Öz
Coğrafi
muhiti politikada kullanma sanatı olan Jeopolitik,
coğrafyadan faydalanarak çeşitli veriler üreten bir bilim dalıdır. Onun için,
“coğrafyanın siyasi yorumu” ya da “coğrafyanın
siyasete olan etkilerini inceleyen bilim dalı” olarak da tanımlanmaktadır. Türkiye,
Eski Dünya karaları olarak adlandırılan Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının
birbirine yaklaştığı sahada, eski medeniyetlerin beşiği Akdeniz Havzası içinde
yer almaktadır. Ülkelerin kaderini
coğrafi konumlarının belirlediğine dair inanış, söz konusu bölge Ortadoğu ve
ülke de Türkiye olduğunda tartışmasız bir gerçeğe dönüşür. Türkiye'nin coğrafi
konumu ve sahip olduğu coğrafi potansiyelleri, tarih boyunca siyasal, ekonomik
ve kültürel yapıları şekillendirici bir rol oynamıştır.
Dünya coğrafyasında bulunan güç merkezleri, hedefleri ve milli çıkarları doğrultusunda, hedef ülkelerin bütünlüğüne, iç
güvenliğine, egemenliğine ve huzuruna kastedecek şekilde ideolojik ve etnik hassasiyetlerine
yönelik tehditler üretmektedirler. Ülkeler varlıklarını idame ettirmek
istedikleri sürece, bu güç merkezleri de var oldukça, daima benzer tehditlerle
karşı karşıya kalacaklar. Farklı gerekçelerle ortaya çıkan tehditler,
ideolojisi ve rengi ne olursa olsun, ülkelerin jeopolitik önemine göre
şekillenmektedir. Coğrafi konumundan kaynaklanan avantajları ülkemizi her zaman
dünya hâkimiyetini amaçlayan güçlerin, mutlak kontrol altında tutmak ve elde
etmek istedikleri bir hedefi haline getirmektedir.
Ülkemiz
bulunduğu coğrafi bölgede dünya güç merkezleri arasındaki dengeyi etkileyecek
şekilde, sürekli ve çok yönlü çıkar ve güç çatışmalarının yaşandığı, kritik bir
coğrafi konuma sahiptir. Coğrafi
konumunun özellikleri, günümüz jeopolitik şartlarının verdiği imkânlar ile
Türkiye gerek küresel düzeyde gerekse bölgesel düzeyde politik seçeneği en
fazla olan ülkelerden birisidir. Her geçen gün gelişmekte
olan ekonomik ve teknolojik gücü, bağımsızlığını kazanmış Orta Asya’daki Türk
devletleriyle bütünleşebilecek potansiyele sahip olmasının verdiği avantaj ile
bölgede mevcut politik, askeri ve ekonomik dengeyi bulunduğu tarafın lehine
çevirebilecek milli güce ve coğrafi konuma sahip bir bölge devletidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arı, T., 1996,“2000li yıllarda Basra Körfezinde Güç Dengesi”, Alfa Yay., Arınç.K.,2010, Siyasî ve Tarihî Coğrafya Perspektifiyle: Türkiye’nin Terör Sorununun Analizi ve Jeopolitik- Jeostratejik Açıdan Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010, 14 (2): 1-34 Brzezinski, Zbigniew, ‘Stratejik Vizyon: Amerika ve Küresel Güç Buhranı’, (çev.) SezenYalçın, Abdullah Taha Orhan, Timaş Yayınları, s.121, İstanbul 2012 Budak.Ö.,2006, Türkiye’nin Dünya Ülkeleri Açısından Jeopolitik Önemi ve Avrasya’daki Yeri, Ankara, Bilge Yayınları, Birinci Baskı, Mart 2006. Davutoğlu, A., 2013, Stratejik Derinlik, Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Dokuzuncu Basım, İstanbul, Küre Yayınları, Eylül 2013. Göney, S. (1993). Siyasi Coğrafya II. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3820. İstanbul. Gündoğdu, A., 2008, Türk Jeopolitiği (Ak Deniz’e Bir Kısrak, Hazara Bir Kartal Başı Gibi Uzanan Bu Memleket), 2 1 . Yüzyıl Dergisi, Temmuz z / Ağustos / Ey l ü l 2 0 0 8. Hacısalihoğlu,Y., 2014, Coğrafi Potansiyelleri Zemininde Orta Doğu ve Türkiye’nin Konumu http://www.aljazeera.com.tr/ Hans J. Morgenthau, 1954, Politics Among Nations, New York, Alfred A. Knopf. Huntington, S. P., 2015, Medeniyetler Çatışması, (Çevirmen Murat Yılmaz), Kitapyurdu Yayıncılık. İlhan,S.,1989, Jeopolitik Duyarlılık, Türk Tarih Kurumu Yayınları. VII. Dizi.sayı: 113. Ankara. s. 14 vd İlhan,S.,2000, Avrupa Birliğine Neden Hayır: Jeopolitik Yaklaşım, İstanbul, Ötüken Yayınları. Kocabaşoğlu,U.,1991, Kendi Belgeleriyle Anadolu'daki Amerika: 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Amerikan Misyoner Okulları, ARBA Yayınları Ulaş.,B, 2011, Jeopolitik; Türkiye’nin Milli Güvenliği ve Avrupa Birliği Üyelik Süreci, İstanbul, Başlık, 2011. Yılmaz. M., 2003. Medeniyetler Çatışması (Derleme), Vadi Yayınları, Ankara.
Öz
Coğrafi
muhiti politikada kullanma sanatı olan Jeopolitik,
coğrafyadan faydalanarak çeşitli veriler üreten bir bilim dalıdır. Onun için,
“coğrafyanın siyasi yorumu” ya da “coğrafyanın
siyasete olan etkilerini inceleyen bilim dalı” olarak da tanımlanmaktadır. Türkiye,
Eski Dünya karaları olarak adlandırılan Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının
birbirine yaklaştığı sahada, eski medeniyetlerin beşiği Akdeniz Havzası içinde
yer almaktadır. Ülkelerin kaderini
coğrafi konumlarının belirlediğine dair inanış, söz konusu bölge Ortadoğu ve
ülke de Türkiye olduğunda tartışmasız bir gerçeğe dönüşür. Türkiye'nin coğrafi
konumu ve sahip olduğu coğrafi potansiyelleri, tarih boyunca siyasal, ekonomik
ve kültürel yapıları şekillendirici bir rol oynamıştır.
Dünya coğrafyasında bulunan güç merkezleri, hedefleri ve milli çıkarları doğrultusunda, hedef ülkelerin bütünlüğüne, iç
güvenliğine, egemenliğine ve huzuruna kastedecek şekilde ideolojik ve etnik hassasiyetlerine
yönelik tehditler üretmektedirler. Ülkeler varlıklarını idame ettirmek
istedikleri sürece, bu güç merkezleri de var oldukça, daima benzer tehditlerle
karşı karşıya kalacaklar. Farklı gerekçelerle ortaya çıkan tehditler,
ideolojisi ve rengi ne olursa olsun, ülkelerin jeopolitik önemine göre
şekillenmektedir. Coğrafi konumundan kaynaklanan avantajları ülkemizi her zaman
dünya hâkimiyetini amaçlayan güçlerin, mutlak kontrol altında tutmak ve elde
etmek istedikleri bir hedefi haline getirmektedir.
Ülkemiz
bulunduğu coğrafi bölgede dünya güç merkezleri arasındaki dengeyi etkileyecek
şekilde, sürekli ve çok yönlü çıkar ve güç çatışmalarının yaşandığı, kritik bir
coğrafi konuma sahiptir. Coğrafi
konumunun özellikleri, günümüz jeopolitik şartlarının verdiği imkânlar ile
Türkiye gerek küresel düzeyde gerekse bölgesel düzeyde politik seçeneği en
fazla olan ülkelerden birisidir. Her geçen gün gelişmekte
olan ekonomik ve teknolojik gücü, bağımsızlığını kazanmış Orta Asya’daki Türk
devletleriyle bütünleşebilecek potansiyele sahip olmasının verdiği avantaj ile
bölgede mevcut politik, askeri ve ekonomik dengeyi bulunduğu tarafın lehine
çevirebilecek milli güce ve coğrafi konuma sahip bir bölge devletidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arı, T., 1996,“2000li yıllarda Basra Körfezinde Güç Dengesi”, Alfa Yay., Arınç.K.,2010, Siyasî ve Tarihî Coğrafya Perspektifiyle: Türkiye’nin Terör Sorununun Analizi ve Jeopolitik- Jeostratejik Açıdan Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010, 14 (2): 1-34 Brzezinski, Zbigniew, ‘Stratejik Vizyon: Amerika ve Küresel Güç Buhranı’, (çev.) SezenYalçın, Abdullah Taha Orhan, Timaş Yayınları, s.121, İstanbul 2012 Budak.Ö.,2006, Türkiye’nin Dünya Ülkeleri Açısından Jeopolitik Önemi ve Avrasya’daki Yeri, Ankara, Bilge Yayınları, Birinci Baskı, Mart 2006. Davutoğlu, A., 2013, Stratejik Derinlik, Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Dokuzuncu Basım, İstanbul, Küre Yayınları, Eylül 2013. Göney, S. (1993). Siyasi Coğrafya II. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3820. İstanbul. Gündoğdu, A., 2008, Türk Jeopolitiği (Ak Deniz’e Bir Kısrak, Hazara Bir Kartal Başı Gibi Uzanan Bu Memleket), 2 1 . Yüzyıl Dergisi, Temmuz z / Ağustos / Ey l ü l 2 0 0 8. Hacısalihoğlu,Y., 2014, Coğrafi Potansiyelleri Zemininde Orta Doğu ve Türkiye’nin Konumu http://www.aljazeera.com.tr/ Hans J. Morgenthau, 1954, Politics Among Nations, New York, Alfred A. Knopf. Huntington, S. P., 2015, Medeniyetler Çatışması, (Çevirmen Murat Yılmaz), Kitapyurdu Yayıncılık. İlhan,S.,1989, Jeopolitik Duyarlılık, Türk Tarih Kurumu Yayınları. VII. Dizi.sayı: 113. Ankara. s. 14 vd İlhan,S.,2000, Avrupa Birliğine Neden Hayır: Jeopolitik Yaklaşım, İstanbul, Ötüken Yayınları. Kocabaşoğlu,U.,1991, Kendi Belgeleriyle Anadolu'daki Amerika: 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Amerikan Misyoner Okulları, ARBA Yayınları Ulaş.,B, 2011, Jeopolitik; Türkiye’nin Milli Güvenliği ve Avrupa Birliği Üyelik Süreci, İstanbul, Başlık, 2011. Yılmaz. M., 2003. Medeniyetler Çatışması (Derleme), Vadi Yayınları, Ankara.
Ayrıntılar
| Bölüm | MAKALELER |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Ekim 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 3 Sayı: 2 |
