Temel Eğitimini Tamamlayan Öğrencilerin, Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Aracılığı ile Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 300 - 325, 25.03.2023

Erol Aksoy Fahri Kılıç

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1213048

Öz

Bu araştırmanın amacı Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) aracılığıyla ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin Atatürk ilkelerine ilişkin bilişsel yapısını ve kavram yanılgılarını ortaya koymaktır. Araştırma, ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin bir önceki eğitim düzeyi olan ilköğretimden, Atatürk ilkelerine yönelik zihinlerinde hangi bilgi ve algıyla ortaöğretime geldiklerinin ve kalıcılık etkisinin ortaya konulması açısından önemlidir. Tarama Modeli kullanılan bu araştırmanın örneklemini, orta ölçekli bir il merkezindeki 4 farklı okul türünde öğrenim gören 299 ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Atatürk İlkelerinin (cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik ve inkılapçılık) yer aldığı Kelime ilişkilendirme Testi (KİT) kullanılmıştır. Uygulanan KİT’den elde edilen verilerle, anahtar kavram ve cevap kelimelerin yer aldığı bir frekans tablosu oluşturulmuştur. Bu frekans tablosundaki verilere göre de kavram ağları çizilmiştir. Elde edilen bulgularda katılımcı öğrencilerin 815 farklı cevap kelime kullandığı, frekans tablosunda Atatürk, halk, eşitlik, devlet, yenilik, adalet, özgürlük, demokrasi gibi cevap kelimelerin tekrar sayılarının nispeten yüksek olduğu görülmüştür. Çalışmada ayrıca “Atatürk ve Özgürlük” cevap kelimeleri güçlü bir çatı oluşturmuş; KN 70 ve üzerinde yapılan kavram ağında bütün anahtar kavramların ortaya çıkmıştır. KN 10-39 arasında ise “Cumhuriyetçilik” için “Recep Tayyip Erdoğan” ve “Savaş”, “Milliyetçilik” için “Türkçülük” ve “Irkçılık”, “Devletçilik” için “Cumhurbaşkanı” ve “Recep Tayyip Erdoğan”, “Laiklik” ilkesi için “Osmanlı Devleti”, “Dil” ve “Halife”, İnkılapçılık için “Tarih” ve “Ders” cevap kelimeleri ile ilişkilendirilmiş ve bu ilkelerde kavram yanılgısı yaşandığı tespit edilmiştir. Atatürk ilkelerinin, bireylere kavratılmasının gerekliliği bir devlet politikası olarak görülmesine rağmen, temel eğitimi tamamlayan öğrencilerin kavram yanılgısına sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kavram, Bilişsel Yapı, Atatürk İlkeleri

Kaynakça

• Akman, O., & Koçoğlu, E. (2016). Investigation 8th Grade Students Secondary School Cognitive Structure about Principles of Ataturk through Word Association Test. Journal of Education and Training Studies, 4(11), 151-162. https://doi.org/10.11114/jets.v4i11.1696
• Ata, B. (2008). Sosyal Bilgilerde Atatürkçülük Konularının Eğitimi ve Öğretmenin Rolü. İçinde A. Öcal & B. Tay (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (1. Baskı, ss. 283-299). Pegem Akademi.
• Bahar, M., & Hansell, M. H. (2000). The Relationship Between Some Psychological Factors and Their Effect on the Performance of Grid Questions and Word Association Tests. Educational Psychology, 20(3), 349-364. https://doi.org/10.1080/713663739
• Bahar, M., Johnstone, A. H., & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of Students’ Cognitive Structure in Elementary Genetics Through Word Association Tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141. https://doi.org/10.1080/00219266.1999.9655653
• Bahar, M., & Kılıç, F. (2001). Kelime İletişim Testi Yöntemi İle Atatürk İlkeleri Arasındaki Kavramsal Bağların Araştırılması. IX. Eğitim Bilimleri Kongresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, BOLU.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S., & Bıçak, B. (2012). Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Öğretmen El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bahar, M., & Özatlı, N. S. (2003). Kelime İletişim Test Yöntemi İle Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), Art. 2.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırmanın Temelleri. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çelebi, M. (2007). Türk İnkılâp Tarihi (Özal Matbaası).
• Elbay, S. (2020). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testiyle İncelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 8(2), 33-51. https://doi.org/10.47215/aji.806097
• Er Tuna, Y. (2018). Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığı ile Belirlenmesi. Turkish History Education Journal, 7(1), 43-68. https://doi.org/10.17497/tuhed.342546
• Ertan, T. F. (2020). Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (T. F. Ertan, Ed.; 8. Baskı). Siyasal Kitabevi.
• Ezer, F., Ulukaya, Ü., & Kaçar, T. (2016). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersine Yönelik Tutumları. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 71-91.
• Gençoğlu, S. E. (2019). 6.Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afetlere Yönelik Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi(ki̇t) Yoluyla İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi.
• Işıklı, M., Taşdere, A., & Göz, N. L. (2011). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), Art. 1. https://doi.org/10.12780/UUSBD82
• Johnstone, A. H., & Moynihan, T. F. (1985). The Relationship Between Performances in Word Association Tests and Achievement in Chemistry. The European Journal of Science Education, 7(1), 57-66.
• Keçe, M. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine İlişkin Algı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(181), Art. 181. https://doi.org/10.20296/tsad.99952
• Kili, S. (1998). Atatürk Devrimi Bir Çağdaşlaşma Modeli. Yenigün Haber Ajansı.
• Kostova, Z., & Radoynovska, B. (2008). Word Association Test for Studying Conceptual Structures of Teachers and Students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP), 2(2), 209-231.
• Kurnaz, Ş., & Yılmaz, D. (2006). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Atatürk İlke ve İnkılaplarını Kavrama Düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), Art. 3.
• MEB. (2000). Atatürkçülük İle İlgili Konular. Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu 6., 7. ve 8. Sınıflar. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. (2018). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Ortaöğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=346
• Metin, C. (2006). “T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Konularının Ortaöğretimde Öğretimi”. Içinde Y. Doğaner (Ed.), Türk Eğitim Sisteminde Atatürkçülük ve Türkiye Cumhuriyeti Tarih Öğretimi, 10-11 Kasım 2005. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Öner, M., & Öner, G. (2014). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Atatürk İlke ve İnkılâplarını Kavrama Düzeylerine İlişkin Tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 390-404.
• Özatlı, N. S., & Bahar, M. (2010). Öğrencilerin Boşaltım Sistemi Konusundaki Bilişsel Yapılarının Yeni Teknikler ile Ortaya Konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), Art. 2.
• Özgen, B. (1997). Atatürkçü Düşünce ve Atatürkçülük (1. bsk). Özgen Yayınları.
• Palazoğlu, A. B. (1996). Atatürk İlkeleri. Türk Hava Kurumu.
• Spiteri, L. F. (2013). Word Association Testing and Thesaurus Construction. Proceedings of the Annual Conference of CAIS / Actes Du Congrès Annuel de l’ACSI. https://doi.org/10.29173/cais339
• Tavukçuoğlu, E. (2018). Lise Öğrencilerinin Sürtünme Kuvveti, İvme ve Eylemsizlik Kavramlarıyla İlgili Bilişsel Yapılarının Araştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.