Öz
The Kyrgyz, the majority of whom live in Kyrgyzstan today, are one of the oldest Turkish societies, according to historical data. Dominated by a traditional social structure, they are known to be a community which has a nomadic lifestyle, and exhibits a conservative character. They are also closely tied to their customs and beliefs. Because of these features, many customs and traditions inherited from their ancestors are still very much alive. In this article, current Kyrgyz customs and beliefs related to their eves, Ramadan days, blessed nights, and Ramadan Festival will be dealt with. While dwelling on the subject, we will try fully to involve in the local Kyrgyz religious beliefs and customs, make comparisons with the applications in Anatolia, and interpret Ramadan and festival events as phenomenological, rather than giving religious information regarding these matters
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akmataliyev, Amantur Seydaliuulu, Kırgızdın Köönörbös Döölöttörü, Şam Basması, Bişkek 2000.
- Alaguşov, Balbay, Eldik Mayramdar, Bişkek, 1993.
- Aras, M. Özgü, TDV İslam Ansiklopedisi, “Arefe” mad. c. 3, İstanbul, 1991.
- Bayraktar, İbrahim, TDV İslam Ansiklopedisi, “Bayram” mad., c. 5, İstanbul 1992.
- Bektenov, Z.-T. Bayciyev, Kırgız Adabiyatı, 2. baskı, Bişkek 1993.
- Birmin Kırgız Elinin Makal-lakeptarı, Bişkek 2000.
- “caramazan Aytkandı Bilesiz bi?”, Kırgızıstan 94, Okuyalar Cıldaması, Bişkek 1993.
- Erdem, Mustafa, “Kırgızistan’da Dinî Hayat”, Türk Yurdu, Kasım 2001, c. 21, sayı 11.
- Erdem, Mustafa, Kırgız Türkleri, Sosyal Antropoloji Araştırmaları, Ankara, 2000.
- Erdem, Sargon, TDV İslam Ansiklopedisi, “Bayram” mad., c.5, İstanbul 1992
- Erşahin, Seyfettin, Kırgızlar ve İslamiyet, Göçebe bir Türk Boyunun İslamlaşma Tarihi Üzerine Bir Deneme, S/E/K Yayınları, Ankara 1999.
- Erşahin, Seyfettin, Türkistan’da İslam ve Müslümanlar (Sovyet Dönemi), İlahiyat Vakfı yayınları, Ankara 1998.
- Esengeldiyev, S., Uluttuk Cana Dinî Traditsiyalar Cönündö Frunze, 1969.
- “Kadır Tün”, Kırgızistan 2000, (Kündör, Adamdar Okuyalardın Cılnaması), Bişkek 2000.
- Kalafat, Yaşar, İslâmiyet ve Türk Halk İnançları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996.
- Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, (2.Baskı) Ankara 1995.
- Karasayev, Üsöyün, Nakıl Sözdör, Bişkek 1995.
- Kenensarin, Börü, “Kırgızdın Eski Mayramdarı”, Kırgızdar, Ed. Keneş Cusupov, c.1, Bişkek 1993, s. 616-617.
- Kymyz, Computers, Custom, Other Writings, Bişkek 1995.
- Mambetkazı, Eminali, “Irım-Cırım, Kaada Salttardan”, Kırgızdar, c. 4. Bişkek 1997, s. 570-580.
- “Orozo Ayt, Ramazan Ayı- Künöödön Tazalanuu Ayı”, Kırgızistan 2000, (Kündör, Adamdar okuyalardın cılnaması), Bişkek 2000.
- Özkan, Ali Rafet , “Geleneksel Türk Dinî ve Nevruz”, İlkyaz Bayramı Nevruz Bildirileri, Atatürk Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları: 6, Erzurum 1998.
- Polat, K., Beşikten Mezara Kırgız Türkleri’nde Gelenek ve İnanışlar, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, Ankara 2005.
- Polat, Kemal, “Kırgız Türklerinin Günlük Hayatında Gelenekler ve Halk İnanışları”, Türkler, c.19, Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
- Polat, K., “Kırgızistan’da Dinî Günler ve Bayramlar”, Dinî Araştırmalar, Cilt: 5, Sayı: 14, s.169-182, Ankara 2002.
- Sadıkcan, Kemaluddin Karı-T. Kenceev, “Kadır Tün”, Oş Canırıgı, 20.11.2000.
Öz
Günümüzde çoğunluğu Kırgızistan’da yaşayan Kırgızlar, tarihî verilere göre en eski Türk toplumlarından biridir. Onlar, geleneksel toplum yapısının hâkim olduğu, göçebe bir hayat tarzına sahip, muhafazakâr bir karakter sergileyen, gelenek ve inançlarına sıkı sıkıya bağlılığı ile bilinen bir toplumdur. Bu özelliklerinden dolayı onların günlük hayatında atalarından kalan birçok gelenek ve görenek tüm canlılığı ile yaşamaktadır.Bu makalede Kırgızların arefe günleri, ramazan günleri, kandil geceleri ve Ramazan bayramı ile ilgili günümüzde yaşayan gelenek ve inanışlar ele alınacaktır. Konu işlenirken bu hususlarla ilgili dinî bilgiler vermekten ziyade, tamamen Kırgızların yerel dinî inanış ve âdetlerine yer verilmeye çalışılacak, Anadolu’daki uygulamalarla karşılaştırma yoluna gidilecek, Ramazan ve bayram etkinlikleri fenomenolojik olarak yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akmataliyev, Amantur Seydaliuulu, Kırgızdın Köönörbös Döölöttörü, Şam Basması, Bişkek 2000.
- Alaguşov, Balbay, Eldik Mayramdar, Bişkek, 1993.
- Aras, M. Özgü, TDV İslam Ansiklopedisi, “Arefe” mad. c. 3, İstanbul, 1991.
- Bayraktar, İbrahim, TDV İslam Ansiklopedisi, “Bayram” mad., c. 5, İstanbul 1992.
- Bektenov, Z.-T. Bayciyev, Kırgız Adabiyatı, 2. baskı, Bişkek 1993.
- Birmin Kırgız Elinin Makal-lakeptarı, Bişkek 2000.
- “caramazan Aytkandı Bilesiz bi?”, Kırgızıstan 94, Okuyalar Cıldaması, Bişkek 1993.
- Erdem, Mustafa, “Kırgızistan’da Dinî Hayat”, Türk Yurdu, Kasım 2001, c. 21, sayı 11.
- Erdem, Mustafa, Kırgız Türkleri, Sosyal Antropoloji Araştırmaları, Ankara, 2000.
- Erdem, Sargon, TDV İslam Ansiklopedisi, “Bayram” mad., c.5, İstanbul 1992
- Erşahin, Seyfettin, Kırgızlar ve İslamiyet, Göçebe bir Türk Boyunun İslamlaşma Tarihi Üzerine Bir Deneme, S/E/K Yayınları, Ankara 1999.
- Erşahin, Seyfettin, Türkistan’da İslam ve Müslümanlar (Sovyet Dönemi), İlahiyat Vakfı yayınları, Ankara 1998.
- Esengeldiyev, S., Uluttuk Cana Dinî Traditsiyalar Cönündö Frunze, 1969.
- “Kadır Tün”, Kırgızistan 2000, (Kündör, Adamdar Okuyalardın Cılnaması), Bişkek 2000.
- Kalafat, Yaşar, İslâmiyet ve Türk Halk İnançları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996.
- Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, (2.Baskı) Ankara 1995.
- Karasayev, Üsöyün, Nakıl Sözdör, Bişkek 1995.
- Kenensarin, Börü, “Kırgızdın Eski Mayramdarı”, Kırgızdar, Ed. Keneş Cusupov, c.1, Bişkek 1993, s. 616-617.
- Kymyz, Computers, Custom, Other Writings, Bişkek 1995.
- Mambetkazı, Eminali, “Irım-Cırım, Kaada Salttardan”, Kırgızdar, c. 4. Bişkek 1997, s. 570-580.
- “Orozo Ayt, Ramazan Ayı- Künöödön Tazalanuu Ayı”, Kırgızistan 2000, (Kündör, Adamdar okuyalardın cılnaması), Bişkek 2000.
- Özkan, Ali Rafet , “Geleneksel Türk Dinî ve Nevruz”, İlkyaz Bayramı Nevruz Bildirileri, Atatürk Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları: 6, Erzurum 1998.
- Polat, K., Beşikten Mezara Kırgız Türkleri’nde Gelenek ve İnanışlar, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, Ankara 2005.
- Polat, Kemal, “Kırgız Türklerinin Günlük Hayatında Gelenekler ve Halk İnanışları”, Türkler, c.19, Ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
- Polat, K., “Kırgızistan’da Dinî Günler ve Bayramlar”, Dinî Araştırmalar, Cilt: 5, Sayı: 14, s.169-182, Ankara 2002.
- Sadıkcan, Kemaluddin Karı-T. Kenceev, “Kadır Tün”, Oş Canırıgı, 20.11.2000.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Mayıs 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mayıs 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 1 Sayı: 1 |
