Öğretmen İş Gücü Devir Hızının (Öğretmen Sirkülasyonunun) Avantaj ve Dezavantajları: Siirt Örneği

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 159 - 189, 25.03.2023

Zarnigora Ushurova Rasim Tösten Fettah Kayra

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1172429

Öz

Bu çalışmanın temel amacı Siirt’te öğretmen iş gücü devir hızının -bir başka deyişle öğretmen sirkülasyonunun- olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya koymak ve bu doğrultuda önerilerde bulunmaktır. Bölgesel bir problem olarak görülen bu konu öğretmenleri olduğu kadar öğrencileri ve okul idarecilerini de zor durumda bırakmaktadır. Araştırma nitel yöntemli olup fenomenoloji deseniyle kurgulanmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmış olup Siirt İl Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı öğretmenler ve yöneticilerle (15 kişi) görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bulgulara göre, Siirt ilinde öğretmen iş gücü devir hızı yüksektir. İşgücü devir hızının bazı olumlu yönlerine rağmen olumsuzlukları daha fazladır. Görüşmelerde, devir hızının yüksek olmasına ulaşım, sağlık ve güvenlik konularındaki problemlerin yanı sıra sosyokültürel etkinliklerin ve teşviklerin yetersizliği gibi sorunların neden olduğu ifade edilmiştir. Katılımcılar, Millî Eğitim Bakanlığının bu konuda aldığı tedbirlerin yetersiz olduğunu ileri sürmüşlerdir. Çalışmada, özellikle elde edilen bulgular ışığında iş gücü devir hızının azaltılması yönünde tavsiyelerde bulunulmuş, öğretmen atamaları ve eğitim planlamaları gibi konularda alınması gereken tedbirlerden söz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşgücü devir hızı, Eğitim, Eğitim Problemleri, Siirt

Advantages and Disadvantages of Teacher Labor Turnover Rate (Teacher Circulation): A Case of Siirt

Öz

The main purpose of this study is to reveal the positive and negative effects of teacher workforce turnover -in other words teacher circulation- in Siirt and to make suggestions in this direction. This issue, which is seen as a regional problem, puts students and school administrators in a difficult situation as well as teachers. The research is based on the qualitative method and research design is a phenomenology. The data were collected with a semi-structured interview form and interviews were conducted with teachers and administrators (15 people) affiliated to Siirt Provincial Directorate of National Education. According to the findings, the teacher workforce turnover rate is high in Siirt province. Despite some positive aspects of the workforce turnover rate, the negative aspects are more. In the interviews, it was stated that the high turnover rate was caused by problems such as transportation, health and safety issues, as well as the lack of socio-cultural activities and incentives. The participants claimed that the measures taken by the Ministry of National Education in this regard were insufficient. In the study, especially in the light of the findings, recommendations were made to reduce the workforce turnover rate, and precautions to be taken on issues such as teacher appointments and educational planning were mentioned.

Anahtar Kelimeler

Labor Turnover Rate, Education, Education Problems, Siirt

Kaynakça

• Adnot, M., Dee, T., Katz, V., & Wyckoff, J. (2017). Teacher Turnover, Teacher Quality, and Student Achievement in DCPS. Educational Evaluation and Policy Analysis, 39(1), 54–76.
• Akduman, G., Erdoğan, O., & Yüksekbilgili, Z. (2013). Ciro ve Personel Devir Hızı İlişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 203-211.
• Analı, K. C., & Şahin, A. (2020). Kırsal Bölgelerde Mesleğe Yeni Başlayan Öğretmenlerin Mesleki Sorunları. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(2), 396 - 414.
• Anılan, H., Kılıç, Z., & Demir, Z. M. (2015). Kırsal Alanda Öğretmen Omak: Sınıf Öğretmenlerinin Bakış Açısı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 149-172.
• Aydemin, C., & Akdoğan, A. (2019). Psikolojik Performansın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1625 - 1637.
• Barnes, G., Crowe, E., & Schaefer , B. (2007). The Cost of Teacher Turnover in Five School Districts: A Pilot Study. Washington: ERIC. 07 24, 2021 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED497176.pdf adresinden alındı
• Baykal, N. (2017). Personel Nedir? İnsan Kaynakları. Türkiye. 03 27, 2021 tarihinde https://www.makaleler.com/personel-nedir adresinden alındı
• Bayram, G. (2009). Öğretmenlerin İstihdam Biçimi Farklılıkları ve Yarattığı Sorunlar: Ankara’da Çalışan Sözleşmeli ve Ücretli Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Baysal, A. C. (1984). İşletmelerde İşgücü Devri Sorunu. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (6), 81-95.
• Benligiray, S. (2016). İnsan Kaynakları Yönetimi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Billingsley , B. S. (1993). Teacher Retention and Attrition-in Special and General Education: A Critical Review of the Literature. The Journal of Special Education, 27(2), 137-174.
• Bulut, K., & Coşkun, H. (2018). Kırsal Kesime Atanan Türkçe ve Sınıf Öğretmenlerinin Mesleğe Uyum Süreci. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 159-185.
• Bruno, J. E., & Negrete, E. (1983). Analysis of teacher wage incentive programs for promoting staff stability in a large urban school district. The Urban Review, 15(3)139- 149.
• Doğan, S., Demir, S. B., & Turan, N. (2018). Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 8(12), 371-390.
• Dolgun, U. (2012). İnsan Kaynakları Yönetimine Giriş. T. Akgeyık, U. Dolgun, B. Çiftçi, D. E. Özler, D. Kağnıcıoğlu, F. Özbek, . . . C. Serinkan içinde, İnsan Kaynakları Yönetimi (s. 1-2). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Eryaşa, C. (2015). İnsan Kaynakları Yönetiminde İşe Alım Yöntemleri: Denizcilik Sektöründe Gemi Adamlarına Yönelik Bir Çalışma (Yüksek Lisans Tezi), Bahçeşehir Üniversitesi.
• Ferecov, R. (2011). İnsan Kaynakları Yönetiminin Tanımı. R. Ferecov içinde, İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirme ve Uygulama (s. 57). Bakü, Azerbaycan: Qafqaz Üniversitesi Yayınları.
• Gelen, İ., & Özer, B. (2008). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine Sahip Olma Düzeyleri Hakkında Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
• Gençer, G. Ç. (2020). Öğretmenlerin işten Ayrılma Niyetlerinde İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişliğin Rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(7), 276-294.
• Gökaslan, M. O. (2018). Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, İşe Gömülmüşlük, İşe Adanmışlık Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Bir Alan Çalışması. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(2), 25-46.
• Güder, S. Y. (2019). Dikenli Gül: Türkiye’de Kırsal Kesimde Okul Öncesi Öğretmeni Olmaya İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 921-941.
• Gün, G. (2016). Otel İşletmelerinde İşgören Devir Oranı: Bitlis İlinde Bir Çalışma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-20.
• Günday, F., & Keleş, H. (2017). Örgütsel Stresten İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 681 - 694. DOI: 10.18092/ulikidince.321927.
• Gündüz, B. H. (2008). Öğretmenlerin Sözleşmeli İstihdamı ve Durumlarına İlişkin Sözleşmeli Öğretmenlerin Görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 40-60.
• Güvendir, E. ( 2017). Göreve yeni başlayan İngilizce Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (51), 74 - 94.
• Hanushek, E. A., Rivkin, S. G., & Schiman, J. C. (2016). Dynamic Effects of Teacher Turnover on the Quality of Instruction. Economics of Education Review, 55(2016), 132- 148.
• Henry, G. T., & Redding, C. (2020). The Consequences of Leaving School Early: The Effects of Within-Year and End-of-Year. Education Finance and Policy, 15(2), 332-356.
• Ingersoll, R. (2001). Teacher Turnover, Teacher Shortages, and the Organization of Schools. Penn Libraries, 1-42. 04 24, 2021 tarihinde https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1069&context=cpre_re searchreports adresinden alındı
• Işık, A., Çiltaş, A., & Baş, F. (2010). Öğretmen Yetiştirme ve Öğretmenlik Mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53 - 62.
• Kandemir, A. ( 2018). Hizmet bölgeleri, hizmet alanları ve hizmet puanları ne demektir. Ağustos 26, 2020 tarihinde Memurlar.net: https://www.memurlar.net/haber/722794/hizmet-bolgeleri-hizmet-alanlari-ve- hizmet-puanlari-ne-demektir.html adresinden alındı
• Karadeniz, Y., & Demir, S. B. (2010). Sözleşmeli Öğretmenlik Uygulamasının Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 29(2), 55- 77.
• Karataş, K., & Çakan, S. (2018). Öğretmenlerin Bakış Açısıyla Eğitim – Öğretim Sorunları: Bismil İlçesi Örneği. Elementary Education Online, 17(2), 834-847.
• Kurt, N., & Demirbolat, A. (2019). Atama Türleri Bağlamında Öğretmenlerin Mesleki Benlik Algılarının İncelemesi. International Journal of Social Science, 3(2), 29-46.
• Mayhew, R. (2019). Employee Turnover Definitions & Calculations. Ağustos 12, 2020 tarihinde smallbusiness.chron.com: https://smallbusiness.chron.com/employee-turnover-definitions-calculations- 11611.html#:~:text=Employee%20turnover%20refers%20to%20the,to%2Dhire %20for%20budget%20purposes. adresinden alındı
• MEB (2015). Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği-2015 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150417-4.htm, 17 Nisan 2015.
• Özdemir, F., & Erol, M. (2021). Öğretmen Adaylarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya Atanmaya İlişkin Görüşleri. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(5), 71-85.
• Özdemir, M., Civelek, Ş., Çetin, Y. E., Karapınar, N., & Özel, D. (2015). Öğretmenlerin Eğitimsel Çevresel ve Sosyal Sorunları (Şırnak İli Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (26), 163-181.
• Özer, E. (2007). Akreditasyon belgesine sahip özel hastanelerdeki yöneticilerin liderlik tarzlarının, hemşirelerin işten ayrılma nedenleri üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi.
• Özer, E. (2008). Kadrolu ve Kadrosuz İlköğretim Öğretmenlerin Birbirleri ve Meslekleri Hakkında Görüşleri (İstanbul-Sultanbeyli İl Örneği) (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi.
• Özler, D. E. (2012). İnsan Kaynakları Planlaması. T. Akgeyik, U. Dolgun, B. Çiftçi, D. E. Özler, D. Kağnıcıoğlu, M. F. Özbek, . . . C. Serinkan içinde, İnsan Kaynakları Yönetimi (s. 48). Bursa: Ekin Yayıncı.
• Özoğlu, M. (2011). Türkiye'nin Öğretmen "Yetiştirme" Politikaları. 21. Yüzyılda TÜRKİYE’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu, (s. 143-155).
• Öztürk, H. (2020). Nitel ve Nicel Araştırma Nedir? Aralarındaki farklar nelerdir? Ağostos 26, 2020 tarihinde haldunozturk.com: https://haldunozturk.com/nitel-ve-nicel-arastirma-nedir-aralarindaki-farklar-nelerdir/ adresinden alındı
• Öztürk, M. (2016). Köy ve Kasabalarda Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleğin İlk Yılında Yaşadıkları Güçlükler. Elementary Education Online, 15(2), 378-390.
• Palavan, Ö., & Donuk, R. (2016). Kırsal Kesimde Görev Yapan Öğretmenlerin Sorunları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 109 - 128.
• Polat, S. (2013). Ücretli Öğretmenlik İstihdamının Yarattığı Sorunlar Üzerine Nitel Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(28), 67-88.
• Roder, N. (2019). What Is Employee Turnover (and Why It Matters). Ağustos 12, 2020 tarihinde https://www.zenefits.com/: https://www.zenefits.com/workest/what-is-employee-turnover-and-why-it- matters/ adresinden alındı
• Ronfeldt, M., Loeb, S., & Wyckoff, J. (2013). How Teacher Turnover Harms Student. American Educational Research Journal, 50(1), 4-36.
• Sidat, E., & Bayar, A. (2018). Köy Okullarında Yaşanılan Problemlere Yönelik Öğretmen Görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(3), 253 - 261.
• Soydan, T. (2012). Eğitimin Yapısal Dönüşümü Bağlamında Öğretmenlerin İstihdamı: İstihdam Biçimi Farklılıkları Üzerine Öğretmen ve Yönetici Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Sünbül, A. M. (2002). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. C. Bayrak, M. Yılman, I. Erdoğan, Ş. Ada, A. Dağlı , M. Ergün, . . . Ş. Tan içinde, Öğretmenlik Mesleğine Giriş (s. 246). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Taşdemirci, E. (2005). Birleştirilmiş Sınıflar İle Bağımsız Sınıflarda İlk Okuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların Karşılaştırılmalı İncelemesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 1-26.
• Taşkın, B. (2009). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Kadrolu ve Sözleşmeli Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları: Kocaeli Ili Örneği (Yüksek Lisans Tezi), Maltepe Üniversitesi.
• Tolga, D. (2015). Eğitimde Tartışılması ve Çözümlenmesi Gereken Güncel Sorunlar: Şike, Kopya, Torpil ve Doping. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 313-328.
• Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H., & Özer, A. M. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayımcılık Eğitim Danışmanlık.
• Taşkaya, S. M., Turhan, M., & Yetkin, R. (2015). Kırsal Kesimde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Sorunları (Ağrı İli Örneği). Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 198-210.
• Tunç, B., & Taner, S. G. (2020). Kamusal Eğitim ve Eğitim Hakkı Bağlamında Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Değerlendirilmesi. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 22-44.
• Turhan, M. (2016). Öğretmen Sirkülasyonu Sorunsalının Q Metodu İle İncelenmesi (Van İli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Personel. Ankara, Kavaklıdere, Türkiye. 03 27, 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Yavan, Ö. (2017). Örgüt Psikolojisinde İşten Ayrılma Eğiliminin Kavramsal Değerlemesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57 - 72.