On İki Levha Yayınları, 2019.
• Peksöz V., Medenî Usûl Hukuku Açısından Adi Ortaklık İlişkileri, Oniki Levha Yayınları, 2020.
• Poroy R., Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 11. Bası, Beta Yayınları, 1989.
• Poroy R./Tekinalp Ü., Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 23. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Rosenberg L./Schwab K. H./Gottwald P., 17. Aufl., Zivilprozessrecht, C. H. Beck, 2010.
• Pulaşlı H., Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, 2019.
• Reisoğlu S., Çek Hukuku, Cem Ofset, 2011.
• Sengir T., Aval Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1967.
• Stein F./Jonas M. (Hrsg.), Kommentar zur Zivilprozessordnung, 1. Band, §§ 1-40, (§§ 38-40, Bork XII/2002), 22. Aufl., Mohr Siebeck, 2003 (Stein/Jonas/Bork).
• Şener O. H., Ticari Uyuşmazlıklarda Ticaret Mahkemelerinin Görev Alanı ve Yetki Sözleşmesi, Seçkin Yayınları, 2021 (Ticari Uyuşmazlıklar).
• Şener O. H., Yeni TTK Döneminde Anonim ve Limited Ortaklıklara İlişkin Verilen Yargıtay Emsal Kararlarının Değerlendirilmesi, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, 2020 (Emsal Kararlar).
• Tanrıver S., Medenî Usûl Hukuku, C. I, Yetkin Yayınları, 2016 (Usûl).
• Tanrıver S., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bağlamında Akdedilen Yetki Sözleşmeleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, 2014, s. 459-468 (Yetki).
• Tekil, F., Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Bası, Fakülteler Matbaası, 1994.
• Tuna E./Göç Gürbüz Ç., Ticaret Hukuku Prensipleri Kıymetli Evrak, Beta Yayınları, 2018.
• Tüzemen Atik E., Açık Kambiyo Senetleri, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, 2019.
• Umar B., Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2014.
• Uyar T., “İcra Hukukunda Bononun (Emre Muharrer Senet’in Geçerlilik Koşulları), TBB Dergisi, S. 74, 2008, s. 290-325.
• Uyar T./Uyar A./Uyar C., İcra Hukukunda Kambiyo Senetleri (İİK m. 167-170b), Bilge Yayınevi, 2013.
• Ülgen H./Helvacı M./Kaya A./Nomer Ertan N. F., Kıymetli Evrak Hukuku, 13. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2021.
• Ülgen H./Helvacı M./ Kaya A./Nomer Ertan N. F.,Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Ülgen H./Helvacı M./Kendigelen A./Kaya A./Nomer Ertan N. F., Ticari İşletme Hukuku, 5. (Tıpkı) Baskı, Vedat Kitapçılık, 2015.
• Üstündağ S., “Medeni Usul Hukukunda Salahiyet Anlaşmaları”, İÜHFM, 1961, C. 27, S. 1-4, s. 310-339.
• Yağmur S., “Türk Hukukunda Çeke Konulabilecek Kanunda Öngörülmeyen Bazı İhtiyari Kayıtlar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cevdet Yavuz’a Armağan, C. 22, S. 3, 2016, s. 2867-2892.
• Yılmaz E., Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. I, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, 2017.