Hemşirelik Mesleğinin Yapıtaşlarından Biri: Faye Glenn Abdellah, Kuramı ve Hasta Eğitimi Süreci

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 82 - 88, 21.08.2024

Elif Kocaağalar Akince , Yasemin Yıldırım , Aynur Türeyen

https://doi.org/10.59398/ahd.1406701

Öz

Hemşire kuramcılardan Faye Glenn Abdellah’ın kuramı; hastayı birçok yönü ile ele alarak değerlendirilmesine olanak sağlayan, teorik çerçevesi anlaşılır ve basit olup, hasta eğitim sürecine de kolaylıkla uyarlanabilen bir kuramdır. Abdellah, hemşireliğin profesyonel bir meslek haline gelmesinde öncü olan teorisyenlerdendir. Abdellah, hemşirelik mesleğinin profesyonelleşmesi için, hemşirelerin eğitimine odaklanmıştır. Kendisi hemşirelik faaliyetlerinin araştırmalara temellendirilmesi gerektiğini savunmuştur. Abdellah hemşire eğitimcisi ve araştırmacısı olarak; askeri görevlerde hizmet etmiş, sağlık hizmeti veren kurumların hastalara konulan tanıları gruplandırma ve hasta kategorilendirme sistemini geliştirmiş, huzur evi standartlarını geliştirme sürecine dahil olmuş, ilk kadın ve ilk hemşire olarak genel cerrah yardımcısı unvanını almıştır. Hemşirelik eğitiminin lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerinde verilmesi için çeşitli çalışmalarda bulunmuştur. Yaptığı anket çalışmalarıyla hemşirelik eğitimini yönlendiren ve bilgilendiren hemşirelik problemlerinin sınıflamasını yaparak “21 Hemşirelik Problemi” kuramını geliştirmiştir. Kuramın temelinde hastaların ihtiyaçları yer almakta olup, kuramın merkezinde ise “sağlık ekibi, hemşireliğin profesyonelleşmesi, sağlık ve hemşirelik” kavramları yer almaktadır. Abdellah’ın problem çözme kuramında, sağlık ihtiyaçları ve problem çözme becerileri temel oluşturduğundan; hasta eğitiminin amacı ile örtüşmekte olup, hasta eğitim sürecinin planlanmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Faye Glenn Abdellah, hasta eğitimi, hemşirelik eğitimi, hemşirelik kuramı, problem çözme

One of the Building Blocks of the Nursing Profession: Faye Glenn Abdellah, Her Theory and Patient Education Process

Öz

The theory of Faye Glenn Abdellah, one of the nurse theorists; It is a theory that allows the patient to be evaluated by considering many aspects, has an understandable and simple theoretical framework, and can be easily adapted to the patient education process. Abdellah focused on the education of nurses to professionalize the nursing profession. She argued that nursing activities should be based on research. Abdellah as a nurse educator and re¬searcher; she served in military duties, developed the system of grouping di¬agnoses and categorizing patients in healthcare institutions, was involved in the process of developing nursing home standards, and received the title of assistant general surgeon as the first woman and the first nurse. She has carried out various studies to provide nursing education at undergraduate, master’s and doctoral levels. She developed the theory of 21 nursing problems by clas¬sifying the nursing problems that guide and inform nursing education through her survey studies. The needs of patients are at the basis of the theory, and the concepts of “health team, professionalization of nursing, health and nursing” are at the center of the theory. Since health needs and problem-solving skills form the basis of Abdellah’s problem-solving theory; It overlaps with the purpose of patient education and is thought to be a guide in planning the patient education process.

Anahtar Kelimeler

Faye Glenn Abdellah, patient education, nursing education, nursing theory, problem solving

Kaynakça

• Taşocak, G. Hasta Eğitimi. 4. Basım. İstan¬bul: Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Yayınları, Kültür Sanat Basımevi. 2017.
• Aygül, S. Ulupınar, S. Hemşirenin hasta eğiti¬mindeki rolüne yönelik hastaların görüşleri [Pa-tient’s Opinions About Nurse’s Role of Patient Education]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim-leri Dergisi. 2012;15(1):1-9.
• Çoban, N. Gezginci, E. Göktaş, S. Amputasyon bakımında Abdellah’ın modelinin kullanımı: olgu sunumu. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi. 2019;1(3), 249-256.
• León Román, C.A. Los problemas profesionales generales de enfermería en el diseño curricular. Revista Cubana de Enfermería. 2005;21(1):1-1.
• Avşar, G. Kaşıkçı, M. Evaluation of patient education provided by clinical nurses in Turkey. International Journal of Nursing Practice. 2011;17(1):67-71.
• Schrieber, L. Colley, M. Patient education. Best practice & research clinical rheumatology. 2004;18(4):465-476.
• Snowden, A. Donnell, A. Duffy, T. Pioneering theories in nursing. Andrews UK Limited. 2014.
• Bullough, V.L. Lilli Sentz, M.L.S. American Nursing: A Biographical Dictionary. Volume 3. Springer Publishing Company. 2004.
• McEwen, M. Wills, E.M. Philosophy, science, and nursing. Theoretical Basis for Nursing. 4th ed. Philadelphia (PA): Lippincott Williams & Wilkins. 2014;128-135.
• Alligood, M.R. Nursing theorists and their work-e-book. Elsevier Health Sciences. 2017;15-16.
• Allam, N. A., Al Megrin, W. A., Alkeridis, L. A. Faye Abdellah model to banishing social stigma of head lice among school students. Science Jour¬nal of Clinical Medicine. 2016;5(1), 1-11.
• Kim, H. Kollak, I. Nursing theories: Conceptual and philosophical foundations. Second Edi¬tion. Springer Publishing Company. 2006.
• Beker, C., & Dil, S. Palyatif Bakım Hastasına Faye Glenn Abdellah’ın Modeline Göre Hemşire¬lik Bakımı: Bir Olgu Sunumu. Hemşirelik Bilimi Dergisi. 2022;5(3), 221-232.
• Özdelikara, A. Tan, M. Polat, H. Hasta öğrenim gereksinimlerinin belirlenmesi [Determination of patient learning needs]. Florence Nightin¬gale Hemşirelik Dergisi. 2013;21(1):1-8.
• Wingard, R. Patient education and the nursing process: meeting the patient’s needs. Nephrology Nursing Journal. 2005;32(2):211.
• Alkan Öz, H. Hasta eğitimi ve davranış değişikliği geliştirme. Journal of Cardiovascu¬lar Nursing. 2016; 7(2), 41-47.
• Yıldız, T. Cerrahi hasta eğitiminde kullanılan güncel yöntemler: Hastalık merkezli değil, hasta merkezli eğitim [Current methods used in sur¬gery patient education: not disease centered, patient centered education]. Clinical and Experi¬mental Health Sciences. 2015;5(2):129-133.