KİRMÂN’DA SALTANAT SÜREN KADIN BİR HÜKÜMDAR: SAVVETÜDDÎN PADİŞÂH HATUN

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 65 - 82, 25.04.2017

CİHAN Gençtürk

Öz

Savvetüddîn Padişâh Hatun; Hicri 619-706 yılları arasında Kirmân’da
hüküm süren Kutlughanlılar veya Kirmân Karahıtayları’nın altıncı ve aynı
zamanda ikinci kadın hükümdarıdır. Akıllı, güzel yüzlü ve aynı zamanda iyi bir
edip ve hattat olan Padişâh Hatun, Moğol hanları tarafındın alınıp götürülmesin
diye “Hasan Şâh” adı altında erkek kardeşlerinin arasında büyütülmüş ve yüksek
tabakadan uzak tutulmasına gayret edilmiştir. Ancak bu gayret sonuç vermemiş ve
Padişâh Hatun ilk olarak Abaka
Han ile onun ölümünde sonrada Keyhatu ile evlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Padişâh Hatun, Kutlughanlılar, Kirmân

Kaynakça

• ÂŞTÎYÂNÎ, Abbâs İkbâl, Târîh-i Moğol, Tahran 1387 hş.
• DALKESEN, Nilgün, “İlhanlı Hanedanlığı’nda Siyaset ve Kadın” Ortaçağda Kadın, Editör, Altan Çetin, Lotus Yayınları, Ankara 2011.
• EKBER, Ali- SELİMÎ, Müşir, Zenân-i Sohenver, C. I, Tahran 1335 hş.
• GENÇTÜRK, Cihan, “Kutlughanlılar’da Kadın Bir Nâibe: Kutlug Terken Hatun”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 5, Sayı: Ek Sayı, Aralık 2016, ss. 97-112.
• Gregory Abû’l FARAC (Bar Hebraeus), Abû’l Farac Tarihî, (Çev. Ömer Rıza Doğrul), C. II, TTK Basımevi, Ankara 1999.
• Hâfız-i EBRÛ, Coğrafya-yı Hâfız-i Ebrû, Neşr. Sadık Seccâdî, C. III, Tahran 1375 hş.
• Hamdullâh Mustevfî-i KAZVÎNÎ, Târîh-i Güzîde, Neşr. Abdülhüseyin Nevâ’i, Tahran 1364 hş.
• Hidayet Rızâ KULÎHÂN, Mecmau’l Fusaha, C. I, Neşr. Mezâhir Musaffâ, Tahran 1382 hş.
• HONDMÎR, Habîbü’l-siyer fî Ahbâri Efrâdi’l-beşer, C. III, Neşr. Muhammed Debîr Siyakî, Tahran 1370 hş.
• Kadı Ahmed Gaffârî-i KAZVÎNÎ, Târîh-i Cihan Âra, Kitâb Furûşî-i Hâfız, Tahran 1338 hş.
• KAZVÎNÎ, Muhammed, Yâddâşthây-i Kazvînî, C. III, Neşr. Îreç Âfşâr, Tahran 1363 hş.
• MERNİSSİ, Fatıma Hanım Sultanlar (İslâm Devletlerinde Kadın Hükümdarlar), (Çev. M. Ali Kayabol-Filiz Nayır), Cep Kitapları Yayınları, İstanbul 1992.
• MÎRHOND, Ravzatu’s-safâ fî Sîretî’l-enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hûlefâ, Neşr. Abbâs Zeryâb, Tahran 1358 hş.
• Muhammed b. Ali b. Muhammed ŞEBANKÂREÎ, Mecmau’l Ensâb, Neşr. Mîr Hâşim Muhaddis, Tahran 1373 hş.
• Muîneddîn NATANZÎ, Müntehabü’t Tevârîh-i Muînî, Neşr. Pervîn Îstehrî, Tahran 1383 hş.
• ----------------, Târîh-i Mülûk-i Şebânkâre (Müntehabü’t Tevârîh-i Muînî “Anonim-i İskender”, Neşr. Joan Aubin, Tahran 1336 hş.
• Nâsıreddîn Münşî KİRMÂNÎ, Sımtü’l-ulâ li’l-Hazreti’l-‘ulyâ, der Târîh-i Karâhıtâiyân-i Kirmân, Neşr. Abbâs İkbâl Âştîyânî, Tahran 1328 hş.
• Reşîdüddîn FAZLULLAH, Câmiu’t-Tevârih (İlhanlılar Kısmı), (Çev. İsmail Aka-Mehmet Ersan-Ahmad Hesamipour Khelejani) TTK Basımevi, Ankara 2013.
• SPULER, Bertold, İran Moğolları, Çev. Cemal Köprülü, TTK Basımevi, Ankara 2011.
• Târîh-i Şâhî Karâhitâiyân-i Kirmân (Anonim), Neşr. Bâstânî-i Pârîzî, Tahran 1379 hş.
• TAŞAĞIL, Ahmet, “Kutlukhanlılar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiplopedisi, C. XXVI, Ankara 2002.
• ÜÇOK, Bahriye, İslam Devletlerinde Türk Nâibeler ve Kadın Hükümdarlar, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2011.
• ---------------“Kirman’da Müslüman Kutlug Devletinde İki Kadın Hükümdar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. IX, S. 81, Ankara 1961, ss. 81-98.