Yurt Dışında Türkçe'nin Yabancı Bir Dil Olarak Öğretimi: İngiltere Örneği (Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler)

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1244 - 1266, 24.09.2023

Mehmet Toyran , Müjgan Bekdaş , Sami Baskın

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1176563

Öz

Türkçe, günümüzde çok geniş bir coğrafyada yabancı dil olarak öğretilmektedir. Bu öğretimi hem Türkiye merkezli kurumlar hem de yabancı kurumlar gerçekleştirmektedir. Örneğin İngiltere’de Yunus Emre Enstitüsü ve T.C. Millî Eğitim Bakanlığı gibi Türk kurumları ile Oxford, SOAS, Exeter ve Cambridge gibi İngiliz üniversiteleri, ortaöğretim kurumları veya yerel özel kurslar Türkçeyi yabancı bir dil olarak öğretmektedir. Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretiminin İngiltere’deki durumunu genel hatlarıyla betimlemeyi amaçlayan ve fenomenoloji desenine göre tasarlanmış olan bu nitel çalışmada veriler, Londra Yunus Emre Enstitüsünün Türkçe öğretimi faaliyetlerinde görev alan öğretmenlerden toplanmıştır. Bu öğretmenler, uygun örnekleme kullanılarak belirlenmiş ve bire bir yüz yüze görüşmeyi kabul etmiştir. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile toplanmıştır. Katılımcıların onayı ile alınan ses kayıtları önce yazılı metinlere dönüştürülmüş, sonra da içerik analizleri yapılarak yorumlanmıştır. Buna göre; İngiltere’ye Türkçeyi yabancı dil olarak öğretmek amacıyla gönderilen öğretmenlerin çoğunun bu alanda özel bir eğitim almadığı, bazılarının üniversitede dil eğitiminden farklı bir bölümde okuduğu ve Türkçe öğretimini ilk kez yurt dışında deneyimlediği; İngiltere’deki öğrenme ortamlarının fiziki şartları yeterli olmasına rağmen ders kitaplarının içeriğinin yeterli olmadığı; ders kitaplarındaki eksiklikleri gidermek için öğretmenlerin ek kaynaklar kullandığı; dil öğretim sürecinin bütün aşamalarında öğretmenlerin birbirine destek verdiği tespit edilmiştir. Bunun yanında çeşitli nedenlerle son zamanlarda Türkçe öğrenmeye karşı ilginin arttığı ve bunun geliştirilebileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yurtdışında Türkçeyi yabancı bir dil olarak öğreten kurumlar, Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretimi, Türkçeyi yabancı dil olarak İngiltere'de öğreten öğretmen görüşleri

Teaching Turkish as A Foreign Language Abroad: The Case of England (General Status, Problems, and Suggestions)

Öz

: Today, Turkish is taught as a foreign language in a wide geography. This can be carried out by both Türkiye-based institutions and foreign institutions. For example, in the UK, Turkish institutions such as Yunus Emre Institute and the Ministry of National Education of the Republic of Türkiye, English universities such as Oxford, SOAS, Exeter and Cambridge, secondary education institutions or local private courses teach Turkish as a foreign language. In this qualitative study, which aims to describe the situation of teaching Turkish as a foreign language in England in general terms and was designed according to the phenomenology pattern, the data were collected from the teachers who took part in the Turkish teaching activities of the London Yunus Emre Institute. These teachers were selected using convenient sampling and agreed to face-to-face interviews. Data were collected with semi-structured interview questions. The audio recordings taken with the consent of the participants were first converted into written texts and then interpreted by making content analysis. Accordingly, it was determined that most of the teachers sent to England to teach Turkish as a foreign language did not receive a special education in this field, some of them studied in a different department than language education and they experienced Turkish teaching abroad for the first time. Moreover, It was defined that although the physical conditions of the learning environments in England were sufficient, the content of the textbooks was not sufficient, and the teachers used additional resources to eliminate the deficiencies in the textbooks. And finally, it was determined that teachers support each other at all stages of the language teaching process. Also, it was determined that the interest in learning Turkish has increased recently for various reasons, and this can be improved.

Anahtar Kelimeler

Institutions teaching Turkish as a foreign language abroad, teaching Turkish as a foreign language, opinions of teachers teaching Turkish as a foreign language in England

Kaynakça

• Arslan, M. (2012). Tarihi süreçte Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi-öğrenimi çalışmaları. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2),167-188.
• Aşçı, U. D. (2013). İngiltere’deki Türkçe konuşan toplumda iki dillilik (bilingualism) ve dil karışması (Interference). B. Gül (ed), Bengü Belek Ahmet Bican Ercilasun Armağanı içinde (ss. 101-122). Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Barın, E. & Başar, U. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ölçme değerlendirme süreci: Türkçe yeterlik sınavı (TYS) İran örneği. Route Educational and Social Science Journal, 3(2), 45-56.
• Baskın, S. & Toyran, M. (2021). Yurt dışında yaşayan Türkler ve Türkçe eğitimi: İngiltere örneği (genel durum, sorunlar ve öneriler). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9 (4), 1128-1150.
• Baştürk, Ş. & Konu, M., M. (2021). Görsel göstergelerin kültür aktarımındaki işlevi: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği. E- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 79-108.
• Bayat, A. (2016). İki dillilik bağlamında İngiltere’de yaşayan Türk çocuklarının ana dili Türkçeyi öğrenme durumları [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi].
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Chang, W. & Kalenderoğlu, İ. (2017). Tayvanlı öğrencilerin Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Turkish Journal of Social Research, 21(2), 497-511.
• Cresswell, JW. & Plano Clark VL. (2011). Designing and conducting mixed method research. Sage.
• Çağ, H.D. & Bölükbaş Kaya F. (2021). Yurt dışında söz edimlerin öğretiminin öğreticilerin görüşleri bağlamında değerlendirilmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi-Journal of Turkish Researches Institute. 71, 725-750.
• Çevik, A. & Muzaffer, N. (2022). Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarında kullanılan kelime öğretimi etkinliklerindeki kelimelerin incelenmesi (Yedi İklim Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti B1-B2 seviyesi), International Journal of Languages’ Education and Teaching, 10(1), 30-47.
• Dolunay, S. K. (2005, Eylül 28-30). Türkiye ve dünyadaki Türkçe öğretim merkezleri ve Türkoloji bölümleri üzerinde bir değerlendirme. [Sözlü bildiri]. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Eyüp, B. & Güler, E. B. (2020). İki dilli Türk çocukların dil tercihlerinin sebepleri: Londra örneği. Ankara Bilim Researcher, 8(3), 1-24.
• Glesne, C. (2010). Becoming qualitative researchers: An introduction. Pearson
• Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin gelişim durumunun belirlenmesi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDER), ÖS-II: 47-56.
• Gökçebağ, D. (2015). Güney Kıbrıs’ta yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde karşılaşılan zorluklar. E-Dil Dergisi. 4, 14-25.
• Güzel, A. & Barın, E. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Akçağ Yayınları.
• İşcan, A. & Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği (B1-B2 düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3 (1), 47-66.
• Kalfa, M. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzeydeki öğrencilerin eğitsel oyunlarla yazma becerilerinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(20), 85- 102.
• Karaaslan, T. (2019). Suriyeli öğrenciler için atanan Türkçe öğretmenlerinin akademik öz yeterlikleri [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• MEB Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Resmî Sitesi, Erişim adresi: www.abdigm.gov.tr. Erişim tarihi: 10.04.2022.
• MEB Türkmenistan Aşkabat İlkokulu resmî web sitesi, Erişim adresi: https://askabatilkogretim.meb.k12.tr/ Erişim tarihi: 05.06.2022.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, Sage.
• Mitchell, C. (2022). Bachelor of arts in Turkish course handbook, faculty of Asian and Middle Eastern studies, academic year 2022-23 (versıon 1), https://orinst.web.ox.ac.uk/sites/default/files/orinst/documents/media/bachelor_of_arts_in_turkish_0.pdf, Erişim tarihi: 14.05.2023.
• Neubauer, B.E., Witkop, C.T. & Varpio, L. (2019). How phenomenology can help us learn from the experiences of others. Perspect Med Educ 8, 90–97.
• Öztürk, B. (2021). İngiltere’de yükseköğretimde Türkçe öğretimi: Exeter Üniversitesi örneği. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 6(1), 25-42.
• Patton, M. (2002). Qualitative researchs & evaluation methods. Sage.
• Saraç, Ş. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine İngiliz katkısı. [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• School of Turkish resmi web sitesi, Erişim adresi: https://schoolofturkish.com/tr, Erişim tarihi: 09.06.2022. Temizyürek, F., Barın, E. & Ustabulut, M. Y. (2016). Afganistan’ın dil politikası ve Afganistan’da Türkçe eğitimi tarihi, Türkbilig, 32, 155-168.
• Tok, M. & Yığın, M. (2013). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe öğrenme nedenlerine ilişkin bir durum çalışması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 8, 132-147.
• Tözün, İ. (2014). İngiltere’de azınlık gruplar ve eğitim: ‘Türkçe konuşan göçmenler’. Die Gaste, 30, 4. Turkish Courses London Holborn resmi web sitesi, Erişim https://www.languagecoursesuk.co.uk/turkish/turkish-courses-london-holborn/, Erişim tarihi: 09.06.2022. Tuzlukaya, S. (2019). Filistinli öğrencilerin Türkçe öğrenirken temel düzeyde (A1-A2) karşılaştıkları ortak güçlükler. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 4(1), 31-55.
• Türkiye Maarif Vakfı Resmi Web Sitesi, Erişim adresi: https://turkiyemaarif.org/, Erişim tarihi: 04.04.2022. Urazalıev, N. (2020). Rusya Federasyonu’nda Türkçe öğretimindeki sorunlar. International Journal of Teaching Turkish as a Foreigne Language, 3(2), 89-98.
• Uysal, A. (2015). Bir diaspora mekânı olarak Londra Türk okulları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 756-768.
• Yaman, H. & Dağtaş, A. (2015). İngiltere’deki iki dilli Türkçe çocuklarına Türkçe öğreten öğretmenlerin ihtiyaç analizi: Swot analiz örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 47-82.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, B. (2016). İngiltere’deki Türkler ve Türkçe eğitimi üzerine bir çalışma, Uluslararası Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 1, 15-23.
• Yıldırım, K. (2017). Türkiye’nin yumuşak güç sembollerinden Türk işbirliği koordinasyon ajansı ve yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığına genel bir bakış. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Sayı, 33, 203-219.
• Chang, W. & Kalenderoğlu, İ. (2017). Tayvanlı öğrencilerin Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Turkish Journal of Social Research, 21(2), 497-511.
• Yılmaz, M. Y. (2017). İngiltere’deki Türkçe öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ve Türkçe öğretimine ilişkin görüşleri, Turkish Studies, 12(30), 635-648.
• Yunus Emre Enstitüsü resmi web sitesi, Erişim adresi: https://www.yee.org.tr. Erişim tarihi: 04.04.2022.