Bilim ve Sanat Merkezlerinde Yapılan Etkinliklerin Öğrencilerin Eğitsel Gelişimine Katkısı

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 1941 - 1963, 15.12.2024

İzzeddin Ceylan , Halil Karadaş

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1419051

Öz

Özel yetenekli öğrenciler için Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) yapılan etkinliklerin öğrencilerin eğitsel gelişimine katkısının öğrenci, eğitimci ve veli görüşlerine göre incelenmesini amaçlayan bu araştırma nitel yöntemlerden olgu bilim deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 2022-2023 eğitim öğretim yılında Mardin’in Artuklu, Midyat ve Kızıltepe ilçelerinde BİLSEM’de görev yapan sekiz eğitimci, merkeze kayıtlı olan yedi öğrenci ve sekiz öğrenci velisinin görüşü yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak alınmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla katılımcılar ile yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırmada birinci alt probleme ilişkin, en çok tekrarlanan kodların “uygulamalı eğitim”, “kişisel gelişim”, “yeteneğe göre eğitim”, “öğrencinin aktif olması”, “işbirliği ve iletişim”, “imkânlar” olduğu söylenebilir. İkinci alt probleme ilişkin, katılımcı görüşlerinin en çok yoğunlaştığı kodların “okul sonrası eğitim”, “geç saatte eğitim”, “yarı zamanlı eğitim” ve “olumsuz yönü” yok kodlarının olduğu görülmüştür. Üçüncü alt problem kapsamında en çok tekrarlanan kodların “akademik başarı”, “sınav başarısı”, “kalıcı öğrenme”, “öz güven” ve “ön planda olmak” olduğu söylenebilir. Dördüncü alt problem kapsamında ise katılımcı görüşlerinde en çok tekrarlanan kodların “etkinliklerin yeterli olması”, “donanım desteğinin sağlanması”, “ilgi alanlarının ortaya çıkarılması”, “daha fazla uygulama yapılması” ve “etkinliklerin güncel tutulması” şeklinde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

BİLSEM, Özel Yetenek, Özel Eğitim, Eğitsel Gelişim.

The Contribution of Activities Held in Science and Art Centers to the Educational Development of Students

Öz

This research, which aims to examine the effects of the activities carried out in Science and Art Centers for specially talented students (BİLSEM) on the educational success of the students, according to the opinions of students, educators and parents, was carried out using the phenomenological design, one of the qualitative methods. Within the scope of the research, the opinions of eight educators working at BİLSEM in the Artuklu, Midyat and Kızıltepe districts of Mardin in the 2022-2023 academic year, seven students registered at the center and eight students' parents were obtained using semi-structured interview forms. The data obtained as a result of interviews with participants through semi-structured interview forms were examined with content analysis. It can be said that the most repeated codes regarding the first sub-problem in the research are applied education, personal development, education according to ability, student being active, cooperation and communication, and opportunities. Regarding the second sub-problem, it was seen that the codes where the participants' opinions were most concentrated were after-school education, late-hour education, part-time education and no negative aspects. It can be said that the most repeated codes within the scope of the third sub-problem are academic success, exam success, permanent learning, self-confidence and being at the forefront. Within the scope of the fourth sub-problem, in line with the participant opinions, it was seen that the most repeated codes were that the activities were sufficient, providing hardware support, revealing areas of interest, doing more applications and keeping the activities up-to-date.

Anahtar Kelimeler

BİLSEM, Special Ability, Special Education, Educational Development.

Kaynakça

• Alkan, A. & Mertol, M. (2017). Üstün yetenekli öğrenci velilerinin akıl-zekâ oyunları ile ilgili düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 57-62.
• Ataman, A. (1998). Üstün zekâlı çocuklara ana-babaları ve öğretmenleri nasıl yardımcı olabilir? Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 335-344. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000832
• Ataman, A. (2003). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş (1.baskı). Gündüz.
• Atlı, H. & Balay, R. (2016). Bilim ve sanat merkezindeki üstün yetenekliler eğitiminin sürdürülebilirliğine ilişkin öğrenci düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2),191-205.
• Aydın Sağlam, E. (2022). BİLSEM’de eğitim alan 9.sınıf öğrencilerinin BİLSEM eğitimine ilişkin görüşleri [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Baykoç Dönmez, N. (2011). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim (1.baskı). Eğiten Kitap.
• Bozan, İ. & Savi Çakar, F. (2020). Bilim ve sanat merkezi öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin belirlenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 1(53), 1607-1628. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39986
• Bildiren, A. (2011). Üstün yetenekli çocuklar, aileler ve öğretmenler için bir kılavuz (1.baskı). Doğan Kitap.
• Bildiren, A. & Türkkanı, B. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin perspektifinden bilim ve sanat merkezlerinin hoş ve hoş olmayan özellikleri ve değişiklik talepleri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 128-135.
• Coleman, L. J. (1994). "Being a teacher": Emotion sand optimal experience while teaching gifted children. Gifted Child Quarterly, 38(3), 12-26.
• Creswell, J.W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri- Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (7.baskı) (Çev.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Çakmak, T. (2023). Ortaokul BİLSEM öğrencilerinin somut olmayan kültürel mirasa yönelik tutum ve farkındalıklarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Çelik-Şahin, Ç. & Şahin, Ç. Ç. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrencilerinin bu kurumlara ilişkin görüşlerinin incelenmesi. HAYEF Journal of Education, 11(1), 101-117.
• Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün yetenekli çocuklar: durum tespiti komisyonu ön raporu, (1.baskı). Çocuk Vakfı.
• Demirtaş, H. & Culha, A. (2017). Bilim ve sanat merkezi öğrencilerinin devamsızlık sorunu, Eğitime Farklı Bakış(e-kitap) Eyuder Yay. s.17-30.
• Eker, A. & Sarı, H. (2021). Özel yeteneklilerin tanılanmasında sınıf düzeylerinin uzman görüşlerine göre karşılaştırılması. Trakya Eğitim Dergisi, 26(3), 45-48. https://doi.org/10.24315/tred.743586
• Enç, M. (1979). Özel eğitimin gerekçesi, üstün beyin gücü gelişimi ve eğitimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No:83.
• Epçaçan, U. (2018). Bilim ve sanat merkez’indeki eğitim uygulamalarının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gür, Ç. (2017). Eğitimsel ve sosyal-duygusal bakış açılarıyla üstün yetenekli çocuklar (1.baskı). Anı.
• İleri, A. (2023). Öğretmen, öğrenci ve veli gözünden bilim ve sanat merkezleri (BİLSEM) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gökler, F., Bozkuş, O., Parlak, S., Güralev, F. & Baysal, Ö. (2021). Özel yetenekli öğrencilerin, kültürel zekâ (CQ), kültürel tutum, demografik değişkenler ile güncel bilgi düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(75), 2539-2555. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2727
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştığı güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. https://doi.org/10.17860/efd.89448
• Kazu, İ. Y. & Şenol, C. (2012). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri(BİLSEM örneği). e-international journal of educational research, 3(2),13-35.
• Keskin, M. Ö., Samancı N. K. & Aydın S. (2013). Bilim ve sanat merkezleri: mevcut durumları, sorunları ve çözüm önerileri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 78-96.
• Keskinoğlu, M.Ş. (2011). Bana IQ’nu söyle çocukta zekâ gelişimi, (1.baskı). TÜRDAV Yayın Grubu.
• Kılıç, F. (2017). Bilim ve sanat merkezlerindeki öğretmenlerin yöneticilerinin liderlik yeterlilikleri kurum etkililiği ve kurum kültürüne yönelik algıları arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kurtdaş, M. Ç. (2012). Üstün yetenekliler ve üstün yeteneklilerin eğitiminde bilim ve sanat merkezleri (Malatya Bilim ve Sanat Merkezi örneği). Hikmet Yurdu, 5(10), 151 – 181. http://dx.doi.org/10.17540/hy.v5i10.184
• Koç, İ. (2016). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli öğrenci velilerinin bilim ve sanat merkezi'yle ilgili görüşleri: bir BİLSEM örneği. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3), 17-24.
• Miller S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Research, 10(4), 68-82. doi: 10.7748/nr2003.07.10.4.68.c5908. PMID: 12838820.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, http://orgm.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=608,
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2022). Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_BİLSEM_yonergesi.pdf,
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2023). Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Özel Yetenekli Bireylerin Eğitimi Strateji ve Uygulama Kılavuzu, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_11/25034903_zelyeteneklibireylerineitimistratejiveuygula maklavuzu.pdf
• Oğurlu, Ü. & Yaman, Y. (2010). Üstün zekâlı/yetenekli çocuklar ve iletişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 213-223.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ÖERHGM). (2018). Özel yetenekli çocuğum var, Millî Eğitim Bakanlığı Genel Yayın Dizisi.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ÖERHGM). (2019). Özel yetenekli öğrencim var, Millî Eğitim Bakanlığı Genel Yayın Dizisi.
• Özer, M. (2021). Türkiye’de özel yeteneklilere yetenek geliştirme desteğinde bilim ve sanat merkezleri: mevcut durum ve iyileştirme alanları. Uluslararası Toplum Araştırma Dergisi, 17(13), 727-749. https://doi.org/10.26466/opus.810856
• Özkan, D. (2009). Yönetici, Öğretmen, Veli ve Öğrenci Görüşlerine Göre Bilim ve Sanat Merkezlerinin Etkililiği [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Pegem Akademi.
• Sak, U. (2012). Üstün zekâlılar: özellikleri tanılanmaları eğitimleri (2.baskı). Vize.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü., & Çatalbaş, G. (2019). Scienceand art centers (SAC) according to the parents. Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 26-28.
• Sezginsoy, B. (2007). Bilim ve sanat merkezi uygulamasının değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Soygür, E. (2021). BİLSEM’ e giden özel yetenekli çocukların ailelerinin BİLSEM eğitimine ilişkin görüş ve önerileri, [Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tekindal, S. (2023). Nicel, nitel, karma yöntem araştırma desenleri ve istatistik. (2.baskı). Ankara: Nobel Yayınevi. Topcu, S. (2022). Özel yetenekli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki deneyimlerinin incelenmesi: BİLSEM’de öğretmen olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir çalışma [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Turgut, H., Öztürk, N. & Eş, H. (2017). Üstün zekâlı öğrencilerin bilim ve bilim insanı algısı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 45-52. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304646
• Ünsal, S., Çetin, A. &Yoğurtcu, M. (2019). Üstün yetenekli öğrenci velilerinin bilim ve sanat merkezinden beklentilerinin karşılanma düzeyleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1306-1321. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-437990
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Basım). Seçkin.
• Yılmaz, M. & Yılmaz, T. (2021). Yönetici ve Öğretmenler Gözünden BİLSEM’lerde Verilen Eğitimin Kritiği. International Review of Economicsand Management, 9(1), 1-27