Türk Edebiyatında Paris’in Feminen İmgesi

Yıl 2020, , 133 - 146, 25.10.2020

Nusret Yılmaz

https://doi.org/10.31463/aicusbed.753545

Öz

Türk edebiyat ve modernleşme sürecinde bir kentten daha fazlasını ifade eden Paris, Batı’ya karşı edinilen bütün olumlu imajların temelindeki özlemlere tekabül etmektedir. Modernleşme yolundaki tüm ülkelerden ziyaretçi ağırlayan bu kent, aslında Batı medeniyetinin örnek başkentidir. Siyasi sorunlardan dolayı kaçanlar veya devlet eliyle öğrenime gönderilen öğrencilerin farklı amaçları olsa da Paris’te buluştukları ortak bir duygu vardır: hayret. Hem şaşkınlık hem de hayranlık kokan bu duygu hali, sadece kentin sanayisine, mimarisine veya caddesine has değildir. Modern bir sistemle idare edilen kentte kültürel hayat da Osmanlı Türk aydın ve sanatçısını hayrete düşürür. Kentin ihtişamına, bakımlı kadınların cazibesi yansımış ve Parizyen denilen modern bir kadın tipini şekillendirmiştir. Bu Parizyen tip, Paris’e feminen bir nitelik yükleyerek ilk Türk sanatçılarından itibaren Türk edebiyatı üzerinde etkili olmuştur. Abdülhak Hamid ve Ahmet Mithatlarla başlayan bu cazibenin etkisiyle sanatçılarımızın kadrajına Paris’in arka sokakları hiç girmemiş; Paris adeta bir cennet, Parizyen kadınlar da birer “huri” biçiminde tasvir edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Paris, Kadın, Türk, Edebiyat

Kaynakça

• Ahmet Mithat Efendi. (2015). Avrupa’da Bir Cevelan. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ahmet Mithat Efendi. (2000). Paris’te Bir Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akın, G. (2018). Uzak Bir Kıyıda 1984-2003/Toplu Şiirler 3. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Algül, A. (2019). “Abdülhak Hamit Tarhan’ın Anılarında Paris”, Social Sciences (NWSASOS), 14 (3),103-117.
• Aragon, L. (2017). Paris Köylüsü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayvazoğlu, B. (2001). Bozgunda Fetih Rüyası. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Batur, E. (2012). Paris, ecekent. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Batur, E. (2019). Smokinli Berduş. İstanbul: Edebi Şeyler Yayınları.
• Batur, E. (2015). Tuğralar Perişey. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Baudelaire, C. (2007). Paris Kasveti. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Behramoğlu, A. (2015). Yarım Yüzyıldan Şiirler. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Benjamin, W. (2018). Pasajlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Beyatlı, Y. K. (2018). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Caner, E. (2017). Paris Sevdası. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Çelik, Y. (2014). “Attila İlhan’ın Hayatı”. Attila İlhan, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 15-32.
• Enginün, İ. (1995). Abdülhak Hamid’in Mektupları. İstanbul Dergâh Yayınları.
• Ercilasun, B. (2007). Ziya Paşa, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gökhan H.-Mouhidine, T. (2000). Türk Edebiyatında Paris. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gürsel, N. (2016). Paris Yazıları I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Haşim, A. (2018). Bize Göre ve Bir Seyahatin Notları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Haşim, A. (2008). Paris, Frankfurt… yahut Hiç!. İstanbul: Notos Kitap.
• Haydaroğlu, İ. P. (1990). Osmanlı İmparatorluğunda Yabancı Okullar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hugo, V. (2017). Sefiller I. İstanbul: İletişim Yayınları.
• İlhan, A. (2017). Abbas Yolcu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kanter, B. (2014). “Abdülhak Hamid Tarhan’ın Şiirlerinde Duyusal Bir Mekân: Paris”. Türk Dili, 747, 90–94.
• Külebi, C. (2018). Bütün Şiirleri. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Rado, Ş. (2019). Paris’te Bir Osmanlı Sefiri. İstanbul: Türkiye İş bankası Kültür Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1988). 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tanpınar, A. H. (2013). Yaşadığım Gibi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tarhan, A. H. (1979). Bütün Şiirleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Weber, M. (2018). Şehir, Modern Kentin Oluşumu. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Yılmaz, E. B. (2019). Edebiyat Şehir Hafıza. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Yuva, G. M. (2017). Modern Türk Edebiyatının Fransız Kaynakları, İstanbul: İletişim Yayınları.