Özel Gereksinimli Bir Öğrenciye Toplama ve Çıkarma İşlem Süreçlerinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 1, 49 - 68, 15.03.2016

Adnan Arı Levent Deniz Ayten Düzkantar(uysal)

Öz

Bu çalışmada, tek denekli araştırma modellerinden yoklama evreli davranışlar arası çoklu yoklama
modeli kullanılarak toplama ve çıkarma işlem süreçlerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği
araştırılmıştır. Aynı zamanda, eşzamanlı ipucuyla öğretimin genelleme (aynı oturumda araç-gereçler arası,
ortamlar arası ve kişiler arası) etkisi ve uygulama sona erdikten 1, 2 ve 4 hafta sonraki izleme etkisi de
incelenmiştir. Araştırma, İstanbul’da Özel İZEV (İstanbul Zihinsel Engelliler Vakfı) Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezinde bireysel eğitime devam eden 9 yaşında, hafif düzeyde zihinsel yetersizlik tanısı
almış bir kız çocuk ile yürütülmüştür. Toplama ve çıkarma işlem süreçlerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla
öğretimin etkililiğini değerlendirmek üzere toplu yoklama, günlük yoklama, öğretim, izleme ve genelleme
oturumları düzenlenmiştir. Oturumların tümü bire bir öğretim düzenlemesi biçiminde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği verisi toplanmış ve eşzamanlı ipucuyla
öğretimin etkililiğini belirlemek üzere grafiksel analiz yapılmıştır. Araştırma bulguları, toplama ve çıkarma
işlem süreçlerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, öğretim
sona erdikten 1, 2 ve 4 hafta sonra da öğrenilenlerin kalıcılığının korunduğu ve öğrenilenlerin aynı oturumda
gerçekleştirilen farklı araç-gereçlere, farklı ortamlara ve farklı kişilere genellenmesinde etkili olduğunu
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademik beceri öğretimi, matematik öğretimi, yanlışsız öğretim, eşzamanlı öğretim yöntemi

THE EFFECTIVENESS OF SIMULTANEOUS PROMPTING PROCEDURE ON TEACHING ADDITION AND SUBTRACTION OPERATIONS TO A MENTALLY HANDICAPPED CHILD

Öz

In this study, a multiple probe design across behaviors was used to examine the effectiveness of
simultaneous prompting procedure on teaching addition and subtraction operation. At the same time, the
generalization effect of the simultaneous prompting procedure (between materials, between environments, and
between persons in the same session) was examined. The follow up effect was also examined in weeks 1, 2,
and 4. This study was conducted at İZEV (İstanbul Foundation for the Mentally Handicapped), a Special
Education and Rehabilitation Center which is the Foundation for Mentally Handicapped in Istanbul. The
subject was a 9 year old girl who had mild mental retardation and was receiving individual education at the
center. In order to examine the effectiveness of the simultaneous prompting procedure on teaching addition
and subtraction operations, collective examination, daily examination, instruction, follow up, and
generalization sessions were conducted. All sessions were held individually with the student. In this study,
interobserver reliability and procedural reliability data were collected. Also, to determine the effectiveness of
simultaneous prompting procedure, graphical analysis was done. The results demonstrate that there is a
significant effect of simultaneous prompting procedure on teaching addition and subtraction. Moreover, after
the instruction was over, 1st week, 2nd and 4th week follow up data were collected, and the results showed that
the student still maintained learned skills. Furthermore, the instruction was effective on the generalization of
the learned skills to different instruments, environments, and people.  

Anahtar Kelimeler

Teaching academic skill, Teaching Mathematics skill, Error free Teaching, Simultaneous Prompting Procedure

Kaynakça

• Akmanoğlu, N. (2002). Otistik bireylere adı söylenen rakamın gösterilmesi becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akmanoğlu- Uludağ, N., Batu, S. (2005). Teaching naming relatives to individuals with autism using simultaneous prompting. Education and Training in Developmental Disabilities. 40 (4), 401- 410.
• Akmanoğlu, N., Batu, S. (2004). Teaching pointing to numerals to individuals with autism using simultaneous prompting. Education and Training in Developmental Disabilities. 39 (4), 326- 336.
• Arıcı, Y. (1997). İşitme engelli öğrencilerin doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yapma ve problem çözme becerilerinin eğitim ortamlarına göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baroody, J. A. (1995). The role of the number-after rule in the invention of computational shortcuts, Cognition and İnstruction. 13,2; 189-219.
• Batu, S., Kırcaali- İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök
• Birkan, B. (2005). Using Simultaneous prompting for teaching various discrete tasks to students with mental reterdation. Education and Training in Developmental Disabilities. 40 (1), 68- 79.
• Browder, M. D., Grasso, E. (1999). “Teaching money skills to individuals with mental retardation”, Remedial and Special Education. 20,5:297-308.
• Doğan, Osman Senai, (2001). “Zihin özürlü çocuklara adı söylenen mesleğe ait resmi seçme becerisinin eğitiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eyidoğan, F. “Zihin özürlü öğrencilere silikleştirilen resimli fiş cümleleriyle okuma- yazma öğretiminde hata düzeltmeli eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği”. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2005
• Fetko, K. S., Schuster, D. A., Harley, D. A., ve Collins, B. C. (1999). Using simultaneous, prompting to teach a chained vocational task to young adults with severe intellectual disabillities. Education and Training in Mental Retardation and Development Disabiliities. 34 (3), 318-339. (akt. Doğan, O. S., 2001.)
• Gürsel, O., Tekin- İftar,E., ve Bozkurt, F. (2006). Effectiveness prompting in small group: the opportunity of acquiring non-target skills through observational leraning and ınstructive feedback. Education and Training in Developmental Disabilities. 41 (3), 225- 243.
• Johnson, P., Schuster, J. W., Bell, J. K. (2001). Comparison of simultaneous prompting with and without error correction in teaching science vocabulary words to high school students with mild disabilities. Journal of Behavioral Education. 6 (4), 437- 458.
• Kırcaali- İftar, G., Ergenekon, Y., ve Uysal, A. (2008). Zihin özürlü öğrenciye sabit bekleme süreli öğretimle toplama ve çıkarma öğretimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (1), 309- 320.
• Kurt, O., Tekin- İftar, E. (2008). A comparison of constant time delay and simultaneous prompting within embedded instruction on teaching leisure skills to children with autism. Topics in Early Childhood Special Education. 28 (1), 53- 64.
• Leung, J.P. “Teaching simple adition to children with mental retardation using a microcomputer”, Journal of Behavioral Education. l 4,.3; 355-367, 1994.
• Miles, C. (1990). Special education for mentally handicapped pupıls: a teaching manual. Published by the Mental Health Centre, Peshawar.
• Parrott, A. K., Schuster, W. J., Collins, C. B., Gassavay, J. L. “Simultaneous prompting and ınstructive feedback when teaching chained tasks”, Journal of Behavioral Education. 10,1; 3-19, 2000.
• Schuster, J. W., Griffen, K. A. (1993). “Teaching a chained task with a simultaneous prompting procedure”, Journal of Behavioral Education. 3,3; 299-315.
• Schuster, J.W., Griffen, K.A. ve Wolery, M. (1992). Comparison of simultaneous prompting and costant time delay procedures in teaching sight words to elemantary students with moderate mental retardation. Journal of Behavioral Education, 2 (3), 305-325.
• Scott, S. K.( 1993). “Multisensory mathematics for chidren with mild dsabilities”, Exceptionality. 4,2: 97-111.
• Şafak, P.(2007). “Az gören öğrencilere eldeli toplama öğretiminde uyarlanmış basamaklı öğretim yönteminin etkisi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5, 1:27-46, 2007.
• Şahbaz, Ü.(2005). “Zihin engelli öğrencilere çarpım tablosunun öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin hata düzeltmesiz ve hata düzeltmeli uygulamalarının karşılaştırılması”. Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2005.
• Tekin- İftar, E. (2008). Parent- delivered community- based instruction with simultaneous prompting for teaching community skills to children with developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities. 43 (2), 249- 265.
• Tekin- İftar, E., Kurt, O., ve Acar, G. (2008). Enhancing instructional efficiency through generalization and instructive feedback: a single- subject study with children with mental reterdation. International Journal of Special Education. 23 (1), 147- 158.
• Tekin-İftar, E., Kırcaali-İftar, G. (2004). “Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri”. İkinci Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekin- İftar, E. (2003). Effectiveness of peer delivered simultaneous prompting on teaching community signs to students with developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities. 38 (1), 77- 94.
• Tekin, E., Kırcaali- İftar, G. (2002). Comparison of the effectiveness of two response prompting procedures delivered by sibling tutors. Education and Training in Mental Reterdation and Developmental Disabilities. 37 (3), 283- 299.
• Tekin, E. (2000). Zihin özürlü çocuklara kardeşleri aracılığıyla sunulan dört saniye sabit bekleme süreli öğretimin ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tekin, E. (1999). “Yanlışsız öğretim yöntemleri” özel eğitim dergisi. 2, 3;87-102.
• Tournaki, N. (2003). “The differential effects of teaching addition through strategy instruction versus drill and practise to students with and without learning disabilities”, Journal of Learning Disabilities. 36,5:449-458.
• Wolery, M., Gast, D. L. (1984). Effective and efficient procedures for the transfer of stimulus control. topics in early childhood special education. (akt. Kırcaali-İftar, G., Tekin- İftar, E. 2004).
• Yıkmış, A. (1999). “Zihin engelli çocuklara temel toplama ve çıkarma işlemlerinin kazandırılmasında etkileşim ünitesi ile sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği”. Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıkmış, A. (2005). “Etkileşime dayalı matematik öğretimi”. Birinci Basım. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Yücesoy, Ş. (2002). “Zihin özürlü öğrencilere fotokopi çekme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği”. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.