Çocuklar için Sosyal Yeterlilik Ölçeği: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması

Yıl 2024, Sayı: 17, 25 - 36

Mehmet Akif Kay , Mehmet Sağlam

https://doi.org/10.46628/ahu.1540889

Öz

Bu çalışmanın amacı, Nuñez (2011) tarafından geliştirilen ve 3-8 yaş arası çocuklara yönelik olarak tasarlanan Çocuklar için Sosyal Yeterlilik Ölçeği'nin (ÇİSYÖ), 4-6 yaş arası Türk çocukları için dilsel ve kültürel açıdan uyarlanmasını, ayrıca geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılmasını sağlamaktır. Araştırmanın ilk aşamasında, ölçeğin dil geçerliliği üzerinde durulmuştur. Bu aşamada, uzman görüşleri alınarak dilsel eşdeğerlik çalışmaları gerçekleştirilmiş ve yapılan analizler sonucunda dil geçerliliği katsayısının (r= .78; p˂ .05) kabul edilebilir bir düzeyde olduğu görülmüştür. Sonraki adımda, ölçeğin yapı geçerliliği incelenmiştir. Bu kapsamda, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmış ve sonuçlar, ölçeğin üç faktörlü yapısının 4-6 yaş grubundaki çocuklar için uygun ve geçerli olduğunu ortaya koymuştur. Ölçüt geçerliliği kapsamında yapılan analizlerde, ölçeğin alt ve üst %27'lik gruplar arasında anlamlı farklar oluşturabildiği ve bu gruplara ait verilerin ayırt edicilik düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, benzer ölçek geçerliliği testinde, SYÖ ile benzer bir ölçek arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu (r= .583, p=.000) saptanmıştır. Güvenirlik analizleri bağlamında, ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı hesaplanmış ve .82 olarak analiz edilmiştir. Bu sonuçlar, ölçeğin iç tutarlılığının yüksek olduğunu ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, elde edilen bulgular, Çocuklar için Sosyal Yeterlilik Ölçeği'nin (ÇİSYÖ) 4-6 yaş grubundaki Türk çocukları için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu doğrulamaktadır. Sonuç olarak, elde edilen veriler, Çocuklar İçin Sosyal Yeterlilik Ölçeği (ÇİSYÖ)'nün geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal yeterlilik, erken çocukluk, ölçek, uyarlama

Etik Beyan

İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu'ndan Tarih: 04.05.2021 ve Karar No: 2021/2046 ile alınmıştır. Bu çalışma, Prof. Dr. Mehmet Sağlam danışmanlığında tamamlanan Mehmet Akif Kay'ın doktora tezinden üretilmiştir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Çalışmaya katkı sağlayan tüm ebeveynlere teşekkür ederiz.

Social Competence Scale for Children: A Scale Adaptation Study

Öz

The aim of this study is to adapt the Social Competence Scale for Children, originally developed by Nuñez (2011) for children aged 3-8, into Turkish for children aged 4-6, and to conduct validity and reliability analyses. In the first stage of the research, the linguistic validity of the scale was emphasized. Expert opinions were sought, and linguistic equivalence studies were conducted. The analyses revealed that the linguistic validity coefficient (r= .78; p˂ .05) was at an acceptable level. Subsequently, the construct validity of the scale was examined. Confirmatory factor analysis (CFA) was conducted, and the results indicated that the three-factor structure of the scale was appropriate and valid for children aged 4-6. In the criterion validity analysis, it was determined that the scale could distinguish between the top and bottom 27% of the groups, and the discriminative power of the items was high. Additionally, the convergent validity test revealed a positive and significant relationship (r= .583, p=.000) between the SCSC and a similar scale. In terms of reliability analysis, the Cronbach's Alpha reliability coefficient of the scale was calculated as .82, indicating high internal consistency and reliability. In conclusion, the findings demonstrate that the Social Competence Scale for Children is a valid and reliable tool for assessing the social competence of Turkish children aged 4-6.

Anahtar Kelimeler

Social competence, early childhood, scale, adaptation

Etik Beyan

It was taken from İnönü University Health Sciences Scientific Research and Publication Ethics Board with Date: 04.05.2021 and Decision No: 2021/2046. This study was produced from Mehmet Akif Kay's doctoral thesis, completed under the supervision of Prof. Dr. Mehmet Sağlam.

Destekleyen Kurum

There is no supporting institution.

Teşekkür

We thank all parents who contributed to the study.

Kaynakça

• Akın, A. ve Akkaya, O. (2014). Sosyal yeterlik ve sosyal sonuç beklentileri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Bartın University Journal of Faculty of Education, 4(1), 204-213.
• Akkaş, İ. (2020). Küresel bir sorun alanı olarak dijital oyun bağımlılığı üzerine çalışma: Erzincan ili örneği. Modern Leisure Studies, 2(1), 11-23.
• Akyüz, H. E. (2018). Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi: Uygulamalı bir çalışma. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 186-198.
• Baloğlu, U. (2018). Masumiyet filminde çocuk, televizyon ve bağlanma ilişkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(1), 1-30.
• Baran, G. (2011). Sosyal Gelişim. N. Aral, G. Baran, (Ed), Çocuk gelişimi içinde (s.193-221). Ya-Pa.
• Bayram, N. (2009). Sosyal Bilimlerde Spss Ile Veri Analizi, 2. Baskı., Ezgi Yayınevi.
• Boyum, L. A., ve Parke, R. D. (1995). The role of family emotional expressiveness in the development of children's social competence. Journal of Marriage and the Family, 593-608.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. 28. Baskı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz ve Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri, 16. Baskı, Pegem Akademi.
• Çelik, O. T., Kay, M. A. ve İnci, R. (2021). Çocuğun Sosyal Gelişimi, Atik, D., Kılıç, N. (Ed.), Sağlık Bilimleri Alanında Akademik Çalışmalar 2 içinde (s. 91-109). Duvar Yayınları.
• Çorbacı-Oruç, A. (2008). 6 yaş çocuklarında sosyal yeterliliğin, akran ilişkilerinin ve sosyal bilgi işleme sürecinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Çorapçı, F., Aksan, N., Yalçın, D. A. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal davranışsal ve sosyal uyum taraması: Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 63-74.
• Dodge, K. A., Pettit, G. S., McClaskey, C. L., ve Brown, M. M. (1986). Social competence in children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 51(2, Serial No. 213).
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C. ve Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4(3), 272-299.
• Fabes, R. A., Gaertner, B. M., & Popp, T. K. (2006). Getting along with others: Social competence in early childhood. In K. McCartney & D. Phillips (Eds.), The Blackwell handbook of early childhood development (pp. 297–316). Hoboken, NJ: Blackwell.
• Guralnick, M. J. (1993). Developmentally appropriate practice in the assessment and intervention of children's peer relations. Topics in early childhood special education, 13(3), 344-371.
• Hasançebi, B., Terzi, Y., & Küçük, Z. (2020). Madde güçlük indeksi ve madde ayırt edicilik indeksine dayalı çeldirici analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(1), 224-240.
• Huber, L., Plötner, M., ve Schmitz, J. (2019). Social competence and psychopathology in early childhood: a systematic review. European Child ve Adolescent Psychiatry, 28, 443-459. https://doi.org/10.1007/s00787-018-1152-x.
• Kapıkıran, Ş., ve Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
• Kay, M. A., ve Sağlam, M. (2020). Çocuklarda sosyal ve duygusal gelişimi ölçmek için kullanılan ölçeklerin incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(2), 18-33. Marsh, H. W., Balla, J. R., & McDonald, R. P. (1988). Doğrulayıcı faktör analizinde uyum iyiliği indeksleri: Örneklem büyüklüğünün etkisi. Psychological Bulletin, 103(3), 391-410.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları,2. Baskı, Detay Yayıncılık.
• McLaughlin, T., Aspden, K., ve Clarke, L. (2017). How do teachers support children’s social–emotional competence? Strategies for teachers. Nineteenth-Century Literature, 21, 21-27. https://doi.org/10.18296/ecf.0041.
• Milligan, K., Phillips, M., ve Morgan, A. (2016). Tailoring Social Competence Interventions for Children with Learning Disabilities. Journal of Child and Family Studies, 25, 856-869. https://doi.org/10.1007/S10826-015-0278-4.
• Nuñez, A. I. (2011). Development and Validation of the Children’s Social Competence Scale. The Faculty of Morgridge College of Education. Doctoral Thesis, University of Denver. Önalan, F. A. (2006). Sosyal yeterlik, sosyal beceri ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 39-58.
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), 4. Baskı, Kaan Yayınları.
• Rantanen, K., Eriksson, K., ve Nieminen, P. (2012). Social competence in children with epilepsy—a review. Epilepsy ve Behavior, 24(3), 295-303.
• Savaşır, I. (1994). Ölçek uyarlamasındaki sorunlar ve bazı çözüm yolları. Türk Psikoloji Dergisi, 9(33), 27-32.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Yapısal eşitlik modellerinin uyumunun değerlendirilmesi: Anlamlılık testleri ve tanımlayıcı uyum iyiliği ölçümleri. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74
• Soto-Icaza, P., Aboitiz, F., & Billeke, P. (2015). Development of social skills in children: Neural and behavioral evidence for the elaboration of cognitive models. Frontiers in Neuroscience, 9, 333. https://doi.org/10.3389/fnins.2015.00333 Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları, 2. Baskı. Anı Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ekinoks Yayınları. Tuerk, C., Anderson, V., Bernier, A., & Beauchamp, M. H. (2021). Social competence in early childhood: An empirical validation of the SOCIAL model. Journal of Neuropsychology, 15(3), 477-499.
• Tutar, H. (2016). Sosyal psikoloji, 3. Baskı. Seçkin Yayıncılık.
• Wright, S. L., Wright, D. A., ve Jenkins-Guarnieri, M. A. (2013). Development of the Social Efficacy and Social Outcome Expectations Scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 46, 218-231.
• Yam, A. Z., ve İşeri, E. T. (2019). Algılanan sosyal destek ve sosyal yeterlik arasındaki ilişki: Eğitim fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2019(13), 51-66.
• Yu, J. J. (2023). Marital satisfaction and parental warmth in predicting children's peer social competence. Journal of Applied Developmental Psychology, 85, 101499