Successive Adoption

Yıl 2025, Cilt: 29 Sayı: 3, 885 - 914, 29.07.2025

Dilşad Keskin

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1658198

Öz

In Turkish law, adoption is regulated as one of the ways of establishing lineage. The adoption relationship established by a court decision creates an artificial lineage between the adoptee and the adopter. The lineage between the adoptee and his/her biological family is also protected. A validly established adoption relationship cannot be subsequently eliminated. This principle is called the “indissoluble nature of the adoption”. There is no clear regulation in the law regarding whether the adoptee can be successive adopted by someone else despite the existence of a valid adoption relationship. However, the indirect consequence of Article 306 of the Turkish Civil Code is that the “prohibition of successive adoption”, which is clearly regulated by providing exceptions in German law, is also applicable in Turkish law. Essentially, due to the adoption system accepted in Turkish law, the fact that in case of successive adoption, the adoptee will be connected to his/her biological family by natural lineage and the adopters by two separate artificial lineages is not compatible with the principles of lineage law.

Anahtar Kelimeler

Adoption , Parentage , Indissolubility of adoption , Successive adoption , Full adoption system.

Evlatlığın Yeniden Evlat Edinilmesi

Öz

Türk hukukunda evlat edinme, soybağının kurulması yollarından biri ola-rak düzenlenmiştir. Mahkeme kararıyla kurulan evlat edinme ilişkisi, evlat-lık ile evlat edinen arasında bir yapay soybağı oluşturur. Evlatlığın asıl ailesi ile arasındaki soybağı da korunur. Geçerli bir şekilde kurulan evlat edinme ilişkisinin sonradan ortadan kaldırılması mümkün değildir. Bu esas, “evlatlık ilişkisinin çözülmezliği” olarak isimlendirilmektedir. Evlat-lığın, geçerli bir evlat edinme ilişkisinin varlığına rağmen bir başkası tara-fından, yeniden evlat edinilip edinilemeyeceği hususunda kanunda açık düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte TMK m. 306 hükmünün dolaylı sonucu, Alman hukukunda istisnalar da öngörülerek açıkça düzen-lenmiş bulunan “yeniden evlat edinilme yasağının” Türk hukuku bakımın-dan da geçerli olduğudur. Esasen Türk hukukunda benimsenen evlat edinme sistemi sebebiyle, yeniden evlat edinme halinde evlatlığın biyolojik ailesine doğal soybağı ve evlat edinenlere de iki ayrı yapay soybağı ile bağlanacak olması da, soybağı hukukunun prensipleriyle uyumlu değildir.

Anahtar Kelimeler

Evlatlık , Evlat edinme , Soybağı , Evlatlık ilişkisinin çözülmezliği , Yeniden evlat edinilme , Tam evlat edinme sistemi.

Kaynakça

• Ahlers, Glen-Peter: “Adoption Law in the United States: A Pathfinder”, Child and Family Law Journal, 2014, Vol. 2, s. 21-66.
• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku İkinci Cilt, 24. Bası, Beta, İstanbul 2021.
• Ataay, Aytekin M., “Medeni Hukukta Evlad Edinme”, İÜHFD, 1957, C. 21, S. 1-4, s. 266-355.
• Aykaç, Alper Can:, “Çocukların Evlat Edinilmesine Dair Gözden Geçirilmiş Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ne Dair”, TBB Dergisi, 2009, S. 80, s. 389-404.
• Aydoğdu, Murat, Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• Aydos, Oğuz Sadık, “Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme”, HBV-HFD, Haziran 2000, C. 4, S. 2, s. 108-130.
• Baygın, Cem, Soybağı Hukuku, 1. Baskı, XII Levha, İstanbul 2010.
• Baygın, Cem, “Evlat Edinmenin Sonuçları”, AÜEHFD, Aralık 2003, C. VII, S. 3-4, s. 627-650.
• Biderbost, Yvo, “Art. 264”, Personen- und Familienrecht Art. 1-456 ZGB – Partnerschaftsgesetz, CHK – Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, 4. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG 2023, s. 884-894.
• Brudermüller, Gerd, “Aktuelle Entwicklungen des deutschen Familienrechts”, FamPra.ch 2012, s. 78-91.
• Çağlayan Aygün, Gözde, “Evlat Edinme”, Aile Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara 2024, s. 423-467 (Editörler: Akipek, Şebnem Öcal/ Özdemir, Hayrunnisa).
• Çağlayan Aygün, Gözde, “Amerikan Hukukunda Evlat Edinmeye Bir Bakış: Vermont Eyaleti Örneği”, MÜHF-HAD, 2021, C. 27, S. 1, s. 716-740.
• Çilenti Konuralp, Ayşen, “Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemelerin Küçüğün Menfaatine Etkisi Üzerine İsviçre Hukuku ile Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2022, C. 80, S. 1, s. 41-80.
• Demirel Mit, Ceren: “Tam Evlat Edinme Sisteminde Evlatlığın Yasal Mirasçılığı”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023, C. 9, S. 1, s. 31-47.
• Doherty, Amy L., “A Look at Open Adoption”, Journal of Contemporary Legal Issues, 2000, Vol. 11, No. 1, 591-596.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, 19. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2024.
• Fırat Şimşek, Ayşe, “Ergin Olmayan Üvey Çocuğun Evlat Edinilmesi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020, C. 19, S. 1, s. 23-88.
• Fankhauser, Roland/Buser, Melisa, “Art. 269”, ZGB Kommentar, OFK – Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), 4. Auflage, Orell Füssli Verlag AG, 2021, s. 596-597.
• Gerber, Alexandra, “Ausländische Rechtsentwicklung – Deutschland”, AJP 1992, s. 79-83.
• Grziwotz, Herbert, “Die Adoption von Stiefkindern”, FamFR 2011, 533-537.
• Helms, Tobias/Botthof, Andreas: Besuchskontakte nach Adoption und Formen schwacher Adoption: Rechtsvergleichende Studie unter Einbeziehung des schweizerischen, französischen, italienischen, spanischen, griechischen, englischen und US-amerikanischen Rechts; Eine Expertise für das Expertise- und Forschungszentrum Adoption (EFZA), München: Deutsches Jugendinstitut e.V.; Deutsches Jugendinstitut e.V. Abteilung Familie und Familienpolitik, 2017. (https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-90476-3, Erişim Tarihi: 05/05/2025)
• İmamoğlu, S. Hülya, “Anayasa Mahkemesinin 25.07.2023 Tarihli Bireysel Başvuru Kararı Bağlamında Evlat Edinmede Evlat Edinen ve Evlat Edinilen Arasındaki Yaş Farkı Meselesi”, AÜHFD, 2024, C. 73, S. 3, s. 1903-1932.
• İnce Akman, Nurten, “Alman ve Türk Hukukunda Ergin veya Kısıtlıların Evlat Edinilmesi”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, 2019, C. 21, S. Özel Sayı, s. 2357-2393.
• Kern, Tara: “Equitable Adoption: The Implications of Common Law Children on Estate Planning and the Need For Statutory Regulation in Texas”, Estate Planning and Community Property Law Journal, 2015, Vol. 7, s. 557-580.
• Kılınç, Ayşe Nur: “Türk Hukukunda Çocukların Kurum Aracılığı Dışında Evlat Edinilmesi”, Adalet Dergisi, 2023/2, S. 71, s. 879-914.
• Klockau, Lori L., “A Primer on Adoption Law”, Family Advocate, Winter 2009, Vol. 31, No. 3, s. 16-21.
• Koç, Evren, “HMK ve TMK Çerçevesinde Evlat Edinme ve Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Davasına İlişkin Bazı Tespitler”, İÜHFM, 2015, C. LXXIII, S. 1, s. 363-388.
• Küffer, Errol M., “Die Erwachsenenadoption: von der Mutter der Adoption zur Schwiegermutter”, FamPra.ch, 2004, S. 27, s. 27-40.
• Maurer, Hans-Ulrich, Münchener Kommentar zum BGB (MüKoBGB), 9. Auflage, C. H. Beck, München 2024.
• Oğuzman, Kemal/Dural, Mustafa, Aile Hukuku, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 1998.
• Özcan, Didem, “Evlat Edinmede Rıza”, İÜHFM, 2017, C. LXXV, S. 2, s. 707-722.
• Öztan, Bilge, Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
• Pöcker, Markus, in BeckOK BGB, BGB § 1742, hrsg. Hau, Wolfgang ve Poseck, Roman, 73. Edition, München 2025.
• Rusiashvili, Giorgi: “Rechthliche Fragen der Adoption”, Zeitschrift für Rechtsvergleichung, 2021, S. 1, s. 21-32.
• Selkowitz, Leonard, “Adoption – Right to Inherit upon Readoption”, Miami Law Quarterly, 1956, C. 11, S. 1, s. 140-142.
• Serozan, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2005.
• Şahin Şengül, Eda, “Alman Hukukunda Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Yeni Dönem”, YBHD, 2021 S. 1, s. 327-364.
• Şıpka, Şükran, “4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Evlat Edinmeye İlişkin Hükümlerinin İncelenmesi”, İÜHFM, 1999, C. LVII, S. 1-2, s. 301-322.
• von Bary, Christiane, “When Filiation Fails Adoption as a Fallback Mechanism for Modern Family Forms?”, Changing Families, Changing Family Law in Europe, Intersentia, XXII, Cambridge - Antwerp, Chicago 2024, 113-132. (Editors: Duden, Konrad/ Wiedemann, Denise).
• Wiernicki, Peter, “When You Adopt Under the Laws of Another Country: U.S. Readoption Explained”, Adoptive Families Magazine, May/June 2022. (https://www.quinnlawcenters.com/wp-content/uploads/2011/01/Foreign-Readoption.pdf, Erişim Tarihi: 02/03/2025)
• Yılmaz, Süleyman, Medeni Hukuk Cilt III Aile Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• Zimmermann, Michael J., “Die Minderjährigenadoption”, NZFam 2015, 484-491.