Toplumun COVID-19 Pandemisi Sürecinde Uygulamaya Konulan Tedbirlere Yönelik Düşüncelerinin ve Tedbirlere Uyma Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 3, 172 - 185, 17.12.2021

Mustafa Altıntaş , Musa Özata

Öz

Bu çalışmanın amacı; toplumun Covid-19 pandemisi sürecinde uygulamaya konulan tedbirlere yönelik düşüncelerinin belirlenmesi ve bu tedbirlere uyma durumlarının incelenmesidir. Aralık 2019 tarihinde Çin’de ortaya çıkan Covid-19 salgını, 11 Mart 2020 tarihinden itibaren Türkiye’de görülmüştür. Dünyada milyonlarca can kaybının yaşandığı bu salgın sürecinde birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de zaman zaman kısıtlama ve normalleşme adımları atılmaktadır. Nicel araştırma deseninde planlanan çalışmada araştırmaya katılmayı kabul eden 543 kişiye online olarak anket uygulanmıştır. 67 sorudan oluşan veri toplama aracı araştırmacılar tarafından hazırlanmış olup, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde katılımcıların sosyo-demografik bilgileri yer almaktadır. İkinci bölümde bazı kısıtlama ve normalleşme adımları ile ilgili sorular katılımcılara yöneltilmiştir. Son olarak üçüncü bölümde ise katılımcıların alınan tedbirlere uyum sürecini belirleyen sorular bulunmaktadır. Çalışmadan elde edilen analiz sonuçlarına göre kısıtlamaların ve normalleşmelerin değerlendirilmesi envanterinin ortalaması 3,71 olarak bulunurken, kısıtlama ve normalleşmelere uyum süreci envanterinin ortalaması 2,89 olarak belirlenmiştir. Yapılan testlere bakıldığında ise sosyo-demografik değişkenler ile ölçek puanları arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır. Hiçbir sosyo-demografik değişkenin kısıtlama ve normalleşmeleri ve uyum sürecini etkilemediği belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda ise gelecek dönemlerde uygulanacak kısıtlamalara ve atılacak normalleşme adımlarına ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca Covid-19 gibi pandemilerin dünya genelinde tekrar ortaya çıkması ve bu yönde kamu otoriteleri tarafından alınacak tedbirlerin, planlamaların yapılması halk sağlığı açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemisi, Kısıtlamalar, Normalleşmeler

Kaynakça

• Akın, L. ve Gözel, M. G. (2020). Understanding dynamics of pandemics. Turkish Journal of Medical Sciences. 50, 515-519.
• Amerika Birleşik Devletleri’nde Covid-19 Salgını, Mayıs 2020 (2021) Son Erişim Tarihi 11 Mart 2021 http://www.salihlitso.org.tr/uploaded/dosyalar/YEN%C4%B0NORMALEG%C3%96REA.B.D2020.pdf Amerika Birleşik Devletleri’nde Covid-19 Salgını, Mayıs 2020.
• BBC Türkçe web sitesi (2021a) Son Erişim Tarihi 12 Mart 2021 https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51864424.
• BBC Türkçe web sitesi (2021b) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52347712.
• Bordehore, C., Herrador, Z., Fonfría, E.S., Navarro, M. (2020). Understanding COVID-19 spreading through simulation modeling and scenarios comparison: preliminary results. medRxiv The Preprint Server for Health Sciences, doi: https://doi.org/10.1101/2020.03.30.20047043.
• Bozkurt, Y., Zeybek, Z., Aşkın, R. (2020). Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek), 304-318.
• Business Insider. 11 ways pandemics have changed the course of human history, from the over $4 billion spent to fight Ebola to the trillions it might take to tackle the coronavirus [İnternet]. https://www.businessinsider.com/pandemics-that-changed-the-course-of-human-history-coronavirus-flu-aids-plague?r=US&IR=T Son Erişim Tarihi 11.03.2021.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: Pegem.
• Di Domenico, L., Pullano, G., Sabbatini, C.E. Boëlle, P.Y., ve Colizza, V. (2020). Impact of lockdown on COVID-19 epidemic in Île-de-France and possible exit strategies. BMC Med 18 (240), 1-13. https://doi.org/10.1186/s12916-020-01698-4.
• Dici web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.dici.fr/actu/2020/05/11/deconfinement-commence-c-etait-une-occasion-manquee-1395509.
• Dünya Sağlık Örgütü web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 10 Mart 2021 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel- coronavirus-2019/technical-guidance/ https://www.who.int/emergencies/diseases/novelcoronavirus-2019/technical-guidance/ naming-thecoronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-thatcauses-it).
• Euronews web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://tr.euronews.com/2020/05/17/ingiltere-basbakan-johnsonin-kosullu-normallesme-plani-tepki-cekiyor.
• Ferguson, N.M., Laydon, D., Nedjati-Gilani, G. et al (2020). Impact of non-pharmaceutical interventions (NPIs) to reduce COVID19 mortality and healthcare demand. Imperial College London. Technical report. Available at: https://sciencebusiness.net/sites/default/files/inline-files/Imperial-College-COVID19-NPI-modeling-16-03-2020.pdf
• Güreşçi, M. (2020). Covid-19 Salgınında Türkiye’de Kriz Yönetimi İletişimi: T.C. Sağlık Bakanlığı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Covid-19 Özel Sayısı, 2, 53-65.
• İşlek, E., Özatkan, Y., Bilir, M.K., Arı, H.O., Çelik, H. ve Yıldırım, H.H. (2020). COVID-19 Pandemi Yönetiminde Türkiye Örneği: Sağlık Politikası Uygulamaları ve Stratejileri. TÜSPE Rapor: 2020/2, TÜSPE Yayınları, Ankara.
• Johns Hopkins web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 10 Mart 2021 https://coronavirus.jhu.edu/map.html
• Karakaş, M. (2020). Covid-19 Salgınının Çok Boyutlu Sosyolojisi ve Yeni Normal Meselesi, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 40(1), 541-573.
• Kraemer, M.U.G., Yang, C.H., Gutierrez, B., Wu, C.H., Klein, B., Pigott, D.M., du Plessis, L., Faria, N.R., Li, R., Hanage, P.W., Brownstein, J.S., Layan, M,., Vespignani, A., Tian, H., Dye, C., Pysbus, O.G., Scarpino, S.V. (2020). The effect of human mobility and control measures on the COVID-19 epidemic in China. Science, 368,493-497.
• NTV web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.ntv.com.tr/dunya/abdde-normallesme-adimi-asi-yaptiranlar-maskesiz-bir-araya-gelebilecek,A_7WhcC2akyGoXkVdTDcbQ.
• Öztürk, İ., Akalın, S., Özgüner, İ. ve Şakiroğlu, M. (2020). Covid-19 salgınının ve karantinanın psikolojik etkileri. Turkish Studies, 15(4), 885-903.
• Pulido, C. M., Carballido, S. B. V., Sama, G. R., & Gómez, A. (2020). COVID-19 infodemic: More retweets for science-based information on. International Sociology, 35(4) 377-392.
• Sixth Tone web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 12 Mart 2021 https://www.sixthtone.com/ht_news/1005288/beijing%2C-shanghai-quarantine-travelers-from-italy%2C-south-korea%2C-iran
• Support the Guardian web sitesi (2021a) Son Erişim Tarihi 12 Mart 2021 https://www.theguardian.com/world/2020/mar/09/how-did-china-get-grips-with-coronavirus-outbreak.
• Support the Guardian web sitesi (2021b) Son Erişim Tarihi 12 Mart 2021 https://www.theguardian.com/world/2020/mar/11/mass-testing-alerts-and-big-fines-the-strategies-used-in-asia-to-slow-coronavirus 9 https://thediplomat.com/2020/03/lessons-from-south-koreas-COVID-19-outbreak-the-good-bad-and-ugly/
• T.C. Cumhurbaşkanlığı web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 13 Mart 2021 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/CumhurbaskanligiGenelgeleri/20200320-3.pdf
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021a) Son Erişim Tarihi 13 Mart 2021https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-ek-genelgesi.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021b) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-genis-katilimli-etkinliklerin-ertelenmesi-konulu-genelge-gonderildi.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021c) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-koronavirus-tedbirlerinin-gozden-gecirilmesi-genelgesi-gonderildi#.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021d) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-nikah-merasimlerinde-uygulanacak-tedbirler-genelgesi.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021e) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/arama/ara/koronavir%C3%BCs.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021f) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/dugun-torenlerinde-uygulanacak-tedbirler.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021g) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadelede-kontrollu-normallesme-sureci.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021h) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma-kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri.
• T.C. İçişleri Bakanlığı (2021ı) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-tedbirleri-genelgesi-kapsaminda-149382-is-yeri-gecici-sureligine-faaliyetlerine-ara-verdi.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 13 Mart 2021 http://www.meb.gov.tr/meb_haberindex.php?dil=tr.
• Teslya, A., Pham, T.M., Godijk, N.G., Kretzschmar, M.E., Bootsma, M.C.J., Rozhnova, G. (2020) Impact of self-imposed prevention measures and short-term government-imposed social distancing on mitigating and delaying a COVID-19 epidemic: A modelling study. PLoS Med 17(7).
• VanderWeele, T. J. (2020). Love of neighbor during a pandemic: Navigating the competing goods of religious gatherings and physical health. Journal of Religion and Health. Advange Online Publication. https://doi.org/10.1007/s10943-020-01031-6.
• Varol, G., ve Tokuç, B. (2020). Halk Sağlığı Boyutuyla Türkiye’de Covid-19 Pandemisinin Değerlendirmesi. Namık Kemal Tıp Dergisi , 8(3), 579-594.
• Worldmeter web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 13 Mart 2021 https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries.
• Yavuz, M. (2020). “Yeniden Açılma” ve Türkiye. (Eds. Türk Tabipleri Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu), Erişim Adresi: https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/yayin_liste.php?Guid=1e54b472-de5f-11ea-a538-cd82211f39c1
• Yıldırım, S. (2020). Salgınların sosyal-psikolojik görünümü: Covid-19 (Koronavirüs) pandemi örneği. Turkish Studies, 15(4), 1331-1351.
• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 14 Mart 2021 https://www.yok.gov.tr/. Zeit Online web sitesi (2021) Son Erişim Tarihi 12 Mart 2021 https://web.archive.org/web/20200317021941/https://www.zeit.de/news/2020-03/13/bayern-schliesst-alle-schulen-wegen-coronavirus-krise.