KAZANÇ PAYLAŞMA YASAĞINI İHLALİN SENDİKALAR BAKIMINDAN HÜKÜM VE SONUÇLARI

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 4, 103 - 140, 26.11.2022

Gökhan Türe

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1166571

Öz

İdeal amaç izleyen tüzel kişiler kategorisinde yer alan sendikalar bakımından kazanç paylaşma yasağı 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda açıkça düzenlenmektedir. Kazanç paylaşma yasağının varlığına rağmen, bir sendikanın bu yasağa aykırı faaliyetlerde bulunması mümkündür. Ancak mevzuatta, bu yasağın ihlaline özgü bir yaptırım öngörülmemiştir. Bu durum kazanç paylaşma yasağını ihlalin hüküm ve sonuçlarının tespit edilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada kazanç paylaşma yasağının ihlalinin sendikalar bakımından hüküm ve sonuçlarının tespiti amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle kazanç paylaşmadan anlaşılması gerekenin ne olduğu ortaya konulduktan sonra bu yasak, sendikanın amaç unsuruna aykırılık ile kolektif sendika özgürlüğünün güvencesi altında olan üye kazanma faaliyetinin bir sınırı olarak yorumlanmıştır. Netice olarak çalışmada kazanç paylaşma yasağını ihlalin, sendikalar hukukuna, kişiler hukukuna ve sorumluluk hukukuna ilişkin önemli sonuçlarının bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sendika, kazanç paylaşma yasağı, kolektif sendika özgürlüğü, sendikal faaliyet, üye kazanma faaliyeti.

Teşekkür

Bu çalışmaya ilişkin öneri ve geri bildirimleri için Dr. Öğr. Üyesi Volkan Güneş'e teşekkür ederim.

Legal Consequences of Violation of the Prohibition of Distribution of Earnings with Regard to Trade Unions

Öz

The prohibition of distribution of earnings for trade unions in the category of legal entities pursuing ideal purposes is expilicitly provided by the Law on Unions and Collective Agreement No. 6356. Despite the existence of the prohibition of distribution of earnings, it is possible for a union to involve in activies that are contrary to this prohibition. However, any specific sanctions are foreseen in the legislation for the violation of this prohibition. This situation necessitates the determination of the terms and consequences of the violation of the prohibition of distribution of earnings. In this study, it is aimed to determine the terms and consequences of the violation of the prohibition of distribution of earnings with regard to trade unions. In accordance with this purpose, after revealing the meaning of distribution of earnings, this prohibition is interpreted as a contradiction of the aim of the trade union and as a restriction to the member recruitment activity which is under the protection of collective freedom of association. As a result of this study, it has been determined that the violation of distribution of earnings has important consequences regarding the law of unions, the law of persons and the liability law.

Anahtar Kelimeler

trade union, the prohibition of distribution of earnings, collective freedom of association, trade union activity, member recruitment activity.

Kaynakça

• Aebi-Müller R E, CHK – Handkommentar zum Schweizer Privatrecht- Personen - und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, 3. Auflage, Schultess 2016.
• Aktay A N, Toplu İş Hukuku, 2. Baskı, LYKEION, 2019.
• Arıcı K, Türk İş Hukuku – II Toplu İş İlişkileri Hukuku, Gazi 2022.
• Aydın D, “Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(2), s. 791-807.
• Başterzi S, “Sendika Yönetim Kurulu Kararlarının Yargısal Denetimi”, Prof. Dr. Savaş Taşkent’e Armağan, Onikilevha 2019, s. 619-678.
• Böckli P, Schweizer Aktienrecht, 4. Auflage, Schultess 2009.
• Brehm R, Berner Kommentar - Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen, Art. 41-61 OR Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, 5. Auflage, Staempfli 2021.
• Büchler A, OFK – Orell Füssli Kommentar - ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 4. Auflage, Orell Füssli 2021.
• Canbolat T, “İşveren Sendikalarınca Kurulacak Yardım Fonlarına İlişkin 6552 Sayılı Kanunla Getirilen Düzenlemenin Esasları”, İş ve Hayat Dergisi, Y. 2015, C. 1, S. 1, s. 171-180.
• Cornils M, “GG Art. 9 [Vereinigungsfreiheit]”, Volker Epping/Christian Hillgruber (Hrsg.), BeckOK Grundgesetz, 51. Edition, C.H. Beck, 2022. Çelik N/Caniklioğlu N/Canbolat T/Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri, 34. Baskı, Beta 2021.
• Dieterich T, “Arbeitsgerichtlicher Schutz der kollektiven Koalitionsfreiheit”, Arbeit und Recht, 2005, Vol. 53, No. 4, s. 121-128.
• Dural M/Öğüz T, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, 16. Baskı, Filiz 2015.
• Ekmekçi Ö, Toplu İş Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Onikilevha 2019.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Yetkin 2017.
• Ersoy U, “Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu (TCK m.118)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XX, Y. 2016, S. 2, s. 471-515.
• Evik A H, “Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 5, S. 10, 2006/2, s. 203-219.
• Eyrenci Ö, Sendikalar Hukuku, BASİSEN 1984.
• Forstmoser P/Meier-Hayoz, A/Nobel P, Schweizerisches Aktienrecht, Schultess, 1996.
• Gelir İdaresi Başkanlığı, Derneklerin Vergilendirilmesi Rehberi 2012, https://www.siviltoplum.gov.tr/kurumlar/siviltoplum.gov.tr/Mevzuat/Rehberler/DERN_VER_REHBER_2012.pdf (E.T. 16.08.2022).
• Gönen D, Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkı ve Korunması, Onikilevha, 2011.
• Güzel A, “Toplu İş İlişkileri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2013, Onikilevha 2017, s. 299-426.
• Hamacher A/van Laak H, “§ 71 Koalitionsrecht”, Willhelm Moll (Hrsg.) Münchener Anwalts Handbuch Arbeitsrecht, 5. Auflage, C.H. Beck 2021.
• Hromadka W/Maschmann F, Arbeitsrecht Band 2 Kollektivarbeitsrecht + Arbeitsstreitigkeiten, 4. Auflage, Springer 2007.
• Hromadka W, “Eingriff in die Koalitionsfreiheit oder Ausgestaltung der Betaetigungsfreiheit?”, NZA 2018, s. 961-965.
• Huguenin C, Obligationenrecht – Allgemeiner und Besonderer Teil, Zürih 2012.
• Junker A, Grundkurs Arbeitsrecht, 17. Auflage, C.H. Beck 2018.
• Keskin A D, Objektif Manevi Zarar Teorisi Açısından Manevi Tazminat, Yetkin 2016.
• Kırca Ç, “Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)”, AÜHFD, Y. 2001, C. 50, S. 1, s. 91-119.
• Kırca İ, Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, 3. Baskı, Onikilevha 2022.
• Leuschner L, “BGB § 22 Wirtschaftlicher Verein”, Franz Jürgen Saecker/Roland Rixecker/Hartmut Oetker/Bettina Limperg) Münchener Kommentar zum BGB, Band 1, 9. Auflage, C.H. Beck 2021.
• Linsenmaier W, “GG Art. 9 [Vereinigungsfreiheit]”, Rudi Müller-Glöge/Ulrich Preis/Ingrid Schmidt (Hrsg.), Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 22. Auflage, C.H. Beck 2022.
• Moroğlu E, Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, 8. Baskı, Onikilevha 2017.
• Oftinger K/Stark E W, Schweizerisches Haftpflichtrecht Erster Band: Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Schultess 1995.
• Oğuzman M K/Seliçi Ö/Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 15. Baskı, Filiz 2015.
• Oral T, Tüzel Kişilerin Manevi Zararının Tazmini, Onikilevha 2018.
• Özcan Z T, “Derneklerin Faaliyetleri”, İzmir Barosu Dergisi, Y. 80, Ocak 2015, S. 1, s. 99-140.
• Özsunay E, Medenî Hukukumuzda Tüzel Kişiler, 5. Baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1982.
• Poroy R/Tekinalp Ü/Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku I, 14. Baskı, Vedat 2019.
• Rieble V, “§ 220 Koalitionsfreiheit der Koalition”, Heinrich Kiel/Stefan Lunk/Hartmut Oetker (Hrsg.), Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht, Band 3: Kollektives Arbeitsrecht I, 5. Auflage, C.H. Beck 2022.
• Riemer H M, Berner Kommentar - Die Vereine, Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 60-79 ZGB, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Einleitung und Personenrecht, Die juristischen Personen, Staempfli 1990.
• Schmidt K, “Der bürgerlich-rechtliche Verein mit wirtschaftlicher Taetigkeit”, Archiv für die civilistische Praxis, Maerz 1982, 182. Bd., H. 1/2, s. 1-59.
• Scholz R, “GG Art. 9”, Günter Dürig/Roman Herzog/Rupert Scholz (Hrsg.), Grundgesetz Kommentar Band II, 96. Lieferung, C.H. Beck 2021. Schwerdtfeger G, Induvielle und kollektive Koalitionsfreiheit, Springer 1981.
• Serozan R, Serozan Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 8. Baskı, Onikilevha 2022.
• Sur M, “Sendika Yöneticilerine Ödenecek Ücretler”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. II, Beta 2011, s. 1597-1621. (Ödenecek Ücretler)
• Sur M, İş Hukuku Toplu İlişkiler, 10. Baskı, Turhan 2022.
• Şahlanan F, Toplu İş Hukuku, Onikilevha 2020.
• Treber, Jürgen; “§ 189 Schutzbereich der Koalitionsfreiheit”, Günter Schaub (Hrsg.), Arbeitsrecht Handbuch, 19. Auflage, C.H. Beck 2021.
• Tuncay A C/Savaş Kutsal B, Toplu İş Hukuku, 7. Bası, Beta 2019.
• Türe G/Uçar A, “Sendika Yönetim Kurulu Üyelerinin İbrası”, Prof. Dr. Rıza Ayhan’a Armağan, C. II, Yetkin 2022, s. 1477-1508.
• Türe G, İş Sözleşmesinin Kurulması, LYKEION 2022.
• von Stetten W, Was Regelt Das Arbeitsrecht?, Springer 1987.
• Wagner G, “§ 826 Sittenwidrige vorsätzliche Schädigung”, Franz Jürgen Saecker/Roland Rixecker/Hartmut Oetker/Bettina Limperg (Hrsg.), Münchener Kommentar zum BGB, Band 7, 8. Auflage, C.H. Beck 2020.
• Wagner T, “Grenzen der Koalitionsfreiheit”, öAT 2020, s. 180-183.