Sigara İçen Bireylere Transteoretik Modele Dayalı Uygulanan Eğitimin ve Motivasyonel Görüşmenin Sigarayı Bırakmalarına Etkisi: Sistematik Derleme

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 102 - 117, 02.08.2020

Erdal Akdeniz Selma Öncel

Öz

Sigara kullanımı önemli bir halk sağlığı sorunu olup sağlığa zararlıdır. Sigara içme sıklığı Türkiye’de
%25.7’dir. Transteoretik model (TTM) ve TTM temelli motivasyonel görüşme sigara bıraktırmak için kullanılan
bilişsel davranışçı yöntemlerden biridir. Bu araştırmada sigara içen bireylerde transteoretik modele dayalı
uygulanan eğitim ve motivasyonel görüşmenin sigara bıraktırmaya etkisinin ortaya konulduğu randomize
kontrollü çalışmaların sonuçlarının analiz edilmesi amaçlanmıştır. İlgili veri tabanları taranıp elde edilen
makaleler dahil etme ve dışlama ölçütlerine göre incelenmiştir. Bu ölçütlere uyan çalışmalar PRISMA akış
şemasına göre oluşturulmuş olup dokuz çalışma incelenmeye alınmıştır. Çalışmaların dört tanesinde
motivasyonel görüşme, bir tanesinde bireysel danışmanlık, dört tanesinde ise TTM’ye temelli olarak hazırlanan
eğitim uygulanmıştır. İnceleme sonucunda TTM’nin sigara bıraktırmada etkili bir yöntem olduğu anlaşılmıştır.
Çalışmalarda öz yeterlik, karar alma, davranış değiştirme, karbonmonoksit oranı, değişim aşamaları gibi
ölçütlere bakılmıştır. TTM sigara bıraktırmada etkili bir yöntemdir. TTM ve/veya TTM temelli motivasyonel
görüşme kullanılarak daha farklı gruplarda çalışma yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

Motivasyonel görüşme, Sigara bırakma, Transteoretik Model, Yetişkinler

Kaynakça

• Abdollahpour, I., Mansournia, MA., Salimi, Y., Nedjat, S. (2019). Lifetime prevalence and correlates of smoking behavior in Iranian adults’ population; a cross-sectional study. BMC public health, 19(1), 1056.
• Aveyard, P., Lawrence, T., Cheng, KK., Griffin, C., Croghan, E., Johnson, C.(2006). A randomized controlled trial of smoking cessation for pregnant women to test the effect of a transtheoretical model-based intervention on movement in stage and interaction with baseline stage. British journal of health psychology, 11(2), 263-78.