SON YİRMİ YILDA TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMLARI

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 3, 1547 - 1564, 15.09.2020

Deniz Tonga

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-542763

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı, son yirmi yılda üç kez güncellenen sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programını çeşitli açılardan değerlendirmektir. Araştırma nitel araştırma yaklaşımına uygun olarak tasarlanmış ve veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. 1998, 2006 ve 2018 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programları üzerinden betimsel analizlere yer verilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında, 1998 Programı’nda yan alan uygulaması ile Türkçe derslerinin fazlalığı dikkat çekmektedir. 2006 Programı, sosyal bilgileri oluşturan sosyal bilim disiplinlerinin çoğuna yer vermesi ile dikkat çekerken, 2018 Programı’nda bu yaklaşımdan vazgeçilmiş ve dersler ağırlıklı olarak meslek bilgisi (eğitim bilimleri) içerikli derslerden tercih edilmiştir. Teori ve uygulama açısından bakıldığında 1998 Programı’nda 32 saat olan uygulamalı dersler, 2006 Programı’nda 28 saate, 2018 Programı’ndaysa 14 saate düşmüştür. 1998 Programı’nda seçmeli derslerin sayısı 3 iken, 2018 Programı’nda seçmeli derslerin sayısı 16’ya yükselmiştir. En dikkat çekici bulgulardan birisiyse programlarda ders sayısının artmasına karşın ders saatlerinin azalmasıdır. 1998 Programı’nda yer alan ders sayısı 57 ve saat karşılığı 163 iken, 2018 Programı’nda ders sayısı 68, saat karşılığı ise 154’tür. Zaman içinde programlarda bazı derslerin isimlerinin değiştiği, bazı derslerin ise 2018 Programı’nda yer almadığı, ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı, sosyal bilimler

SOCIAL STUDIES EDUCATION UNDERGRADUATE PROGRAMS IN TURKEY OVER THE LAST TWENTY YEARS

Öz

This study aims to evaluate the social studies teaching undergraduate program which has been updated three times in the last two decades. The research was designed in accordance with the qualitative research approach and document analysis was used as a data collection tool. Descriptive analyses are given through 1998, 2006, 2018 programs of social studies education. In the light of the findings obtained, it is noteworthy in 1998 program, with the side-field application; the number of Turkish courses is remarkable. While the program of 2006 attracted attention with many social science disciplines forming social studies, this approach was abandoned in the 2018 program and the courses were mainly preferred from courses with professional knowledge (educational sciences). From the theoretical and practical point of view, the practical courses which were 32 hours in the 1998 program decreased to 28 hours in the 2006 program and 14 hours in the 2018 program; while the number of elective courses was 3 in the 1998 program, the number of elective courses increased to 16 in the 2018 program. One of the most striking findings is the decrease in the hours of courses in the programs despite the increase in the number of courses. The number of courses in the 1998 program is 57 and 163 course hours, whereas the number of lessons is 68 in the 2018 program and 154 in the hour. In time, it was concluded that the names of some courses changed and some courses were not included in 2018 program.

Anahtar Kelimeler

Social studies, social studies undergraduate program, social science

Kaynakça

• Akbaba, B. & Aksoy, B. (2019). Sosyal bilgilerde beceri eğitimi. B. Aksoy, B. Akbaba & B. Kılcan (Ed.), Sosyal bilgilerde beceri eğitimi içinde (s. IX-XVII). Pegem Akademi.
• Akhan, N. E. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler lisans programı üzerine düşünceleri. International Journal of Social Science, 32(3), 267-289, http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2735
• Aslan. E. (2016). Geçmişten günümüze sosyal bilgiler. D. Dilek (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimi içinde (s. 3-52) Pegem Akademi.
• Aymankuy, Y. & Ceylan, U. (2013). Ailelerin turistik ürün satın alma karar sürecinde çocukların rolü (yerli turistler üzerinde bir araştırma). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 105-122. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/70462
• Beldağ, A. & Yaylacı, A. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitim sistemi hakkındaki görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 90-107. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70525
• Çulha Özbaş, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim? Sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 821-838.
• Demircioğlu, İ. H. (2006). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilimler hakkındaki görüşleri. Bilig, 36, 113-124. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TnpFM05qYzM
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/50439
• Evans, R. (2004). The social studies wars: What should we teach the children? Teachers College Press.
• İnan, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: Nedir, ne zaman ve neden. S. İnan (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimine giriş içinde (s. 1-21). Anı Yayıncılık.
• Gülerarslan, A. (2011). Tüketici olarak çocuk ve ailenin satın alma kararlarına etkisi. Selçuk İletişim, 6, 126-137 https://doi.org:10.18094/SI.34727
• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Akademi Yayınları.
• Karasu Avcı, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı ile ilgili görüşleri. International Journal of Eurasia Social Sciences. 8(27), 756-786. http://www.ijoess.com/Makaleler/760888485_18.%20756-786emine%20avc%c4%b1.pdf
• Kaya, E. & Bursa, S. (2018). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinin yapısı ve toplu öğretim sistemine ilişkin farkındalıkları. Route Educational and Social Science Journal, 5(11), 1-24. http://dx.doi.org/10.17121/ressjournal.1500
• Kaymakcı, S. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarının içerik değerlendirmesi. Uluslararası- Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2(1), 45-61. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/261761
• Kaymakcı, S. & Ata, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgilerin doğasıyla ilgili görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi. 3(1), 35-64. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/179031
• Kaymakcı, S. & Akbaba, B. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının geçmiş yaşantılarında öğrenemedikleri konular ve bunlara ilişkin çözüm önerileri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 145-165. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200588
• MEB. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Özav, L. (2001). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı üzerine düşünceler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 165-177. https://sbd.aku.edu.tr/III1/14.pdf
• Sağdıç, M. (2018). Türkiye’de 2018 yılında uygulamaya konulan sosyal bilgiler lisans programının 2006 lisans programı ile karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 308-321. https://doi.org/10.20860/ijoses.488657
• Şahin, M. & Güvercin Çetinoğlu, A. (2006). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bölümlerindeki ders ve uygulamalara ilişkin algıları. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. 7(1), 50-69. http://static.dergipark.org.tr/article-download/f7b7/4480/a103/imp-284720-0.pdf
• Tay, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü bugünü ve yarını. R. Turan & K. Ulusoy (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 2-17). Pegem Akademi.
• Tonga, D. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 779-803. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256174
• Tonga, D. (2013). 8. Sınıf öğrencilerinin vatandaşlık bilinci düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Tonga, D. (2016). What do teacher candidates think about the teaching education? The example of social studies teacher candidates. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 8(3), 217-234. http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/892/892
• Ünlü, İ., Koçoğlu, E. & Ay, A. (2015). Sosyal bilgiler lisans programındaki uygulamalı derslere yönelik öğretmen adayı görüşlerinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 1, 371-386. https://doi.org/10.13114/MJH.2015111389
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5326/1485
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. & Tepebaş, F. (2011). İlköğretim düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar: Mesleğine yeni başlayan sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 157- 177. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/254066
• Yılmaz, K. (2009). Lisans düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 31‐53. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/188059
• YÖK. (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/Egitim_fakultesi_ogretmen_yetistirme_lisans_programlari_mart_98.pdf/5e166018-b806-48d5-ae13-6afd5dac511c
• YÖK. (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M+FAK%C3%9CLTES%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERETMEN+YET%C4%B0%C5%9ET%C4%B0RME+L%C4%B0SANS+PROGRAMLARI.pdf/054dfc9e-a753-42e6-a8ad-674180d6e382
• YÖK. (2018). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü