Tarihî Şahsiyetler Üzerinden Yabancılara Türkçe Öğretimi: Yunus Emre Örneği

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 67 - 80, 25.03.2023

Nurettin Kartallıoğlu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1138685

Öz

Yunus Emre, Türk dili ve kültürü açısından büyük öneme sahip örnek şahsiyetlerden biridir ve 2021 yılı onun vefatının 700. yılı olması dolayısıyla “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda hem Türkiye’de hem de dünyada Yunus Emre’yi tanıtmak, onun öğretilerini anlamak ve anlatmak için çeşitli sergi, konferans, film gösterisi, şiir dinletisi gibi etkinlikler düzenlenmiştir. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin, Türkçenin yabancı dil olarak öğretildiği ders kitaplarında ele alınma durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada, verilerin analizinde doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanan kitap setleri; örneklemini ise yaygın olarak kullanılan Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe, İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti, Gazi Üniversitesi TÖMER ve Yedi İklim Türkçe öğretim setleri oluşturmaktadır. İncelenen Türkçe öğretim setlerinden sadece bir tanesinde Yunus Emre’den bahsedilmediği, diğer setlerde Yunus Emre ile ilgili toplam yedi farklı etkinliğe yer verildiği tespit edilmiştir. Bu etkinliklerde, Yunus Emre’nin hayatının ve öğretilerinin ele alındığı görülmüştür. Ayrıca bu etkinliklerden beşinin hem kültür aktarımı hem de dil öğretim etkinliği olarak hazırlandığı belirlenmiştir. Yunus Emre’ye yer verilen etkinliklere bakıldığında, bu etkinliklerin Türkçe öğretim setlerinin orta ve ileri seviyelerinde olduğu, başlangıç seviyesinde yer almadığı görülmektedir. Yunus Emre’nin anlatıldığı metinlerin tek bir türde olmadığı; mektup, biyografi, şiir, röportaj, sempozyum ve roman gibi çeşitli türlerin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Yabancılara Türkçe Öğretimi, Kültür Aktarımı, Yunus Emre ve Türkçe Yılı, Yabancılara Türkçe Öğretim Setleri.

Teaching Turkish to Foreigners Through Historical Figures: Case of Yunus Emre

Öz

Yunus Emre is one of the exemplary personalities of great importance in terms of Turkish language and culture, and 2021 has been accepted as the "Yunus Emre and Turkish year" due to the 700th anniversary of his death. In this context, various exhibitions, conferences, film performances, poetry recitals have been organized both in Turkey and in the world to introduce Yunus Emre and to understand and explain his teachings. In this study, it is aimed to determine the situation of Yunus Emre in the textbooks where Turkish is taught as a foreign language. In this study, document analysis was used in the analysis of the data. The universe of the study is book sets prepared for the teaching of Turkish as a foreign language; The sample consists of the widely used Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe (New Hittite Turkish for Foreigners), Istanbul Turkish for Foreigners Teaching Set, Gazi University TÖMER and Yedi İklim Turkish teaching sets. It was determined that Yunus Emre was not mentioned in only one of the Turkish teaching sets examined, and that a total of seven different activities related to Yunus Emre were included in the other sets. In these activities, it was seen that the life and teachings of Yunus Emre were discussed. In addition, it was determined that five of these activities were prepared as both cultural transfer and language teaching activities. When we look at the activities that include Yunus Emre, it is seen that these activities are at the intermediate and advanced levels of the Turkish teaching sets and not at the beginner level. The texts in which Yunus Emre is described are not of a single genre; It has been determined that various genres such as letters, biographies, poems, interviews, symposia, and novels are used.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Teaching Turkish to Foreigners, Culture Transfer, Year of Yunus Emre and the Turkish, Turkish Teaching Sets to Foreigners

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aslan, F. (Ed.). (2013). İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı C1 / +, İstanbul Kültür Sanat Basımevi.
• Barın, E., Çobanoğlu, Ş., Ateş, Ş., Balcı, M. & Özdemir, C. (Ed.). (2015). Yedi İklim Türkçe Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti. Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Boz, E. (2021). Yunus Emre Divanı’nın Kahire yazmasındaki, “Şimden Girü” redifli şiir üzerine. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / 23, Sayı: Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı, 244- 254.
• Brown, H. D. (1994). Principles of language learning and teaching (2nd. ed.). Prentice-Hall, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Pegem Akademi.
• Council of Europe (2020). Common European framework of reference for languages: learning, teaching, assessment – Companion volume, Council of Europe Publishing.
• Çetinoğlu, G. & Güllülü M. (2018). A2 seviyesi için hazırlanmış İstanbul Yabancılara Türkçe Öğretim Seti ve Yunus Emre Enstitüsünün Yedi İklim setinin kültürel aktarım açısından karşılaştırılması. Turkish Studies. 13(4), 321-344.
• Demir, A. & Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. TÜBAR, (30), 51-72.
• Fişekçioğlu, A. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi. Köksal, D., Ulum, Ö.G. & Duruk, E. (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ve edebiyat metinleri içinde (ss.115-133). Nobel Yayıncılık.
• Gökalp, Z. (1970). Türkçülüğün esasları. Milli Eğitim Basımevi.
• Gölpınarlı, A. (2011). Yunus Emre hayatı ve bütün şiirleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kaplan, M. (2015). Yunus bir haber verir. Dergâh Yayınları.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaymaz, Z. (2020). Eski Anadolu Türkçesi bağlamında Yûnus Emre’nin eserlerindeki atasözlerine bir bakış. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (40), 101-119.
• Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Veli, Mevlâna ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler ve Hoşgörü Eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (55), 193-208.
• Kurt, M. & Temur, N. (Ed.). (2015). Yabancılar için Türkçe, Gazi Üniversitesi Türkçe Öğrenim, Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Meriç, C. (2020). Kültürden irfana. İletişim Yayınları.
• Ömeroğlu, E. (2016). Yabancılara Türkçe öğretimi için hazırlanmış ders kitaplarının incelenmesi. [Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Özdemir, C. (2013). Dil-kültür ilişkisi: Folklor ürünlerinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yeri ve işlevi. Milli Folklor, 25(97), 157-166.
• Resmî Gazete (2021). 2021 yılının Yunus Emre ve Türkçe yılı olarak kutlanması, 30 Ocak 2021 Cumartesi, S. 31380. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/01/20210130-35.pdf.
• Safa, P. (1999). Yazarlar, sanatçılar, meşhurlar. Ötüken Neşriyat.
• Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Tatçı, M. (2009). Yine geldi aşk elçisi. H Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yüce, K. & Koçer, Ö. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde hedef kültür. A. Şahin (Ed), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, kuramlar, yaklaşımlar etkinlikler içinde (ss. 479-490). Pegem Akademi Yayınları