ÖZEL EĞİTİM LİSANS DERSİNİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ DÜZEYLERİNE VE ENGELLİLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 815 - 833, 06.06.2018

Mahmut Çitil , Tamer Karakoç , Mehmet Salih Küçüközyiğit

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-431449

Cited By: 13

Öz

Bu araştırmanın amacı eğitim fakültelerinde farklı branşlara
okutulan 2 kredilik özel eğitim lisans dersinin öğretmen adaylarının bilgi
düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarına etkisini belirlemektir.
Araştırmanın çalışma grubunu Gazi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 106 son
sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen nitel veriler içerik
analiziyle, nicel veriler ise SPSS paket programına ile analiz edilmiştir.
Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının bilgi testinde ön test ve son
test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Öğretmen
adaylarının özel eğitim ve engelliler hakkında bilgi düzeyleri artmış olmasına
karşın engelli bireylere yönelik tutumlarında anlamlı bir değişikliğin meydana
gelmediği görülmüştür. Ancak sosyal geçerlik bulgularına göre katılımcıların
büyük çoğunluğu bu dersi aldıkları için memnun olduklarını, dersin bilgi
gereksinimlerini karşıladığını, bu dersi daha önce almayan öğretmen adaylarına
da önerdikleri, dersin bundan sonraki yaşamlarına katkı sağladığına
inandıklarını belirttikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen eğitimi, engellilere yönelik tutum, özel eğitim

Kaynakça

• Ada, S. (2001). Sınıf öğretmeni yetiştiren okullarda öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin program içindeki yeri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 1-10.
• Adler, P., Cregg, M., Duignan, A., Ilett, G. & Woodhouse, M. (2005). Effect of training on attitudes and expertise of optometrists towards people with intellectual disabilities. Ophthalmic and Physiological Optics, 25, 105–118.
• Akbuğa, B. ve Gürsel, F. (2007). Bilgilendirme yoluyla Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu öğrencilerinin engelli bireye yönelik değişen tutumları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 5-8.
• Akçamete, G. ve Kargın, T. (1994). Hizmet içi eğitim programının öğretmenlerin işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarına etkisi. Özel Eğitim Dergisi, 1(4), 13-19.
• Akyüz, Y. (2015). Türk eğitim tarihi: M.Ö. 1000 – M.S. 2015 (28). Ankara: Pegem.
• Alat, Z. ve Alat, K. (2007). Özel eğitim dersi almanın öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarına etkisi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kongre Kitabı (ss. 432-434). Tokat. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Alptekin, S. ve Batık, V.M. (2013). Özel eğitim bölümü öğrencilerinin yetersizlikten etkilenmiş kişilere yönelik tutumlarına özel eğitim dersinin etkisi. International Journal of Educational Research, 4(4), 18-34.
• Altıntaş, E. ve Şengül, S. (2014). Özel eğitim dersinin kaynaştırmaya yönelik tutumlar ve kazanımlar bakımından değerlendirilmesi. E–Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(3).
• Diken, H.(Ed.)(2012). Engellilere yönelik tutumlar. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Aslan, C. ve Kök, M. (2013). Özel eğitim dersinin öğrencilerin engellilere yönelik tutumları üzerindeki etkisi. A. Konrot (Ed.) 23. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Kongre Kitabı (ss. 345-346). Bolu. Türkiye.
• Ayas, A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1–11.
• Barr, J.B. & Bracchitta, K. (2008). Effects of contact with ındividuals with disabilities: Positive attitudes and majoring in education. The Journal of Psychology, 142 (3), 225–243.
• Başkan, A.G. (2001). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 16-25.
• Başkan-Atanur, G. ve Aydın, A. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
• Bek, H., Gülveren, H. ve Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160-168.
• Çetin, Ç. (2004). Özel eğitim alanında çalışmakta olan farklı meslek grubundaki eğitimcilerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 35-46.
• Çitil, M. (2017). Türkiye'de özel eğitim: tarihsel, politik ve yasal gelişmeler. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Daşbaş, S., Kesen, N. F. ve Eryılmaz, C. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin engellilere yönelik tutumları. Sağlık ve Toplum, 23(1), 39-46.
• Diken, İ.H., Sucuoğlu, B.(1999). Sınıfında zihinsel engelli bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2 (3), 26-34.
• Doğan, C. (2005). Türkiyede sınıf öğretmeni yetiştirme politikaları ve sorunları. Bilig, 35, 133-149.
• Durdukoca-Fırat, Ş. (2015). Özel eğitim dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 10(11), 651-666.
• Gökdere, M. (2012). A comparative study of the attitude, concern, and ınteraction levels of elementary school teachers and teacher candidates towards inclusive -education. Educational Sciences: Theory ve Practice, 12(4), 2800-2806.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 65-77.
• Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersi’nin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 67-73.
• Hamedoğlu, M. A. ve Güngör, H. (2013). Opinions of the parents and the principals on the attitudes of principals towards mainstream education (sample of a county in west black sea region in Turkey). The Online Journal of Counseling and Education, 2(3), 33-45.
• Hunt, C. S. & Hunt, B. (2004). Changing attitudes toward people with disabilities: Experimenting with an educational intervention. Journal of Managerial Issues, 16, 266–280.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim. İstanbul. Beykent Üniversitesi Yayınları.
• İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının ‘özel eğitim’ konusundaki yeterlikleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
• Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 Öğretin yılında uygulanmaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218.
• Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1053- 1077.
• Melekoğlu, M. (2011). Farklı branşlardan öğretmen adayları için özel eğitim derslerinin etkililiğini geliştirmek amaçlı bir uygulama: Özel gereksinimli öğrencilerle etkileşim projesi. A. Yıkmış (Ed.) 21. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Kongre Kitabı (ss. 246-247). KKTC. Türkiye.
• Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,5(1), 23-33.
• ÖEHY, (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 31.05.2006 tarih ve 26184 sayılı Resmî Gazete.
• Özkubat, U., Sanır, H., Töret, G. ve Babacan, A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211‐232.
• Özyürek, M. (2013). Engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi(4). Kök Yayıncılık. Ankara.
• Sarı, H. ve Bozgeyikli, H. (2003). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 183-204.
• Şahin, H. ve Akyol, A. D. (2010). Evaluation of nursing and medical students’ attitudes towards people with disabilities. Journal of Clinical Nursing, 19, 2271–2279.
• Şahin, F. ve Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239.
• Tavil, Y. Z. ve Özyürek, M. (2009). Gerçekçi bilgilendirme ve etkileşimde bulunmanın özel eğitim öğretmen adaylarının engelli kişilere yönelik tutumlarının değişmesine etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 13(39), 265-276.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi(5). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Thompson, T. L., Emrich, K. & Moore, G. (2003). The effect of curriculum on the attitudes of nursing students toward disability. Rehabilitation Nursing, 28(1), 27–30.
• Yaralı, D. (2016). Öğretmen adaylarının özel eğitim dersine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, (59-76).
• Yaralı, D. (2015). Özel eğitim dersine ilişkin ölçek geliştirme çalışması: geçerlik ve güvenirlik. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2).