BAŞKASININ ARAZİSİNDE MUHDESAT MEYDANA GETİREN KİŞİNİN MUHDESAT BEDELİ TALEBİ

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 1, 69 - 111, 31.01.2023

Kemal Erdoğan

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1198682

Cited By: 1

Öz

Muhdesat, taşınmaz üzerinde sürekli kalmak maksadıyla meydana getirilen yapı ve/veya bitkilerdir. Bu nedenle muhdesat, kapsamına dahil olduğu taşınmazın bütünleyici parçasıdır. Muhdesat üzerindeki aynî haklar, taşınmazın bütünleyici parçası hâline gelmekle son bulurlar. Taraflar arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar, şayet muhdesatın meydana getirilmesi akdî bir ilişkiye dayanıyorsa bu hükümlere göre çözüme kavuşturulur. Buna karşılık, taraflar arasında akdî bir ilişkinin bulunmaması hâlinde, muhdesatın önceki sahibinin bütünleyici parça ilkesi nedeniyle mülkiyet hakkını kaybetmesi, ortaya çözümlenmesi gereken hukukî problemler çıkarır. Bu ihtimalde muhdesatı meydana getiren kişi, muhdesatın kendisi tarafından meydana getirildiğinin tespit edilmesini veya kendisine muhdesat bedelinin ödenmesini talep edebilir. Yargıtay, muhdesat bedelinin talep edilebilmesi için, muhdesatın tespiti davasından farklı olarak, derdest bazı davaların bulunmasını şart olarak aramamaktadır. Ancak Yargıtay’ın muhdesat bedelinin ödenmesini konu edinen çoğu kararında TMK m. 723 hükmü göz ardı edilerek, salt sebepsiz zenginleşme hükümleri dikkate alınmıştır. Ne var ki muhdesat, eşya hukuku bakımından haksız yapı/bitki niteliğindedir. Bu nedenle, TMK m. 723 ile sebepsiz zenginleşme kuralları arasındaki ilişkinin ayrıca incelenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhdesat, Muhdesat Bedelinin Tahsili Davası, Bütünleyici Parça İlkesi, Haksız Yapı, Sebepsiz Zenginleşme

Teşekkür

Dergi Editörlüğüne teşekkürlerimi sunarım.

The Compensation Claim of The Person Who Composed Muhdesat (Building or Plant) On Another Person’s Real Property

Öz

Muhdesat is the building and/or plants created on the immovable for the permanent purpose. For this reason, the muhdesat is an integral part of the immovable property to which it belongs. The rights in rem owned on the muhdesat shall cease when they become an integral part of the immovable property. Disputes arising between the parties, if the formation of muhdesat is based on a contractual relationship, shall be resolved in accordance with these provisions. On the other hand, in the absence of a contractual relationship between the parties, the previous owner's loss of the property right due to the principle of integral part creates legal problems that need to be resolved. In such a case, it is possible for the person who created the muhdesat to demand the determination that muhdesat have been created by him or her, or the payment of the muhdesat compensation. The Supreme Court of Appeals does not require the existence of certain pending lawsuits as a condition for claiming the compensation for the muhdesat, unlike the case for the determination of the muhdesat. However, in most of the decisions of The Supreme Court of Appeals regarding the collection of the compensation of the muhdesat, Article 723 of the TCC (Turkish Civil Code) is ignored and only the unjust enrichment provisions are taken into consideration. However, in terms of property law, the muhdesat is an unlawful building/plant. The fact remains that, the muhdesat is an unlawful structure/plant in terms of the law of property. Therefore, it is necessary to examine the relationship between Art. 723 of the TCC and the unjust enrichment rules.

Anahtar Kelimeler

Muhdesat (Building or Plant), The Case for Collection of the Compensation of Muhdesat, The Principle of Integral Part, Unlawful Building, Unjust Enrichment

Kaynakça

• Akçaal M, Eşya Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları 2022 (Eşya).
• Akçaal M, “Yargıtay’ın Güncel İçtihatları Işığında Muhdesat”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 12(51), 2022, s. 77-112 (Muhdesat).
• Akıncı Ş, Borçlar Hukuku Bilgisi, 12. Baskı, Sayram 2021.
• Akipek J/ Akıntürk T/ Ateş D, Eşya Hukuku, 2. Baskı, Beta Yayıncılık 2018.
• Akman G S, Taşkın İnşaat, Fakülteler Matbaası 1982.
• Algan M R/ Türkay Y, Yeni Hükümleri ile 766 Sayılı Tapulama Kanunu ve Uygulaması, Özaydın Matbaacılık 1966.
• Arık F, “Başkasının Arsası Üzerinde İnşaat ve Hüsnüniyet Meselesi”, Adliye Dergisi, 35(12), 1944, s. 981-987.
• Arsebük E, “Bir İçtihat Birleştirme Kararı Münasebetiyle”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 1951, s. 760-764.
• Arslan R/ Yılmaz E/ Taşpınar Ayvaz S/ Hanağası E, Medenî Usul Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları 2020.
• Ataay, A M: Kendi Malzemesiyle Başkasının Gayrimenkulünde Haksız İnşaat, Baha Matbaası 1959.
• Atalı M/ Ermenek İ/ Erdoğan E, Medenî Usûl Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları 2020.
• Ayan M, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 12. Baskı, Adalet Yayınevi 2020 (Borçlar).
• Ayan M, Eşya Hukuku, C. II, Mülkiyet, 10. Baskı, Adalet Yayınevi 2020 (Mülkiyet).
• Aybay A/ Hatemi H, Eşya Hukuku, Vedat Kitapçılık 2014.
• Ayiter N, Eşya Hukuku, Sevinç Matbaası 1977.
• Berki Ş, Aynî Haklar, Yargıçoğlu Matbaası 1965.
• Bilgin İ/ Kutay İ/ Özenen B, Tapulama Kanunu Şerhi, Güven Matbaası 1966.
• Breitschmid P/ Jungo A (Hrsg.), Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Sachenrecht, Art. 641-977 ZGB, 3. Auflage, Schulthess Verlag 2016 (Bearbeiter, in: CHK ZGB, Art. N.).
• Büchler A/ Jakob D (Hrsg.), Kurzkommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 2. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag 2018 (Bearbeiter, in: KUKO ZGB, Art. N.).
• Büyükay Y, “Kendi Malzemesi ile Başkasının Arazisi Üzerine Yapılan Haksız İnşaata İlişkin Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin 17.09.2004 Tarih ve 8282 E./ 8506 K. No’lu Kararı Üzerine”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Atatürk’ün 125. Doğum Yılına Armağan, 10(3-4), 2006, s. 419-432.
• Çağlar N/ Yılmaz N F, 3402 Sayılı Kadastro Yasası ve Uygulaması, Ekspres Gazetecilik ve Matbaacılık 1988.
• Doğan M/ Şahan G/ Atamulu İ, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler Ders Kitabı, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2021.
• Dural M, Eşya Hukuku Dersleri, Fakülteler Matbaası 1981.
• Eren F, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Yetkin Yayınları 2021 (Borçlar).
• Eren F, Mülkiyet Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları 2021 (Mülkiyet).
• Erkan V U, “Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi Durumunda Malzeme Sahibinin Arazinin Mülkiyetinin Kendisine Verilmesi Talebi (TMK m. 724)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63(3), 2014, s. 449-478 (TMK m. 724).
• Erkan V U, Türk Medeni Kanunu’nda Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi (TMK m. 722-723-724), Yetkin Yayınları 2013 (TMK m. 722-723-724).
• Ernst W/ Zog S, Sachenrecht, 3. Auflage, Dike Verlag 2020.
• Ertaş Ş, Eşya Hukuku, 16. Baskı, Barış Yayınları 2021.
• Esener T/ Güven K, Eşya Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları 2015.
• Esmer G, Mevzuatımızda Gayrimenkul Hükümleri ve Tapu Sicili, Olgaç Matbaası 1984.
• Feyzioğlu F N, Zilyetlikte İadenin Mevzuu ve Şümulü, 2. Baskı, Baha Matbaası 1961.
• Furrer A/ Müller-Chen M/ Çetiner B, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, On İki Levha Yayıncılık 2021.
• Geiser T/ Stephan W (Hrsg.), Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, 6. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag 2019 (Bearbeiter, in: BSK ZGB II, Art. N.).
• Gümüş M A, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri, Yetkin Yayınları 2021.
• Gürsel N, Gayrimenkul Mülkiyetine Tecavüz Ederek Kendi Levazımile Başkasının Arsasına veya Başkasının Levazımile Kendi Arsasına İnşaat Yapmak ve Komşu Arsasına Tecavüz Eden İnşaat, İstiklâl Matbaacılık 1953 (Nurettin).
• Gürsel M, 2613 Sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu, Açıklamalı – Uygulamalı, Bilim Matbaası 1978 (Mustafa).
• Gürsoy K T/ Eren F/ Cansel E, Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Basımevi 1978.
• Haab R/ Simonius A/ Scherrer W/ Zobl D, Zürcher Kommentar, Band/Nr. IV/1, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht, Das Eigentum, Art. 641-729 ZGB, 2. Auflage, Schulthess 1977 (Bearbeiter, in: ZK ZGB, Art. N.).
• Hatemi H, Eşya Hukuku, On İki Levha Yayıncılık 2020.
• Hatemi H/ Serozan R/ Arpacı A, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi 1991.
• Hrubesch-Millauer S/ Graham-Siegenthaler B/ Roberto V, Sachenrecht, 5. Auflage, Stämpfli Verlag, 2017.
• İnal E, “Haksız Yapı Kavramı ve Haksız Yapının Kaldırılması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 70(1), 2012, s. 245-276.
• Jolanta Kren Kostkiewicz/ Stephan Wolf/ Marc Amstutz/ Roland Frankhauser (Hrsg.), Orell Füssli Kommentar, ZGB Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 4. Auflage, Orell Füssli Verlag 2021 (Bearbeiter, in: OFK ZGB, Art. N.).
• Karamercan F, “Arsa Üzerinde Başkasına Ait Taşınmaz (Muhdesat)”, İstanbul Barosu Dergisi, 87(6), 2013, s. 249-256.
• Kaşıkçı M, Uygulamada Kadastro Kanunu, Fatih Gençlik Vakfı Matbaası 1988 (Kadastro).
• Kaşıkçı M, Uygulamada Tapulama Kanunu, Açıklamalar – Örnekler ve İçtihatlar, Kazancı Matbaacılık 1984 (Tapulama).
• Kılıçoğlu A M, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 25. Baskı, Turhan Kitabevi 2021.
• Köprülü B, “Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 10/4/1951 Tarihli ve 950/8661 Esas ve 1918 Sayılı Kararı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 18(1-2), 1952, s. 598-603.
• Kurşun A S, El Atmanın Önlenmesi Davası, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Kutay İ, “Çözümlenmemiş Bir Sorun Haksız İşgal Tazminatı-Ecrimisil”, Ankara Barosu Der-gisi, (5), 1976, s. 855-869.
• Meier-Hayoz A, Berner Kommentar, Band IV, Sachenrecht, 1. Abteilung, Das Eigentum, 2. Teilband, Das Grundeigentum I, Art. 655-679 ZGB, Stämpfli Verlag 1974.
• Oğuzman M K/ Seliçi Ö/ Oktay-Özdemir S, Eşya Hukuku, 22. Baskı, Filiz Kitabevi 2020.
• Oğuzman M K/ Öz, M T, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. 2, 16. Baskı, Vedat Kitapçılık 2021.
• Ozanalp A. N, Tapulama Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ünal Matbaası 1976.
• Öz M T, Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, Borçlar Kanunu 61-66. Maddelerine İlişkin İçtihatlar İle, Kazancı Hukuk Yayınları 1990.
• Özmen E S/ Şengül M, Kentsel Dönüşümde Kat Mülkiyeti Uygulamaları ile Sınırlı Ayni Haklar ve Şerhler, On İki Levha Yayıncılık 2018.
• Özmen İ/ Çorbalı H, 3402 Sayılı Kadastro Kanunu Şerhi, Feryal Matbaacılık 1988.
• Pekcanıtez H/ Özekes M/ Akkan M/ Taş Korkmaz H (Edit.), Pekcanıtez Usûl, Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2017 (Paragraf Yazarının Soyadı, Pekcanıtez Usûl, İlgili Sayfa).
• Piotet P, “İsviçre Medeni Kanunu’nun (İMK) 671-673. Maddeleri Anlamında Başkasının Arsası Üzerindeki Haksız İnşaatta Kullanılan Malzemelerin Sahibi Kimdir?”, Çev. Mehmet Ünal, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 34(1), 1977, s. 233-252.
• Postacıoğlu İ E, “Suiniyet Sahibi Zilyetlerin Ecri Misille Mükellef Olup Olmadığı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 17(1-2), 1951, s. 414-436.
• Postacıoğlu İ E/ Altay S, Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Vedat Kitapçılık 2015.
• Reisoğlu S, Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 25. Baskı, Beta Yayıncılık 2014.
• Rey H, Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum, Grundriss des schweizerischen Sachenrechts, Band I, 3. Auflage, Stämpfli Verlag 2007.
• Schmid J/ Hürlimann-Kaup B, Sachenrecht, 5. Auflage, Schulthess Verlag 2017.
• Serozan R, “Nisbi Hakların Güçlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 40(1-4), 1974, s. 459-479 (Nisbî Haklar).
• Serozan R, “Sebepsiz Zenginleşme, TBK m. 77-82”, Serozan, Rona/ Öz, Turgut/ Acar, Faruk/ Gökyayla, Emre/ Develioğlu, H. Murat (Ed.), İstanbul Şerhi, Türk Borçlar Kanunu, Yürürlük Kanunu, C. I, Genel Hükümler, Vedat Kitapçılık 2018 (Sebepsiz Zengin-leşme).
• Sirmen A L, Eşya Hukuku, 9. Baskı, Yetkin Yayıncılık 2021.
• Sutter-Somm T (Hrsg.), Schweizerisches Privatrecht, Fünfter Band, Sachenrecht, Erster Teilband, Eigentum und Besitz, 2. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag 2014.
• Şenol H, Kendi Malzemesiyle Başkasının Arazisinde İnşa Edilen Haksız Yapı, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Tanrıver S, Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Yetkin Yayınları 2016.
• Tekinay S S/ Akman S/ Burcuoğlu H/ Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Filiz Kitabevi 1993 (Borçlar).
• Tekinay S S/ Akman S/ Burcuoğlu H/ Altop A, Tekinay Eşya Hukuku, C. I, Zilyetlik-Tapu Sicili, Mülkiyet, Filiz Kitabevi 1989 (Eşya).
• Tekinay S S, Eşya Hukuku, Kutulmuş Matbaası 1970-71.
• Tercier P/ Pichonnaz P/ Develioğlu H M, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, On İki Levha Yayıncılık 2016.
• Tuor P/ Schnyder B/ Schmid J/ Rumo-Jungo A, Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 12. Auf-lage, Schulthess Verlag 2002.
• Tüzün O/ Ekinci B, Gerekçeli – Açıklamalı – En Yeni İçtihatlarla Tapulama Kanunu, Gürsoy Basımevi 1967.
• Ulusan İ, İyiniyetli Sebepsiz Zenginleşenin İade Borcunun Sınırlanması Sorunu (BK. md. 63/1), Kazancı Hukuk Yayınları 1984.
• Uyar T, “Paylı Gayrimenkule Bir Paydaş Tarafından Yapılan Faydalı Giderlerin, Uygulamada Yarattığı İhtilaf”, Ankara Barosu Dergisi, (4), 1970, s. 544-550.
• Ülgen H/ Helvacı M/ Kaya A/ Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık 2019.
• Yağcıoğlu B, “Türk Medeni Kanunu m. 722 vd. ile Kadastro Kanunu m. 19/II Hükümleri Çerçevesinde Muhdesat Kavramı ve Muhdesatı Oluşturan Kişinin Hukuki Talepleri”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 8(15), 2020, s. 423-481.
• Yardım O, 3402 Sayılı Kadastro Kanunu Şerhi, Alfa Basım Yayım 1996.
• Yıldırım A, Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 3. Baskı, Adalet Yayınevi 2015.