Öz
Kişisel bilgisayarlar sadece donanım unsurlarından meydana gelmeyip üstlendikleri fonksiyonları yerine getirebilmek için gayri maddi mal niteliğindeki yazılım olarak adlandırılan bileşenlere de ihtiyaç duyarlar. Bu durum, kişisel bilgisayarların hukuki niteliklerini belirlerken donanımlar ile yazılımlar noktasında farklı bakış açılarının benimsenmesini gerekli kılmaktadır. Kişisel bilgisayar donanımı eşya hukuk anlamında bir eşya topluluğu iken, yazılımlar ise fikri mülkiyet hukuku anlamında eser niteliğindedir. Kişisel bilgisayarın sahip olduğu bu özellikler, haciz işlemine konu olduklarında da böyle iki boyutlu bir bakış açısının benimsenmesi gerekeceğini ortaya koymaktadır. Buna göre bilgisayar donanımı haczedilirken bunun taşınır bir eşya olduğu göz önünde bulundurulacak, buna mukabil yazılımlar açısından haczin konusunu, aslında yazılımın kendisi değil, borçlunun bu yazılımı kullanmak için sahip olduğu lisans oluşturacaktır. Bu nedenle yazılım kullanım lisansları, taşınırların haczine dair hükümlere göre değil, intifa hakkının haczine ilişkin hükümler kıyasen uygulanmak suretiyle haczedilmelidir. Kişisel bilgisayarlar günümüzde temel ihtiyaç ya da mesleki ihtiyaç olması sebepleriyle haczi caiz olmayan mal niteliğine bürünebilirler. Bunun yanı sıra, ihtiva ettikleri kişisel veriler ve diğer önemli bilgilerden dolayı sabit disklerin – her ihtimalde – haczi caiz olmayan mal olarak edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
Kişisel Bilgisayar Bilgisayar Donanımı Yazılım Lisans Sözleşmeleri Eşya Topluluğu haciz
Kaynakça
- Akıntürk T, Eşya Hukuku, Beta Yayıncılık, 2009.
- Aksu M, “Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Yayma Hakkının Tükenmesi ve Avrupa Adalet Divanının 3 Temmuz 2012 tarihli Usedsoft/Oracle
- Kararının Hukukumuza Bu Açıdan Etkisi Bağlamında Değerlendirilmesi”, 2015, 1(1), Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, s. 1-28.
- Altay S, “5846 Sayılı FSEK Bağlamında Mali hakların Haczine ve İflas Masasına Girmesine İlişkin Bazı Faraziyelerin Değerlendirilmesi”, 1998, 56(1-4), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, ss. 209-218.
- Arslan R/Yılmaz E/Taşpınar-Ayvaz S/Hanağası E, İcra ve İflâs Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2018.
- Atasoy E, “Birlikte Eser Sahipliği Kavramı, Türlerinin Birbiri İle Olan Benzerlikleri ve Farklılıkları”, 2013, 2, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, s. 29-56.
- Aydıncık Ş, ‘Fikir ve Sanat Eserleri Kapsamında Lisans Sözleşmeleri’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 2005)
- Bolayır N, “Fikri Mülkiyet Haklarında Cebri İcra Sistemi”, 2014, 16(Özel Sayı), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 2513-2570.
- Çelik A, ‘Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Çoğaltma ve Yayma Haklarının İhlali, İhlalin Sonuçları’ (Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi 2010).
- Dalyan Ş, Bilgisayar Programlarının Fikri Hukukta Korunması, Seçkin Yayıncılık, 2009.
- Eker-Erkekoğlu A, ‘Yazılım Lisans Sözleşmeleri’ (Yüksek Lisans Tezi, Özyeğin Üniversitesi 2019)
- Erbek Ö, “Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, 2009, 11(2), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 1-68. Ercoşkun-Şenol H. K, “Mali Hakları veya Kullanım Hakkını Devralanların Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Korunması”, 2013, 3(1), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 45-64.
- Erişgin N, “Standart Bilgisayar Programının Son Kullanıcıya Sürekli Kazandırılmasını Amaçlayan Sözleşmelerin Hukukî Niteliği”, 2003, 52(4), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 41-68.
- Eren Fikret, Mülkiyet Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2016.
- Erzurumlu N, “Türk Hukukunda Fikri Mülkiyete Konu Malların Cebri İcrası”, 2017, 1, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, s. 167-191. EU Directive 2009/24/EC <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009L0024&from=EN> Erişim Tarihi 11 Aralık 2020.
- İçli Ş, ‘Fikri Mülkiyet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması’ (Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi 2019)
- Kaya A, Makalelerim-I, Beta Yayıncılık, 2012.
- Kuru B, “Haczi Caiz Olmayan Şeyler”, 1962, 19(1), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 277-326.
- Kuru B, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku, Legal Yayıncılık, 2016. “Microsoft Windows 10 için Microsoft Yazılımı Lisans Koşulları (Windows İşletim Sistemi) Sözleşmesi m. 4” <https://www.microsoft.com/en- us/Useterms/Retail/Windows/10/Useterms_Retail_Windows_10_Turkish.htm> Erişim Tarihi 22 Kasım 2020.
- Muşul T, İcra ve İflâs Hukuku (Cilt: 1), 6. Baskı, Adalet Yayınevi, 2013.
- Oğuzman M. K/Seliçi, Ö/Oktay-Özdemir, S, Eşya Hukuku, 20. Baskı, Filiz Kitabevi, 2017.
- Onuş A, ‘Eklenti Kavramı ve Buna Bağlanan Hukukî Sonuçlar’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 2018)
- Özkan Y, “Fikir ve Sanat Eserlerinde Lisans Sözleşmelerinin Sağladığı Lisans Haklarının Haczi ve Paraya Çevrilmesi”, 2017, 8(32), Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, s. 367-389.
- Postacıoğlu İ. E./Altay S, İcra Hukuku Esasları, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, 2010.
- Rigdon J. C., Dictionary of Computer and Internet Terms (Vol. 1), Charterville (GA/USA) 2016 < http://www.damanhour.edu.eg/pdf/738/dictionaries/Dictionary_of_Computer_and_Internet_Terms_Words.pdf> Erişim Tarihi 10 Aralık 2020
- Serozan R, Eşya Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, 2014.
- Sıvacıoğlu E. E, ‘Software License Agreements’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2019)
- Sirmen L, Eşya Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2017.
- Suluk C/Karasu R/Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2017.
- Şahan G, ‘Bilgisayar Programı İmal Sözleşmesi’ (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi 2015).
- TDK Güncel Türkçe Sözlük <https://sozluk.gov.tr/> Erişim Tarihi 11 Aralık 2020.
- Tekinalp Ü, Fikrî Mülkiyet Hukuku, Beta Yayıncılık, 1999.
- Tiftik N/Özdal Ö, “Yazılımda Fikrî Mülkiyet Haklarının Korunması”, YKGS2008: Yazılım Kalitesi ve Yazılım Geliştirme Araçları 2008, 9-10 Ekim 2008, İstanbul, <https://softwaresuccess.org/papers/ykgs2008%20Cd/pdfBildiriler/22ykgs2008_24.pdf> Erişim Tarihi 26 Kasım 2020.
- Tüysüz N, ‘(5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na Göre) Fikri Hakların Haczi ve Paraya Çevrilmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2017)
- Yazıcı E. S, Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Hukuku Çerçevesinde Korunması, Oniki Levha, 2019.
- Yelmen A, “Bilgisayar Programlarına İlişkin Lisans Sözleşmelerindeki Gizlilik Hükümleri Hakkında Değerlendirmeler”, 2020, 22(2), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 991-1019.
- Yıldırım M. K/Deren-Yıldırım N, İcra ve İflas Hukuku, 6. Baskı, Beta Yayıncılık, 2015.
- Yıldırım M. F, “Bilgisayar Programlarında Akdi ve Teknik Kullanım Sınırlamaları ve Kullanıcının Hukuki Konumu”, 2013, 7(1-2), Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 563-580.
- Yüksel-Orhun M, “Haczin Tasarruf Yetkisine Etkisi”, 2016, 22(3), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, s. 2079-2104.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | ÖZEL HUKUK |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 25 Sayı: 2 |