Sır Saklama Yükümlülüğü Kapsamında Avukatın Sözleşmeden Doğan Ücret Alacağının Devrinin Geçerliliğinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 289 - 334, 18.04.2024

Banu Atlı Darcan

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1394816

Öz

Avukat ile müvekkili arasındaki ilişki güven üzerine inşa edilir. İki tarafın birbirine güvenmesi, hukuki yardım talep eden müvekkil için olduğu kadar, kendisini özellikle söz konusu davalarda etkin bir şekilde hukuki yardım sağlamaya ve adalet arayışını kolaylaştırmaya adamış, gerçeğin ortaya çıkarılmasına yardımcı olma görevi olan avukat için de son derece önemlidir. Müvekkil, hukuki yardım için başvurduğu konuda avukatına tüm detayları aktarırken sır niteliğinde, gizli kalmasını arzu ettiği bilgilerini de paylaşır. Hatta bazı durumlarda hukuki yardımın gereği gibi yerine getirilmesi için bunların paylaşılması kaçınılmazdır. Bu çalışmada, avukatın sır saklama yükümlülüğünün, avukatlık ücretinin devredilmesine engel teşkil edip etmediği incelenecektir. Bu kapsamda öncelikle avukatın sır saklama yükümlülüğünün hukuki dayanağı açıklanacak, sonrasında sır sır saklama yükümlülüğünün kapsamı ile genel hatlarıyla yükümlülüğün ihlalinin sonuçları üzerinde durulacaktır. İsviçre, Alman ve Türk hukuklarında konuya ilişkin yaklaşım ve yargı kararları aktarıldıktan sonra görüşümüze yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sır Saklama Yükümlülüğü, Gizlilik Yükümlülüğü, Mesleki Sır, Avukatlık Ücreti, Alacağın Devri

Evaluatıon Of The Valıdıty Of The Assıgnment Of The Attorney's Contractual Remuneratıon Claım Wıthın The Scope Of The Duty Of Secrecy

Öz

The attorney-client relationship is founded upon trust. This trust is of equal significance for the client seeking legal assistance and the attorney, who is dedicated to delivering legal aid effectively and facilitating the pursuit of justice, and who has duty to aid the ascertainment of the truth particularly in the cases under consideration. The client may share with the attorney all pertinent details pertaining to the legal assistance sought, including confidential information intended to be held in trust. In certain instances, divulging such information is imperative for the proper execution of legal assistance. This article aims to assess whether the attorney’s obligation of secrecy poses a hindrance to the assignment of the attorney’s contractual remuneration. Within this framework, the legal foundation of the attorney’s secrecy obligation will be expounded initially, followed by an examination of the scope of the confidentiality obligation and the general consequences of its breach. After the approaches and judicial decisions in Swiss, German and Turkish law, our opinions and recommendations will be presented.

Anahtar Kelimeler

Duty of Secrecy, Duty of Confidentiality, Professional Secrecy, Attorney’s Remuneration, Assignment of Claims

Kaynakça

• Aday N, Avukatın Sözleşmeden Doğan Hukuki Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, 2016.
• Aksoy M R, Vekilin Sır Saklama Yükümlülüğü, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Aydın M, Avukatlık Ücreti, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Aydoğdu M/Tuncer N, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleşmeler Hukuku), 6. Baskı, Adalet Yayınevi, 2023.
• Başpınar V, (Avukatın, Hekimin, Mimarın, Bankanın) Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu, Yetkin Yayınları, 2004.
• Becker H, Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. VI: Obligationenrecht, I. Abteilung: Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183, 2. Auflage, 1941.
• Boran Güneysu N/Memiş B, “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Avukatın Yükümlülük ve Sorumlulukları”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 2019, s. 313-337.
• Brunner A/Henn M-C/Kriesi K, Anwaltsrecht, Schulthess, 2015.
• Brüggemann R, “BRAO § 49b Vergütung”, Dag Weyland (Ed.), Bundesrechtsanwaltsordnung: BRAO, 10. Auflage, 2020.
• Bucher E, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht, Schulthess Polygraphischer, 1988. Busche J, “Einl. zu §§ 398 ff. BGB, § 399”, Julius von Staudinger (Ed.), Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 2: Recht der Schuldverhältnisse, §§ 397-432, Otto Schmidt/de Gruyter, 2022.
• Büyükay Y, “Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 2004, s. 383-396.
• Cimbar F, Avukatlık Sözleşmesinde Ücret, On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Çiftçioğlu C T, Sırrın Korunması Boyutuyla Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrının Açıklanması Suçu, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Darcan Ş, Ürün Kirası Sözleşmesi, Adalet Yayınevi, 2020.
• Demir Gökyayla C, “Milletlerarası Tahkimde İspat Hakkı ve Sınırlarına Uygulanacak Hukuk”, Public and Private International Law Bulletin (PPIL), 40(2), 2020, s. 729-773.
• Demirsatan B, Türk Borçlar Hukukunda Sözleşme Yapma Zorunluluğu, Filiz Kitabevi, 2022.
• Demirsatan B, Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Sözleşmenin Haksız Olarak Sona Erdirilmesi, On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Doğan B, Ceza Hukuku Boyutuyla Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Eken F, Avukatlık Sözleşmesinde Ücretin Belirlenmesi, Filiz Kitabevi, 2021.
• Engin B İ, Alacağı Temlik Edenin Garanti Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, 2002.
• Enzmann J, Erbrechtliche Informationsansprüche und deren verfahrensrechtliche Durchsetzung, insbesondere die Stufenklage, Schulthess Juristische Medien, 2023.
• Erbayraktar B, Alacağın Devrinin Sözleşme ile Engellenmesi (Pactum de non cedendo), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Erem F, “Avukatlık Sırrı”, Ankara Barosu Dergisi, (5), 1969, s. 838-841.
• Erem F, “Ceza Hukukunda Meslek Sırrı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 1943, s. 35-72.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Yetkin Yayınları, 2020. (Borçlar Genel)
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, 2020. (Borçlar Özel)
• Fellmann W, Anwaltsrecht, 2. Auflage, Stämpfli Verlag, 2017.
• Fellmann W, “Der einfache Auftrag, Art. 394-406 OR” Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Das Obligationenrecht, Band VI, 2.Abteilung, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, 4.Teilband, 1992.
• Fries M/Schulze, R, “BGB § 399” Bürgerliches Gesetzbuch Handkommentar (Ed. Schulze), 11. Auflage, Nomos, 2021.
• Gautschi G, “Der einfache Auftrag, Art. 394-406 OR”, Berner Kommentar zum Schweizericshen Privatrecht, Bd. IV, Das Obligationenrechts, 2. Abteilung, Die Einzelnen Vetragsverhältnisse, 4. Teilband, 3. Aufl., Stämpfli & Cie, 1971.
• Gehrer Cordey C/Giger G, “Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, Art. 319-529 OR”, Claire Huguenin/Markus Müller-Chen (Ed.), CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Schulthess, 2016.
• Girsberger D/Hermann J L, “Art. 164”, Corinne Widmer Lüchinger/David Oser (Ed.), Basler Kommentar Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 7. Aufl., Helbing Lichtenhahn, 2020.
• Gmür P, Die Vergütung des Beauftragten ein Beitrag zum Recht des einfachen Auftrages, Universitätsverlag, 1994.
• Gökyayla K E, Avukatlık Sözleşmesinin Avukatın Azli ve İstifasıyla Sona Ermesi, Seçkin Yayıncılık, 2007.
• Gümüş M A, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı, 4. Baskı, Filiz Kitabevi, 2019 (Borçlar Özel).
• Gümüş M A, Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri, Yetkin Yayınları, 2021 (Borçlar Genel).
• Gümüş M A, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu, Beta Yayıncılık, 2001 (Özen).
• Günergök Ö, “Avukatın Sır Saklama Yükümlülüğü”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 2003, s. 655-667. (Sır Saklama)
• Günergök Ö, Alacağın Devrinde Borçlunun Hukuki Durumu, Vedat Kitapçılık, 2014. (Alacağın Devri)
• Günergök Ö, Avukatlık Sözleşmesi, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2009 (Avukatlık Sözleşmesi).
• Helvacı İ, Turkish Contract Law, Springer, 2017.
• Hirsch C, BGB Allgemeiner Teil, 9. Bası, Nomos, 2019.
• Hofstetter J, “Der Auftrag und die Geschäftsführung ohne Auftrag”, Wolfgang Wiegand (Ed.) Schweizerisches Privatrecht, Obligationenrecht Besondere Vertragsverhältnisse Bd. 7, Teilbd. 6, Helbing & Lichtenhahn, 2000.
• Honsell H, Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, 10. Aufl., Stämpfli Verlag, 2017.
• Höchli L, Das Anwaltshonorar, Analyse der zivilrechtlichen Aspekte beim Anwaltshonorar, Schulthess Polygraphischer, 1991.
• Huguenin C, Obligationenrecht Allgemeiner und Besonderer Teil, 3. Auflage, Schulthess, 2019.
• Hurni C/Bank I, “OR Art. 164”, Jolanta Kren Kostkiewicz/Stephan Wolf/Marc Amstutz/Roland Fankhauser (Ed.), Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht (OFK - Orell Füssli Kommentar), 4. Auflage, 2023.
• Jungk A, “§ 24 Verschwiegenheitspflicht”, Brigitte Borgmann/Antje Jungk/Michael Schwaiger (Ed.), Anwaltshaftung, 6. Auflage, C.H. Beck, 2020.
• Kandıralıoğlu P Ç, Türk Hukukunda Bankaların Sır Saklama Yükümlülüğü, On iki Levha Yayıncılık, 2011.
• Karateke S, Avukatlık Sözleşmesinde Ücret, Turhan Kitabevi, 2006.
• Kaya İ, Banka Hukukunda Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğü (Fransız İsviçre ve Türk Hukukunda), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2019.
• Kellerhals O, Die zivilrechtliche Haftung des Rechtsanwalts aus Auftrag, Bern, 1953.
• Kieninger E-M, “BGB § 399 Ausschluss der Abtretung bei Inhaltsänderung oder Vereinbarung”, Münchener Kommentar zum BGB, 9. Auflage, 2022.
• Kilian M, “Factoring von anwaltlichen Vergütungsforderungen an Nicht-Anwälte”, AnwBl, (8-9), 2012, s. 728-729.
• Koller A, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Band I, 4. Aufl., Stämpfli Verlag, 2017.
• Konuralp O E, “Avukatın Yargılamadaki Rolü Açısından Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Dürüstlük Kuralı ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğüne İlişkin 29’uncu Maddesinin Avukatlar Açısından Uygulanabilirliği”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), 2020, s. 2091-2114.
• Kull M, Die zivilrechtliche Haftung des Anwalts gegenüber dem Mandanten, der Gegenpartei, Schulthess, 2000. Lauer L, Das Anwaltshonorar, Dike Verlag, 2023.
• Mahmutoğlu F S/Talas, S, “Avukatların Görev Suçları ve Yargılanması Rejimi”, İstanbul Barosu Dergisi, (Ceza Özel Sayı), 2007, s. 13-38.
• Mennemeyer S, “Honoraranspruch im Haftungsfall”, Klaus Fahrendorf/Siegfried Mennemeyer (Ed.), Die Haftung des Rechtsanwalts, 10. Auflage, Wolters Kluwer, 2021.
• Meyer-Hauser B F, Anwaltsgeheimnis und Schiedsgericht, Schulthess Juristische Medien, 2004.
• Mısır M H, Avukatlık Disiplin Hukuku, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2016.
• Morf A, “Die Zürcher Gerichte zur Abtretung von Honorarguthaben eines Rechtsanwalts”, SJZ, (20), 1959, s. 308-311.
• Nater H/Zindel G G, Kommentar zum Anwaltsgesetz, 2. Aufl., Schulthess, 2011.
• Nomer, H N, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 18. Bası, Beta Yayıncılık, 2021.
• Oğuzman M K/Öz, M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1, 16. Bası, Vedat Kitapçılık, 2018.
• Oğuzman M K/Öz, M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 2, 13. Bası, Vedat Kitapçılık, 2017.
• Oser D/Weber R H, “Art. 394-406”, Corinne Widmer Lüchinger/David Oser (Ed.), Basler Kommentar Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 7. Auflage, Helbing Lichtenhahn, 2020.
• Ozanemre Yayla T, Alacağın Devri İşleminin Geçerliliği ve Sebeple Olan İlişkisi (İllîliği), Turhan Kitabevi, 2019.
• Özen A, Avukatlık Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Özen A, Avukatlık Sözleşmesi, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Polat M, Avukatlık Sözleşmesinde Ücret, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, 2017.
• Ranieri F, Europäisches Obligationenrecht, 3. Aufl., Springer, 2009.
• Rosch W, “§ 402 BGB Auskunftspflicht; Urkundenauslieferung”, Maximilian Herberger/Michael Martinek/Helmut Rüßmann/ Stephan Weth/ Markus Würdinger (Ed.), juris PraxisKommentar BGB, 10. Auflage, 2023.
• Sarı S, Vekalet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, Beşir Kitabevi, 2004.
• Schiller K, Schweizerisches Anwaltsrecht, Schulthess, 2009.
• Schmid J/Stöckli H/Krauskopf F, OR BT Schweizerisches Obligationenrecht Besonderer Teil 2. Auflage, Schulthess, 2016.
• Schmid W, “Sind Honorarguthaben eines Rechtsanwaltes abtretbar?”, SJZ, (54), 1958, s. 369-371.
• Serozan R, “İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme” Necip Kocayusufpaşaoğlu/Hüseyin Hatemi/Rona Serozan/Abdulkadir Arpacı (Ed.), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Üçüncü Cilt, Filiz Kitabevi, 2014.
• Sevdiren Ö, “Confidentiality of Correspondence with Counsel as a Requirement of a Fair Trial: Turkey—Quo vadis?”, Lorena Bachmaier Winter/Stephen C. Thaman/Veronica Lynn (Ed.), The Right to Counsel and the Protection of Attorney-Client Privilege in Criminal Proceedings, Springer, 2020, s. 327-357.
• Spirig E, “Die Abtretung von Forderungen und die Schuldübernahme, Erste Lieferung, Art. 164-174 OR”, Peter Gauch (Ed.), ZK - Zürcher Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR), 3. Auflage, Schultess, 1993.
• Sprenger T, Anwaltsgeheimnis des Unternehmensjuristen, Schulthess Juristische Medien, 2011.
• Staehelin E, “Die Entbindung vom Berufsgeheimnis darf nicht zur Preisgabe eines Geheimnisses verpflichten”, Anwaltsrevue, (1), 2016, s. 7-9.
• Sungurtekin Özkan M, Avukatlık Mesleği, Avukatın Hak ve Yükümlülükleri, 3. Bası, Barış Yayınları, 2012, s. 500.
• Şenocak Z, “Avukatın Akdi Sorumluluğunun Şartları”, Ankara Barosu Dergisi, (2), 1998, s. 5- 33.
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. II, Dördüncü Tıpkıbasımdan Beşinci Tıpkıbasım, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Tekben T, Vekâlet İlişkilerinde Vekâlet Verenin Talimatı ve Hukuki Sonuçları, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Teomete Yalabık, F, İngiliz ve Amerikan Hukuklarında Vakıaların Getirilmesi ile Delillerin Toplanmasında Hakimin Rolü ve Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Tepe İ, “Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu, (TCK m. 239/1-3)”, Ceza Hukuku Dergisi, (14), 2010, s. 103-127.
• Testa G A, Die zivil- und standesrechtlichen Pflichten des Rechtsanwaltes gegenüber dem Klienten, Schulthess Juristische Medien AG, 2001.
• v. Seltmann J, “§ 49b BRAO”, Reinhard Gaier/Christian Wolf/Stephan Göcken (Ed.), Anwaltliches Berufsrecht, 3. Auflage, Ottoschmidt, 2020.
• von Tuhr A/Escher A, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts, Band II, 3. Auflage, 1974.
• Wegmann P, Handbuch über die Berufspflichten des Rechtsanwaltes im Kanton Zürich, 2. Aufl., 1988.
• Wolffers F, Der Rechtsanwalt in der Schweiz – Seine Funktion und öffentlich-rechtliche Stellung, Schulthess Polygraphischer Verlag, 1986.
• Yalçınduran T, Vekalet Sözleşmesinde Ücret, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2007.
• Yavuz C/Acar F/Özen B, Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler, 16. Baskı, Beta Yayıncılık, 2019.
• Yelmen A, “Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü”, Mehmet Ünal, Veysel Başpınar, Hasan Seçkin Ozanoğlu, Süleyman Yılmaz (Ed.), Prof. Dr. Ali Naim İnan'a Armağan, Seçkin Yayıncılık, 2009, s. 907-923.