İHALENİN FESHİ TALEBİNDE CEZA, HARÇ VE TEMİNAT KONULARINDA 7343 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN BİLHASSA HAK ARAMA HÜRRİYETİ VE ADALETE ERİŞİM BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 1, 113 - 150, 31.01.2023

Mustafa Göksu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1207832

Öz

İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiş olan ihalenin feshi kurumu, ihale kesinleşinceye kadar paraların ödenmesini ve ihale konusu malın teslim ve tescilini engellediği için, uygulamada çok önemli bazı sıkıntılara yol açmaktadır. Kanun koyucu bu kurumun kötüye kullanımını engellemek için, kurumu düzenleyen İİK m. 134 hükümde zaman zaman değişikliklere gitmekte ve bu kötüye kullanımları önlemeye çalışmaktadır. Bu konuda 1988 yılında yapılan değişiklikle ihalenin feshini isteyebilecek kişilerin sınırlı sayı ilkesi ile belirlenmesi ve talebin reddi halinde para cezası öngörülmesi yeterli görülmediği için, 2021 yılında kabul edilen 7343 sayılı Kanunla ihalenin feshini isteyebilecek kişiler arasında bir sınıflandırma yapılmış ve bunlardan bir kısmı bakımından para cezasına ek olarak ağır bazı teminat gösterme ve harç ödeme yükümlülükleri getirilmiştir. Bu durum bir taraftan hak arama hürriyeti ve adalete erişim ilkesine aykırılık oluşturmakta, diğer taraftan da eşitlik ilkesini ihlal etmektedir. Bu çalışmada, getirilen değişiklikler ile öngörülen yaptırımlar ve bunların hak arama hürriyeti ve adalete erişim ilkesi ile olan ilişkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İhalenin feshi, hak arama hürriyeti, adalete erişim, yargı harçları, para cezası, teminat., Invalidation of auction, freedom to claim rights, access to justice, court fees, monetary fine, security.

EVALUATION OF THE LAW NUMBER 7343 AMENDMENTS ON MONETARY FINE, COURT FEE AND SECURITY IN REQUEST FOR INVALIDATION OF AUCTION PARTICULARLY IN TERMS OF FREEDOM TO CLAIM RIGHTS AND ACCESS TO JUSTICE

Öz

Since the request for invalidation of auction regulated in the Enforcement and Bankruptcy Law prevents the payment of money and the delivery and registration of the items in question until the tender is finalized, it causes some very important problems in practice. In order to prevent the abuse of this institution, the legislator, amends the relevant provision, i.e. İİK art. 134, from time to time with the aim to prevent such abuses. In this regard, on account of the fact that limiting the persons who may request invalidation and imposing a fine in case of rejection of the request in 1988 was not considered sufficient, with Law no. 7343, a classification was introduced among the persons who may request the invalidation and some of these persons were subjected to obligation to provide security and pay court fees. This new provision, on the one hand, violates the principle of access to justice and freedom to claim rights, and on the other hand, violates the principle of equality. In this article, the sanctions envisaged by the amendments and their relationship with the principle of access to justice and freedom to claim rights are examined.

Anahtar Kelimeler

Invalidation of auction, freedom to claim rights, access to justice, court fees, monetary fine, security.

Kaynakça

• Akyılmaz B / Sezginer M / Kaya C, Türk İdari Yargılama Hukuku, 2. Baskı, Savaş Yayınevi, 2019.
• Ansay S Ş, Hukuk İcra ve İflas Usulleri, Beşinci Bası, İstiklal Matbaası, 1960.
• Arslan, A S, “HMK Hükümlerine Göre Teminat Kurumu ve Dava Şartı Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 2014, s. 943-974.
• Arslan R / Yılmaz E / Taşpınar- Ayvaz S / Hanağası E, İcra ve İflas Hukuku, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Arslan R / Yılmaz E / Taşpınar- Ayvaz S / Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, 2021.
• Arslan R, İcra - İflas Hukukunda İhale ve İhalenin Feshi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1984.
• Arslan R, “İcra ve İflas Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler”, Ankara Barosu Dergisi, 1989/1, s. 137-157.
• Arslan R, Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, S Yayınları, 1989.
• Aşık İ / Oruç Y / Tok O / Saçar Ö F, İcra ve İflas Hukuku, Seçkin, 2022.
• Atalay O, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, 15. Bası, On iki levha, 2017, s. 2385-2433.
• Atalı M / Ermenek İ / Erdoğan E, İcra ve İflas Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Atalı M / Ermenek İ / Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Aygül M / Altıntaş E H, “Sığınmacıların Teminat Yatırma Yükümlülüğü”, Public and Private International Bulletin, 40(2), 2020, s. 717-737.
• Budak A C / Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, 2020.
• Çelikoğlu C T, “7343 Sayılı Kanunla İİK’da Yapılan Paraya Çevirme ve İhalenin Feshi’ne İlişkin Değişikliklerin Takdim ve İzahı”, Adalet Dergisi, 2022/1, (68), s. 409-450.
• Çiftçi P, İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Adalet Yayınevi, 2010.
• Çon Ö, İhalenin Feshi (İcra ve İflas Kanunu Madde 134), Yetkin Yayınları, 2021.
• Demircioğlu Y, Medeni Usul Hukukunda İnsan Hakları ve Adil Yargılanma Güvenceleri, Yetkin Yayınları, 2007.
• Erdönmez G, “İcra ve İflas Hukukunda İhalenin Feshini İsteyebilecek Kişiler”, Legal Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, (10), 2008, s. 357-408.
• Erem, F, Türk Ceza Hukuku, Cilt II, Genel Hükümler, Onikinci Baskı, Seçkin Kitabevi, 1985.
• Ermenek İ, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra Makul Giderle Yargılanma Hakkına İlişkin Olarak Ortaya Çıkan Bazı Güncel Sorunlar ve Usul Ekonomisi İlkesi”, Emel Hanağası, Mustafa Göksu (Ed.), Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, Cilt I, Yetkin Yayınları, 2015, s. 767-801.
• Görgün Ş / Börü L / Kodakoğlu M, İcra ve İflas Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2022.
• Gündoğdu S B, “Anayasa Mahkemesinin İcra ve İflâs Hukukundaki Şikâyet Müessesesine Hukukî Dinlenilme Hakkı Açısından Yaklaşımı”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 9(18), 2021, s. 89-116.
• Hanağası E, Davada Menfaat, Yetkin Yayınları, 2009.
• Köksoy M, İcra Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, 2018.
• Kuru B, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2013.
• Kuru B, Medeni Usul Hukuku El Kitabı, Cilt II, Yetkin Yayınları, 2020.
• Muşul T, İcra ve İflas Hukukunda; Şikâyet, Adalet Yayınevi, 2014.
• Oruç Y, İflas İdaresi, Seçkin, 2019.
• Özbek M, “Sosyal Devletin Gereği: Adalete Erişim”, Legal Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, (4), 2006, s. 907-927.
• Özbek M, Hukuk Yargılama Usulünde Gider Avansı, Yetkin Yayınları, 2013.
• Özdemir İ, Medeni Yargılama Hukukunda Adalete Erişim, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Özekes M, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Adalet Yayınevi, 2009.
• Özekes M, İcra İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Seçkin Yayınevi, 1999.
• Pekcanıtez H / Akkan M, “7343 Sayılı Kanunla İcra ve İflâs Kanunu’nda Yapılan Değişikliklerin Zaman Bakımından Uygulanması”, TBB Dergisi, (160), 2022, s. 259-297.
• Pekcanıtez H / Simil C, İcra – İflas Hukukunda Şikâyet, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, 2017.
• Pekcanıtez H, “Medeni Yargıda Adil Yargılanma”, Makaleler, Cilt 1, On iki levha, 2016, s. 385-412.
• Pınar B / Meriç N, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yargı Harçlarına Bakışı: Yiğit ve Ülger Davaları Işığında Hak Arama Özgürlüğü ve Yargı Harçları İlişkisi”, TBB Dergisi, (84), 2009, s. 188-211.
• Pınar B, Yargı ve İcra Harçları, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, 2009.
• Postacıoğlu İ E, Medeni Usul Hukuku Dersleri, Altıncı Bası, Sulhi Garan Matbaası, 1975.
• Postacıoğlu İ E, İcra Hukuku Esasları, Dördüncü Bası, Fakülteler Matbaası, 1982.
• Postacıoğlu İ E, İflas Hukuku İlkeleri, Cilt I. İflas, Sulhi Garan Matbaası, 1978.
• Rüzgaresen C, Medeni Muhakeme Hukukunda Usul Ekonomisi İlkesi, Yetkin Yayınları, 2021.
• Sayar İ B, Adalete Erişim Bağlamında Yargı Harçları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Umar B, “Türk İcra Hukukuna Eleştirel Bir Bakış”, Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı – VII, 24-25 Ekim 2008, Türkiye Barolar Birliği 2009, s. 244-266.
• Uzar G N, İcra ve İflas Kanunu’nun Tarihsel Gelişimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2001.
• Üstündağ S, Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I-II, 6. Bası, Alfa, 1997.
• Üstündağ S, İcra ve İflas Kanunu’nun Dünü ve Bugünü, Evrim Kitabevi, 1990.
• von Overbeck A, İcra ve İflas Kanunu Şerhi Esasları, İstanbul Cumhuriyet Matbaası, 1929.
• Yeşilova B, “İcra ve İflas Kanunu’na Göre Taşınırların Açık Artırma Yoluyla Satışında İhalenin Feshinin Ancak Kimlerce Talep Edilebileceğine İlişkin Bazı Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”, Emel Hanağası, Mustafa Göksu (Ed.), Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, Cilt 2, Yetkin Yayınları, 2015, s 1787-1828.
• Yılmaz E, İcra ve İflas Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, 2016.
• Yılmaz E, “Hukuk Davaları Bakımından Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi İhtiyacı ve Yapılması Gerekenler”, Makaleler, 1. Cilt, Yetkin Yayınları, 2014, s. 893-912.
• Yılmaz E, “Hukuk Yargılama Yöntemleri Yasasındaki Para Cezalarının 12.6.1979 Gün ve 2248 Sayılı Yasa Karşısındaki Durumu”, Makaleler, 1. Cilt, Yetkin Yayınları, 2014, s. 254-264.
• Yılmaz E, “İcra ve İflas Kanunumuz Yine Değişti”, 1984/2, Makaleler, 1. Cilt, Yetkin Yayınları, 2014, s. 637-661.
• Yılmaz E, “Yargılama Giderlerinin İşlevi ve Sosyal Hukuk Devleti”, Makaleler, 1. Cilt, Yetkin Yayınları, 2014, s. 383-403.