Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Bilgi Okur-Yazarlığı Becerileri Üzerine Bir Durum Çalışması

Yıl 2008, Cilt: 8 Sayı: 2, 13 - 22, 15.03.2016

Türkan Argon Çiğdem Öztürk Hülya Kılıçaslan

Öz

Bu çalýþmada eðitim fakültesinde okuyan öðretmen adaylarýnýn bilgi okuryazarlýðý
becerileri incelenmiþ ve bu beceriler ile cinsiyet, sýnýf ve mezun olunan okul deðiþkenleri
arasýnda iliþki olup olmadýðýný saptanmýþtýr. Araþtýrmanýn çalýþma evrenini AÝBÜ Eðitim
Fakültesi Sýnýf Öðretmenliði Bölümü öðrencileri (N=269) oluþturmaktadýr. Verileri, Aldemir
(2004) tarafýndan geliþtirilen 35 maddeden oluþan “Bilgi Okur-Yazarlýðý Anketi” ile
toplanýlmýþtýr. Araþtýrmada elde edilen sonuçlardan bazýlarý þöyledir; Öðretmen adaylarýnýn
bilgi okuryazarlýðý etkinliklerine yönelik beceri düzeyleri “zorlanmýyorum” düzeyindedir.
Bilgi okuryazarlýðý becerileri açýsýndan sýnýflar arasýnda; bilgi gereksinimlerini tanýmlama,
elektronik bilgi eriþim sistemlerindeki yönlendirici bilgileri anlama, bilgiyi güvenilirlik
açýsýndan deðerlendirme, kaynaklarý birlikte kullanma ve listeleme, uygun teknolojiyi seçme
gibi maddelerde anlamlý fark bulunmuþtur. Cinsiyetlerine göre incelendiðinde; bilgisayar ve
internet kullanýmý ile ilgili maddelerde erkeklerin; rapor hazýrlama-kaynak gösterme,
kaynaklarýn arasýndaki benzer ve farklý noktalarý bulma gibi konularda ise kýzlarýn daha
baþarýlý olduðu tespit edilmiþtir. Öðretmen adaylarýnýn %53.42’si bu konuda eðitim almak
istediklerini belirtmiþlerdir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi okuryazarlýðý, öðretmen adayý, Sınıf Öğretmenliği

A CASE STUDY ON CANDIDATE CLASSROOM TEACHERS’ KNOWLEDGE LITERACY SKIILS

Öz

In the present study, the knowledge literacy skills of candidate classroom teachers’
knowledge literacy skills were examined and the relationship between these skills and
variables related to candidate teachers was also identified. The students of the Classroom
Teacher Department (n=269) of AIBU Education Faculty formed the population of the present
study. The data were collected by means of the “Knowledge Literacy Questionnaire” that has
35 items and was developed by Aldemir (2004). The findings of the study are summarized as
follows. Candidate teachers reported that their knowledge literacy skills are not at a compelled
level, a significant relationship was found between the grade level of the students and the
knowledge skills of students in the following items as: identifying their knowledge needs,
comprehending and understanding directions in electronic knowledge access systems,
evaluating knowledge in terms of its reliability, using resources together and listing and
selecting the appropriate technology. When the findings of the study are examined in terms of
the relationship between the knowledge skills of students and their genders, it was found that
male students scored highly in the items related to computer and internet, while, female
students scored highly in preparing a report, citation, finding the differences and similarities
between the sources. In addition to this, 53.42 % of the teacher candidates reported the fact that
they wanted to get training on this subject

Anahtar Kelimeler

Knowledge literacy, Teacher candidate, present study

Kaynakça

• Adýgüzel, A. (2005). “Avrupa birliðine Uyum Sürecinde Öðretmen Niteliklerinde Yeni Bir Boyut: Bilgi Okur Yazarlýðý”. Milli Eðitim. Yýl:33, Sayý:167, Ýnternet Adresi: http://yayim.meb.gov.tr. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008
• Akkoyunlu, B. ve Kurbanoðlu, S. (2003). “Öðretmen Adaylarýnýn Bilgi Okuryazarlýðý ve Bilgisayar Öz-yeterlik Algýlarý Üzerine Bir Çalýþma” , Hacettepe Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi. Ýnternet Adresi: http://193.140.216.63/200324BUKET% 20 AKKOYUNLU,.pdf Ýndirilme Tarihi: 27.04.2008
• Akkoyunlu, B. ve M. Yýlmaz (2005). “Öðretmen Adaylarýnýn Bilgi Okuryazarlýk Düzeyleri Ýle Ýnternet Kullaným Sýklýklarý ve Ýnternet Kullaným Amaçlarý”, Eðitim Araþtýrmalarý Dergisi, Eurasian Journal of Educational Research. Sayý:19, Ýnternet Adresi: www.ejer.com.tr /tr/index.php?git=22& kategori= 50&makale = 317. Ýndirilme Tarihi: 27.04.2008
• Aldemir, A. (2004). “Öðretmen Adaylarýnýn Bilgi Okuryazarlýðý Düzeyleri Üzerine Bir Araþtýrma: Sakarya Üniversitesi Örneði”. Yayýmlanmamýþ Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baþaran,M. (2005).“Sýnýf Öðretmeni Adaylarýnýn Bilgi Okuryazarlýklarýnýn Deðerlendirilmesi”. G.Ü.Gazi Eðitim Fakültesi Dergisi. Cilt: 25, Sayý: 3, ss: 163- 177. Ýnternet Adresi: http://www.gefad.gazi.edu.tr./window/dosyapdf/2005/3/2005- 3-163-177-8-mustafabacaran.pdf. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008
• Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). “Bilgi Okuryazarlýðý Becerileri ve Bu Becerilerin Öðrencilere Kazandýrýlmasý Ýçin Düzenlenecek Öðrenme Ortamlarýnýn Özellikleri”. Journal Of Qafqaz Unýversýty. Sayý:9 (Bahar).
• Henderson, M.V. ve A.J.Scheffler. (2003). “New Literacies, Standards and Teacher Education”. Education. 124(2): 390-396.
• Kurbanoðlu, S. (2002). “WWW Bilgi Kaynaklarýnýn Deðerlendirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 19(1): 11-25.
• Kurbanoðlu, S. ve B. Akkoyunlu. (2001). “Öðrencilere Bilgi Okuryazarlýðý Becerilerinin Kazandýrýlmasý Üzerine Bir Çalýþma”. Hacettepe Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi. 21: 81-88. Ýnternet Adresi: http://193.140.216.63/200121SERAP% 20KURBAN0%C4%9ELU.pdf. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008. Nair, G. (2001). “Bilginin Deðiþen Anlamý ve Kavram Tartýþmalarý”. C.Ü. Ýktisadi ve Ýdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(1): 329-337.
• Numanoðlu, G. (1999). Bilgi Toplumu–Eðitim-Yeni Kimlikler-II Bilgi Toplumu ve Eðitimde Yeni Kimlikler”. A.Ü. Eðitim Fakültesi Dergisi. ss:341-350. Ýnternet adresi: www.education.ankara.edu.tr/ebfdergi/ pdfler/1999/341-350.pdf. Ýndirilme Tarihi: : 01.11.2008
• Özdener, N. ve M. Öztok. (2005). “Türk ve Ýngiliz Öðretim Programlarýnýn Bilgisayar ve Ýnternet Okur Yazarlýðý Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý”. Milli Eðitim. Yýl:33, Sayý:167, Ýnternet Adresi: http://yayim.meb.gov.tr. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008
• Polat, C. (2004). “Üniversite Öðrencilerinin Bilgi Okuryazarlýðý Becerilerindeki Zorlanma Düzeyleri Üzerine Bir Araþtýrma”. Türk Kütüphaneciliði 19(4): 408-431.; Ýnternet Adresi: http://eprints.rclis.org/archive/00006126/. Ýndirilme tarihi: 20.03.2008
• Polat, C. (2005). “Üniversitelerde Kütüphane Merkezli Bilgi Okuryazarlýðý Programlarýnýn Geliþtirilmesi: Hacettepe Üniversitesi Örneði”. Yayýmlanmamýþ Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Polat, C. (2006). “Bilgi Çaðýnda Üniversite Eðitimi Ýçin Bir Açýlým: Bilgi Okuryazarlýðý Öðretimi”. A.Ü. Türkiyat Araþtýrmalarý Enstitüsü Dergisi. Sayý: 30: 249-266.
• Polat, C. ve H. Odabaþ. (2008). “Bilgi Toplumunda Yaþam Boyu Öðrenmenin Anahtarý: Bilgi Okuryazarlýðý”. Ýnternet Adresi: http://acikarsiv.atauni.edu.tr/fulltext/37.pdf. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008
• Saatçioðlu, Ö., Ö.Özmen ve P.S. Özer. (2003). “Bilgi Okuryazarlýðý Becerilerinin Geliþtirilmesinde Kütüphanelerin Rolü ve Dokuz Eylül Üniversitesi Uygulamasý”. Bilgi Dünyasý. 4(1):45-63. Ýnternet Adresi: http://eprints.rdis.org/5916/1/45-63.pdf. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008
• Spitzer, K. L., M. B. Eisenberg. Ve C. A. Lowe. “Information Literacy: Essential Skills for the Information Age”, Clearinghouse on Information & Technology. IR-104, 1998. Syracuse, New York: ERIC.
• Terzi, A.R. (???). “Bilgi Toplumunda Eðitim ve Okul”. Sosyal Bilimler Dergisi. Ýnternet adresi: yordam.manas.kg/ekitap/pdf/Manasdergi/sbd/sbd5/sbd-5-05.pdf. Ýndirilme Tarihi: 01.11.2008