BAZI FONKSİYONEL BESİNLERİN ÜLSER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 73 - 82, 21.04.2022

Esin Kaya

Öz

Ülser, yetişkinlerin %10’unda görülen sindirim sistemindeki yaraları tanımlayan bir hastalıktır. Başlıca nedeni Helicobacter pylori olsa da nonsteroid antiinflamatuvar ilaçların (NSAII) kullanılması, sigara, kahve, stres gibi nedenleri de bulunmaktadır. Radyoloji, endoskopi, histoloji ile birlikte ülser tanısı konulabilmektedir. Klinik bulgu olarak midede yanma, karın ağrısı, tekrarlayan kusma, karında şişkinlik dışında çocuklarda hematemez ve melena da görülebilmektedir. Ülser sonucunda gastrointestinal sistemde kanama, perforasyon, penatrasyon, obstrüksiyon gibi komplikasyonlar görülebilmektedir. Tedavi için genelde proton pompası inhibitörleri gibi ilaçlar kullanılmaktadır. Ülserde rafine karbonhidratlardan uzak durulmalı; çay, kahve, asitli içecekler, baharatlar ve tuz tüketimine dikkat ederek düzenli aralıklarla beslenilmelidir. Hastalıklarda destekleyici tedavi olarak fonksiyonel besinler kullanılabilmektedir. Bu derlemede bazı fonksiyonel besinlerin ülser üzerindeki etkisini açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Helicobacter pylori, Antiülser, Destekleyici tedavi, Gastrointestinal sistem

EFFECTS OF SOME FUNCTIONAL FOODS ON ULCER

Öz

Ulcer is a disease that describes sores in the digestive system and it seen in 10% of adults. Although the main cause is Helicobacter pylori, there are also causes such as the use of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAID), smoking, coffee, and stress. Ulcer diagnosis can be made with radioglogy, endoscopy and histology. In addition to burning in the stomach, abdominal pain, recurrent vomiting and abdominal bloating; and can also be seen in children with hematemesis and melena as clinical findings. As a result of ulcer, complications such as bleeding, perforation, penetration and obstruction in the gastrointestinal tract can be seen. Drugs such as proton pump inhibitors are generally used for treatment. Refined carbonhydrates should be avoided in ulcers and should be fed at regular intervals by paying attention to the consumption of tea, coffee, acidic beverages, spices and salt. Functional foods can be used as supportive treatment in diseases. In this study, it is aimed to determine the effect of some functionel nutrients on ulcers.

Anahtar Kelimeler

Nutrition, Helicobacter pylori, Antiulcer, gastrointestinal system, Supportive treatment

Kaynakça

• Acar, O. (2018). Üst gastrointestinal kanama tanısı olan hastalarda mortalite ve morbiditeyi etkileyen etkenler [Uzmanlık tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://9lib.net/document/1y92ogwz-gastrointestinal-kanama-tanisi-hastalarda-mortalite-morbiditeyi-etkileyen-etkenler.html
• Akutay, S., & Ceyhan, Ö. (2021). Proton pompa inhibitörlerinin kırık oluşumuna etkisi ve bakıma yansıması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(1), 62.
• Alqirnawdi M. A. A., Khotimah H., Santosa S., & Mintaroem K. (2020). The effect of cinnamon to the expression of sod-1 and tnf-α in indomethacin-induced gastric ulcer rat. In AIP Conference Proceedings, 2231(1), 1-10.
• Amr, A.R., & Maysa, M.E. (2010). Anti-ulcer effect of cinnamon and chamomile aqueous extracts in rat models. J Am Sci, 6(12), 209-216.
• Aslan, R. (2019). Siyah reçete çörek otu. Ayrıntı Dergisi, 7(80), 51.
• Aygül, İ., Kartal, F., Sayıbakan, A.Ş., Çakar, G., Akbulut, H., & Yıldırım, Ş. (2018). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencileri ve öğretim elemanlarının fonksiyonel besin farkındalığı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(4), 55.
• Bakr, E.S.H., & Baz, S.M. (2015). Therapeutic role of ginger and chamomile aqueous extract for peptic ulcer using experimental rats. Life Sci J, 12(6), 92-98.
• Crowe, K.M., & Francis, C. (2013). Position of the academy of nutrition and dietetics: functional foods. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 113(8), 1099.
• Çalışkan, H.M., Çelik, B., & Ersoy, S. (2020). Dispeptik yakınmalarda acil servise müracat eden hastalarda etiyolojik değerlendirme. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 19(2), 41-48.
• Doğan, Y., Barış, S., Erkan, T., Önal, Z., Usta, M., Çokuğraş F., & Kutlu, T. (2007). Çocuklarda helicobacter pylori enfeksiyonu: yakınma endoskopik bulgu tanı yöntemleri ve tedavi sonrası eradikasyon oranlarının değerlendirilmesi. Türk Pediatri Arşivi, 42(3), 99.
• Dugani, A., Auzzi, A., Naas, F., & Megwez, S. (2008). Effects of the oil and mucilage from flaxseed (Linum usitatissimum) on gastric lesions induced by ethanol in rats. Libyan Journal Of Medicine, 3(4), 1-5.
• Elbistan, B. (2012). Peptik ülser hastalığında halk arasında kullanılan bitkiler [Lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. https://pharmacy.erciyes.edu.tr/ckfinder/userfiles/files/bitirmeler/B%C3%BC%C5%9 Fra_Elbistan_Tez.pdf
• Enye, J.C., Chineke, H.N., Onubeze, D.P.M., & Nweke, I. (2013). Evaluation of the healing effects of aqueous extracts of musa paradisiaca (unripe plantain) and brassica oleracea (cabbage) on peptic ulcer. IOSR J Dental Med Sci, 8(6), 40-46.
• Erkan, T., Çullu, F., & Göksel, S. (1998). Peptik ülserli olgularımızın retrospektif dökümü. CerraHelicobacter pyloriaşa Tıp Dergisi, 29(2), 84.
• Farzaei, M.H., Abdollahi, M., & Rahimi, R. (2015). Role of dietary polyphenols in the management of peptic ulcer. World Journal of Gastroenterology: WJG, 21(21), 6507.
• Göral, V. (2003). Günümüzde ve gelecekte peptik ülser tedavisi. Güncel Gastroenteroloji, 7(2), 116,117.
• Güler, İ. (2019). H.pylori(+) peptik ülserli hastalarda endotoksin ve DNA hasar seviyesinin incelenmesi [Yüksek lisans Tezi, Harran Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=v-wLK48KRMKD76ai8CZeMw&no=_KnOUqPS0YxFoUirAkQ-mA
• Güzelsoy, P., Aydın, S., & Başaran, N. (2018). Çörek otunun (Nigella sativa L.) aktif bileşeni timokinonun insan sağlığı üzerine olası etkileri. Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi, 7(2), 127.
• Hadda, T.B., Elsawy, N.A., Header, E.A., Mabkhot, Y.N., & Mubarak, M.S. (2014). Effect of garlic and cabbage on healing of gastric ulcer in experimental rats. Medicinal Chemistry Research, 23(12), 5110-5119.
• Hoshiyama, Y., Kawaguchi, T., Miura, Y., Mizoue, T., Tokui, N., Yatsuya, H., & Yoshimura, T. (2002). A prospective study of stomach cancer death in relation to green tea consumption in japan. British Journal of Cancer, 87(3), 309-313.
• Jahani Moghadam, F., Navidifar, T., & Amin, M. (2014). Antibacterial activity of garlic (Allium sativum L.) on multi-drug resistant helicobacter pylori isolated from gastric biopsies. Int J Enteric Pathog, 2(2), 1-4.
• Joshi, S., Mandawgade, S., Mehta, V., & Sathaye, S. (2008). Antiulcer effect of mammalian lignan precursors from flaxseed. Pharmaceutical Biology, 46(5), 329-332.
• Kahramanca, Ş., Güzel, H., Şeker, G., Azılı, C., Bilgin, B.Ç., Gökce, İ.E., & Kargıcı, H. (2013). Ramazan ayında peptik ülserli hastalar ne yapmalı?. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 12(3), 118,119.
• Khushtar, M., Kumar, V., Javed, K., & Bhandari, U. (2009). Protective effect of ginger oil on aspirin and pylorus ligation-induced gastric ulcer model in rats. Indian Journal Of Pharmaceutical Sciences, 71(5), 554-558.
• Kılıçarslan, H., Kalyon, S., & Yenice, N. (2011). Peptik ülser etyopatogenezi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 27(2), 66.
• Korkmaz, Z. (2016). Peptik ülser ve gastrit saptanan hastalarda helicobacter pylori sıklığı [Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/ handle/20.500.12812/288641/yokAcikBilim_10143008.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Kuruşcuoğlu, E.E. (2015). Peptik ülser ve inflamatuvar barsak hastalığının çocukluk çağı travması ile ilişkisi [Uzmanlık Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tip.cumhuriyet.edu.tr/tezler
• Kutlu, T. (2002). Çocuklarda tekrarlayan karın ağrısı ve helicobacter pylori enfeksiyonu. Türk Pediatri Arşivi, 37; 131,132.
• Kültür, Ş., Altınbaşak, O., Anıl, S., & Melikoğlu, G. (2018). Türkiye’de mide ülserinde kullanılan tıbbi bitkiler. Marmara Pharmaceutical Journal, 22(1), 1-14.
• Mabrouk, M.A., Nnawodu, F.I., Tanko, Y., Dawud, F., & Mohammed, A. (2009). Effect of aqueous garlic (ag) extract on aspirin induced gastric mucosal lesion in albino wistar rats. Curr Res J Biol Sci., 1(2), 15-19.
• Muhammad, D.R.A., & Dewettinck, K. (2017). Cinnamon and its derivatives as potential ingredient in functional food. International Journal of Food Properties, 20(2), 14.
• Murad, S., Azmi, A.A., Hakro, S., Shafique, A., & Ghaffar, A. (2019). How plant seeds work. American Journal Of Pharmacology, 2(1), 1015.
• Oguwike, F.N., Offor, C.C., Nwadighoha, A.N., & Ebede, S.O. (2014). Evaluation of efficacy of cabbage juice (brassica oleracea linne) as potential antiulcer aggent and its effect on the haemostatic mechanism of male albino wistar rats. J Dental Med Sci., 13(1), 92-97.
• Okonkwo, C.O.J., Maduka, S.O., Onyebuchi, I., & Okwuonu, I. (2021). Antiulcerative properties of cabbage juice on ındomethacin ınduced ulcer in albino rats. Middle European Scientific Bulletin, 13; 175-182.
• Öğünç, A.V., Şehirli, A.Ö., Laçin, B.K., Ercan, F., Güçlü, H., & Topçu, G. (2016). Sıçanlarda deneysel mide ülseri modelinde yeşil çay ekstraktı ve peynir altı suyu proteinlerinin etkileri. Akademik Gıda, 14(2), 111-122.
• Özkan, T. B. (2007). Çocuklarda h. pylori enfeksiyonunda seroloji, tanı ve tedavi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 33(2), 84.
• Özkaya, Ş.Ö. (2021). Yaşam kalitesi ve fonksiyonel besinler. Journal of Health Sciences, 1(1), 63.
• Paseban, M., Niazmand, S., Soukhtanloo, M., & Meybodi, N.T. (2020). The preventive effect of Nigella sativa seed on gastric ulcer induced by indomethacin in rat. Journal of Herbmed Pharmacology, 9(1), 12-19.
• Qadir, M.F.A., & Al-Shawi, N.N. (2014). Effects of aqueous green tea extract on ethanol-induced gastric ulcer in rats. Pharmacie Globale, 5(3), 1-4.
• Sarı, E., Saçlı, A., Oymacı, E., Uçar, D., Yakan, S., Coşkun, A., & Erkan, N. (2014). Peptik ülser perforasyonlarında tedavi seçeneklerimiz. İzmir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 18(2), 6,7.
• Sayılan, A.A., Ak, E.S., & Özbaş, A. (2017). Akut karın ağrısı ve hemşirelik bakımı. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 47.
• Scally, B., Emberson, J.R., Spata, E., Reith, C., Davies, K., Halls, H., Holland, L., Wilson, K., Bhala, N., Hawkey, C., Hochberg, M., Hunt, R., Laine, L., Lanas, A., Patrono, C., & Baigent, C. (2018). Effects of gastroprotectant drugs for the prevention and treatment of peptic ulcer disease and its complications: a meta-analysis of randomised trials. The Lancet Gastroenterology & Hepatology Journal, 3(4), 231-241.
• Seyhun, C. (2019). Peptik ülsere bağlı üst gastrointestinal sistem kanamalarında helikobakter pilori için biyopsi zamanı ne olmalı [Tıpta Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi]. https://avesis.akdeniz.edu.tr/yonetilen-tez/6ff98c79-45df-4385-8133-9c8d2861eca4/peptik-ulsere-bagli-ust-gastrointestinal-sistem-kanamali-hastalarda-helikobakter-pylori-infeksiyonunun-tanisinda-13c-nefes-testinin-duyarliliginin-degerlendirilmesi
• Şanlıer, N. (2020). Vakalarla öğreniyorum: Yetişkin hastalıklarında tıbbi beslenme tedavisi-1 (2.Baskı). Hedef Yayınları.
• Tiynak, N., Aksoy, F., Demiral, G., Özçelik, A., & Şaban, B. (2006). Perfore peptik ülser olgularında helikobakter pilori insidansı ve lansoprozol, klaritromisin, amoksisilin ile yapılan üçlü eradikasyon tedavi sonuçları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 5(2), 95.
• Topçu, A., Kıvanç, A. E., Kudaş, İ., Şişik, A., Özel, Y., Acar, A., & Ezberci, F. (2016). Peptik ülser perforasyonunda mortalite ile ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi: retrospektif vaka-kontrol çalışması. Clin Exp Med, 1(1), 1-3.
• Usta, Y., & Özen, H. (2007). Helicobacter pylori enfeksiyonu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 50(2), 138-140.
• Uyanıkoğlu, A., Davutoğlu, C., & Danalıoğlu, A. (2011). Peptik ülser ve kanser teşhisinde özofagogastroduodenoskopi. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 10(3), 108-111.
• Üstüner, M. A., İlhan, E., Şenlikçi, A., Dadalı, E., Gökçelli, U., & Üreyen, O. (2013). Peptik ülser perforasyonlarinda morbidite ve mortaliteye etki eden faktörler. İzmir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 17; 39.
• Vomero, N.D., & Colpo, E. (2014). Nutritional care in peptic ulcer. ABCD Arquivos Brasileiros de Cirurgia Digestiva, 27(4), 299-301.
• Yüksel, A. (2016). Peptik ülser ve beslenme. Güncel Gastroenteroloji, 20(3), 223-226.
• Zaghlool, S.S., Shehata, B.A., Abo-Seif, A.A., & Abd El-Latif, H.A. (2015). protective effects of ginger and marshmallow extracts on indomethacin-induced peptic ulcer in rats. Journal of Natural Science Biology and Medicine, 6(2), 421-428.