Kooperatiflerde Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 3, 35 - 72, 30.07.2024

Sevgi Bozkurt Yaşar

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1419881

Öz

Kooperatiflerde yönetim, en az üç kişiden oluşması gereken ve kurul organ niteliğinde bulunan yönetim kurulunun sorumluluğundadır. Geniş anlamda yönetim, şirketin hedeflerine ulaşılabilmesi için gerekli kararların alınması ve alınan kararların üçüncü kişilerle işlemler yapılarak hayata geçirilmesidir. Dar anlamda yönetim ise temsili içermeksizin, şirketin iç ilişkilerinin idaresi ile ilgili karar alınması ile uygulanmasını içerir. Yönetim kurulu her iki alanda genel kurul ve denetçilerin yetkisi alanına girmeyen hususlarda yürütme ve temsil organı olarak görev yapar. Yönetim kuruluna ilişkin düzenlemeler Kooperatifler Kanunu m. 55 ila 64 arasında yer almaktadır. Bu hükümlerde açıklama olmayan hususlarda Kooperatifler Kanunu m. 98 uyarınca anonim şirketlere ilişkin hükümler uygulanır. Anonim şirket yönetim kurulunun görev ve yetkileri, çalışma şekli ile yönetimin devri bakımından ilgili hükümlerin, kooperatiflerin yapısal özelliklerinin dikkate alınarak, uyumlaştırılması sureti ile uygulanması gerekmektedir. Çalışmada, kooperatiflerde yönetim, en yakın kaynak kanun İsviçre Borçlar Kanunu hükümleri de dikkate alınarak, özellikle yönetim kurulunun yönetim kavramı, yönetim kurulunun oluşması, hukuki niteliği, çalışma şekli ve yönetim ile temsil yetkisinin devri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

kooperatif, yönetim kurulu, yönetim ve temsil, yönetimin ve temsil yetkisinin devri, yönetim kurulunun görev ve yetkileri

Transfer Of Management And Representatıon Authorıty In Co-Operatıves

Öz

In cooperatives, the board of directors, which must consist of at least three people and is a board body, is responsible for management. In a broad sense, management is about taking the necessary decisions to achieve the company's goals and implementing the decisions through transactions with third parties. In the narrow sense, management includes the making and implementation decisions regarding the management of the company's internal relations, without including representation. The board of directors serves as the executive and representative body in both areas, in matters that do not fall within the authority of the general assembly and auditors. Regulations regarding the board of directors are included in Articles 55 and 64 of Cooperatives Law. In accordance with Article 98 of the Cooperatives Law, the provisions regarding joint stock companies apply to matters that are not explained in these provisions. The relevant provisions regarding the duties and powers of the board of directors of joint stock companies, the way they work and the transfer of management must be implemented by harmonizing them, taking into account the structural characteristics of the cooperatives. In the study, management in cooperatives was examined together with the provisions of the closest source law, the Swiss Code of Obligations, and especially the formation of the board of directors, its working style and the transfer of management and representation authority were discussed.

Anahtar Kelimeler

Cooperative, Board of Directors, Duties and Powers of the Board of Directors, Management and Representation, Transfer of Management and Representation Authority

Kaynakça

• Abeltshauser T E, Leitungshaftung im Kapitalgesellschaftsrecht: Zu den Sorgfalts und Loyalitätspflichten von Unternehmensleitern im deutschen und im US-amerikanischen Kapitalgesellschaftsrecht, Duncker und Humbolt Verlag, 1998.
• Adıgüzel B/ Demirdelen Ö, “Kooperatiflerde Organlar ve Organ Kararlarının Hükümsüzlüğü”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(2) 2019, s. 209-263.
• Akdağ Güney N, Anonim Şirket Yönetim Kurulu, 2.Bası, Vedat Kitapçılık, 2016.
• Al Kılıç Ş, “Kooperatiflerde Ortaklık Sıfatının Çıkarılma Suretiyle Sonlandırılması ve Hukuki Sonuçları”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(2) 2022,1200-1267.
• Altay S A, Anonim Ortaklıkta Yönetim Yetkilerinin Devrinin Sorumluluğa Etkileri, Vedat Kitapçılık 2011.
• Ansay T, Anonim Şirketler Hukuku, 6. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1982.
• Arslan İ, Anonim Şirketlerde Yönetim Yetkisinin Sınırlandırılması, Mimoza, 1994.
• Berberoğlu Yenipınar, F, Kooperatif Davaları, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2021
• Bilgili F/ Demirkapı, E, Şirketler Hukuku, 9. Bası, Dora, 2011.
• Bölükbağ T, Kooperatif Yöneticilerinin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu, 2. Bası, Adalet Yayınevi, 2010.
• Cenkci E, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulunun Temsil Yetkisinin Devri. Yetkin Yayınları 2018.
• Çamoğlu E, Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu: Kamu Borçlarından Sorumluluk ile, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 3. Bası, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Doğan B F, 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, Vedat Kitapçılık, 2011.
• Doğan B F, “Yönetim Kurulunun Devredilmez Yetkileri ve Yönetim Yetkisinin Devri”, MÜHFD, Y. 2012, 18 (2), s. 609-640.
• Demirel D, “Anonim Şirketlerde Yönetim Yetkisinin Devri”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 2017, s. 211-250.
• Ehlebracht D F, Verantwortlichkeitsklagen gegen Mitglieder der Verwaltung und der Geschäftsführung einer Genossenschaft, DikeVerlag, 2020.
• Eriş G, Açıklamalı-İçtihatlı Uygulamalı Kooperatifler Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2001.
• Gerber W, Die Genossenschaft als Organisationsform von Mittel-- und Grossunternehmen, Stämpli Verlag, 2003.
• Göktürk K, “Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Özellikle Yetki Devri Halinde Gözetim Sorumluluğu ve Hukuki Belirlilik Sorunu”, TBB Dergisi, 114, 2014, s.179-200.
• Gutzwiller, M, Art. 879-926 OR. Die Genossenschaft. Organisation der Genossenschaft. Auflösung der Genossenschaft. Verantwortlichkeit. Genossenschaftsverbände. Beteiligung von Körperschaften des öffentlichen Rechts, Schulthess Verlag, 1974.
• Günay Y S, Anonim Şirketlerin Temsili, 2. Bası, On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Helvacı M, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuku Sorumluluğu, 2. Bası, Beta Kitapçılık, 2001.
• Helvacı M, “Yönetim Kurulunun Anonim Şirketi İdare ve Temsili, Özellikle Devredilemez Görev ve Yetkileri”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(117-118), 2014,119-132.
• Herzog M J, Lenkung, Führung und Kontrolle in Genossenschaften, 1Aufl., SSHW Band/Nr. 356, Dike Verlag AG 2021. İmregün O, Anonim Ortaklıklar, Yasa Yayınları, 4. Bası, 1989.
• Kalender, E, Anonim Şirketlerde Genel Kurul Toplantı Yerinin Esas Sözleşmede Gösterilmesi, Batider 35(2) 2019, s. 213-234.
• Karasu R, Emredici Hükümler İlkesi, 2.Bası, Yetkin Yayınları, 2015.
• Karayalçın Y, “Anonim Şirket Yönetim Kurullarında Başkanın Üstün Oyu”, Batider, 1970, 3, s. 520-530.
• Kendigelen A, Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve Tespitler, 3.Bası, On İki Levha, 2016.
• Kırca İ / Şehirali Çelik, F. H, Anonim Şirketler Hukuku C.I, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2013.
• Kilgus S/ Fabrizio N, Berner Kommentar, Die Genossenschaft, Systematische Darstellung und Kommentar zu den Art. 828 - 838 OR, 2. Aufl., Stämpfli Verlag AG, 2021.
• Koç H, Anonim Şirketlerde İç Yönerge ile Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri, Adalet Yayınevi, 2018.
• Kuru Ö, Anonim Şirketlerde Temsil ve Temsil Yetkisinin Devri, On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Meier-Hayoz, A / Forstmoser, P/ Sethe, R, Schweizerisches Gesellschaftsrecht, 12. Aufl., Stämpfli Verlag AG, 2018.
• Moll A, Basler Kommentar Obligationenerecht II, Art. 530-964 OR, Art. 1-6 SchlT AG Art. 1-11 Übest GmbH, Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Rolf Watter (Hrsg), 4. Aufl., Helbing Lichtenhahn Verlag, 2012.
• Müller R/ Fornito, R, GmbH, Genossenschaft, Handelsregister und Wertpapiere – Bucheffektengesetz Art. 772-1186 OR und BEG, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 3. Aufl., Schulthess Verlag.
• Narbay Ş/ Al Kılıç, Ş, “7339 Sayılı Kanun’un Kooperatifler Kanunu ve Diğer Kanunlarda Yaptığı Değişiklikler Üzerine Düşünceler”, Regesta 7(1) 2022, S. 3-77.
• Özel B./ Cinbaş, M.E, “Kooperatif Ortaklıklarda Yönetim Kurulunun Oluşumu”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(2), 2013,S. 255-269.
• Öztan B, Medeni Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organın Fiillerinden Doğan Sorumluluk, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1970.
• Poroy R/ Tekinalp Ü / Çamoğlu E, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 12 Bası, Vedat Kitapçılık, 2010.
• Poroy R/ Tekinalp Ü / Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku I, 15. Bası, Vedat Kitapçılık 2021.
• Poroy R/ Tekinalp Ü / Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku II, 14.Bası, Vedat Kitapçılık, 2019.
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi C.II, C.IV, 4. Bası, Adalet Yayınevi, 2022.
• Sevi A M, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Özen Yükümlülüğü, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Seyis Z, TTK m. 370/2’de Öngörülen “En Az Bir Yönetim Kurulu Üyesinin Temsil Yetkisini Haiz Olması Şartı” Üzerine Bir Değerlendirme”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), 2023
• Taisch F, Genossenschaftsgruppen und deren Steuerung, Dike Verlag, 2009.
• Tekinalp Ü, “Yönetim Kurulu Başkanının Üstün Oya Sahip Olup Olamayacağı Sorunu, İkt. Mal. 18(9), 1971, s.301-304.
• Tekinalp Ü, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, Anonim ve Limited Ortaklıklar, Tek Kişi Ortaklığı, Ortaklar Topluluğu, Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, 2015.
• Topaloğlu M, “Kooperatiflerin Genel İlkeleri ve Kuruluşu”, YÜHFD, 18(2), 2021, s. 645-665.
• Üçışık G / Çelik, A, Anonim Ortaklıklar Hukuku C.I, Adalet Yayınevi, 2013.
• Ülgen H, “Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul Başkanının Üstün Oyu”, Batider, 6(4), 1972, 667-685.
• Ünal M, “Anonim Ortaklıklarda Yönetim ve Yönetim Görevlerinin Murahhaslara Bırakılması”, Batider, 11(3), 1982, s.49-89.
• Üstün Y/ Aydın M, Kooperatifler Hukuku, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Watter R, Basler Kommentar Art. 530-964OR, Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Rolf Watter (Hrsg), Helbing Lichtenhahn Verlag, 2016.
• Wernli M/ Rizzi M A, Basler Kommentar Art. 530-964 OR, Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt, Rolf Watter (Hrsg), Helbing Lichtenhahn Verlag, 2016.
• Wolfer, H, Die Genossenschaftsverwaltung nach schwezerischem Recht, Diss. Basel 1947.